Choroby tętnic Flashcards
Choroba Takayasu- co to
zapalenie, często ziarniniakowe, aorty i jej rozgałęzień ; typowo występują liczne odcinkowe zwężenia
synonimy choroby Takayasu
choroba bez tętna
z. łuku aorty
choroba takayasu- wiek
<50 rż
opisz stadia ch. takayasu
I faza- obj grypopodobne lub przypominające ch. reumatyczną (bóle stawów, mm, temp)
II faza= zap. nn (zapalny obrzęk ściany nn z zwężeniem lub bez)
*po stadium II może dojść do remisji lub progresji
III faza- późna, przewlekła; trwałe zwężenia i zwłóknienia w tt z tow brakiem tętna
ch. Takayasu- opisz objawy
zależą od lokalizacji;
a) omdlenia, zawroty głowy, TIA, udar mózgu, drgawki
b) chromanie KG (częściej niż dolnych)
c) NT (zwęż. t. nerk)
d) chromanie KD (rzadziej niż górnych)
e) ból brzucha, biegunka, krw z pp (t. krezk i pień trzewny)
f) duszność, krwioplucie, ból w KP (t. płucne- rzadko)
g) niedokrw. m. sercowego, zawał, arytmie
h) zaburzenia widzenia (istotne hemodynam. zajęcie t. szyjnych tzw. z. szyjno-oczny -> różnicuj z olbrzymiokom. zap. tt)
i) z. podkradania t. szyjnej (przy zwęż. t. szyjnej)
j) pierwszym obj. może być rozwarstwienie lub tętniak aorty
powikłania ch. Takayasu
- rozwarstwienie i tętniak aorty piersiowej
- zawał, udar itp.
- poszerzenie aorty wstępującej i wynikająca z niej niedomykalność zast. aort.
kryteria rozp. ch. Takayasu
wg ACR; min 3 z 6:
- pocz. < lub = 40 rż
- chromanie którejkolwiek z kończyn, zwł. górnej
- osłabienie lub brak tętna na t. ramiennej
- różnica >10mmHg w pomiarze SBP pomiędzy KG
- szmer nad t. podobojczyk. lub aortą brzuszną
- w angiografii zwężenia lub niedrożność aorty, jej gg albo proksymalnych odc. tt. kończyn (lub ew. USG, TK, MR pokazujące pogrubienie ścian, jeszcze bez zwężeń)
każdy przypadek ch. Takayasu trzeba potwierdzić bad. obraz.
najczęstsza lokalizacja zmian w ch. Takayasu
aorta, tętnice łuku aorty (pień ramienno głowowy, lewa t. szyjna wspólna, lewa t. podobojczykowa)
leczenie ch. Takayasu
- prednizon p.o.
- jeśli nieskuteczny to MTX, mykofenolan mofetylu, azatiopryna, leflunomid
- jeśli nieskuteczne to cyklofosfamid
- w nieakt. fazie ch. można zrobić operacyjne poszerzanie zwężeń i naprawić niedomykalność zast. aort.
olbrzymiokomórkowe zapalenie tętnic- synonimy
ch. Hortona, GCA (giant cell arteritis)
kiedyś nazywane zapaleniem t. skroniowej (obecnie wyróżniane jako rodzaj GCA, częsty)
GCA charakterystyka
zapalenie tętnic, często ziarniniakowe, występujące u osób w podeszłym wieku; char jest zajęcie aorty i jej głównych gg (szczególnie t. szyjnych i t. kręgowych)
GCA- objawy
- silny ból głowy z przeczulicą skóry głowy
- o nowym dla chorego char.
- częsty obj. początkowy
- u 2/3 chorych
- nie ustępuje po analgetykach
- obustr. w ok. skroniowej lub uogólniony - obrzęk i bolesność w przebiegu t. skroniowej
- stan podgorączkowy, nocne poty, osłabienie, brak łaknienia, spadek m.c.
- ślepota
- u 30% chorych
- zwykle najpierw jedno oko, potem drugie
- o zagrożeniu ślepotą świadczą podwójne widzenie i przejściowe zaniewidzenie - obwodowe ogr. pola widzenia
- chromanie żuchwy i języka, owrzodzenie języka
- obj. neurologiczne
- u 30%
- TIA, udar - obj. podobne do ch. Takayasu jeśli zajęta aorta i jej gł. gg
badania laboratoryjne w GCA
- wzrost białek ostrej fazy (CRP, fibrynogen)
- wzrost OB (>100 po 1 h)
- anemia ch. przewl.
- nadpłytkowość odczynowa
- wzrost enzymów wątr, gł ALP
inne badania w GCA
- obrazowe
- USG doppler, angio-TK, MR, PET - bad. hist. wycinka t. skroniowej
- gdy bad. obraz nie ustalają rozpoznania
kryteria rozp. GCA
wg ACR, min 3 z 5
- > lub = 50 rż
- zlokalizowany ból głowy
- bolesność uciskowa t. skroniowej lub jej osłabione tętnienie
- OB > lub = 50mm/h
- (+) wynik biopsji tętnicy
czemu trzeba szybko leczyć GCA?
bo ryzyko utraty wzroku, któremu można zapobiec;
dlatego podejrzenie GCA traktujemy jako stan nagły
leczenie GCA
- prednizon p.o. (jeśli objawy oczne to metyloprednizolon i.v.)
- leczenie min. 1-2 lata, czasem nawet do końca życia
- u chorych zagrożonych powikłaniami GKS (osteoporoza, cukrzyca) dodaj tocilizumab lub MTX (w celu zmniejszenia dawki GKS)
różnicowanie ch. Takayasu i GCA
- wiek (ch. Takayasu <50 rż, GCA >50 rż)
- lokalizacja (ch. Takayasu lokalizuje się w różnych miejscach, a GCA raczej tylko tętnice szyjne i kręgowe)
- objawy (ch. Takayasu zróżnicowane objawy i 3 fazy choroby, GCA ból głowy, ślepota, brak faz choroby)
- bad. labor (ch. Takayasu tylko wzrost CRP i OB, w GCA też anemia, nadpłytkowość, wzrost ALP)
ch. Buergera- inna nazwa
zakrzepowo zarostowe zapalenie naczyń
ch. Buergera- lokalizacja zmian
małe i średnie tętnice oraz żyły kończyn
patogeneza ch. Buergera
! tytoń
-autoimm.
obj. ch. Buergera
- parestezje kończyn (początkowo)
- ból kończyn
- b. silny
- może też być neuropatyczny (napadowy, strzelający) wskutek niedokrw. nerwów - chromanie przestankowe
- środkowa cz. stopy (też w cukrzycy bywa taki)
- gł. dot. stopy (! dla miażdżycy typowe chromanie łydki) - obj. Reynaulda
- trwałe zasinienie niedokrwionych stóp i rąk
- martwica (sucha lub zakażona) i owrzodzenia niedokrwienne
- asymetryczne
- na dystalnych i środkowych paliczkach palców - brak tętna na tętnicach:
- piszczelowej tylnej
- grzbietowej stopy
- promieniowej, łokciowej
- podkolanowej - obj. wędrującego zap. żż powierzchownych
- u 40%
- tkliwe, czerwone/różowe guzki lub powrózki
epidemiologia ch. Buergera
gł. młodzi M 20-40 rż
Test Allena co to
=badanie mające na celu określić prawidłowość unaczynienia tętniczego ręki, czyli drożność tętnic promieniowej i łokciowej oraz tętniczego łuku dłoniowego, łączącego obie tętnice
- zacisnąć pięść na 30s
- ucisnąć t. promieniową i łokciową
- wyprostować palce (palce zbledną, bo odcięcie napływu świeżej krwi)
- zwolnić ucisk tylko na łokciowej i ocenić czas do powrotu ok. koloru palców (powinien być do 5s- jeśli więcej to test jest (+) )
- powtórzyć z t. promieniową
przebieg ch. Burgera
z okresami zaostrzeń i remisji; może prowadzić do amputacji kończyny
bad. labor. w ch. Burgera
- wzrost CRP
- wzrost OB
- wzrost fibrynogenu
gł. w okresach zaostrzeń
inne badania w ch. Burgera
- ABI (wskaźnik kostka ramię) lub TBI (paluch ramię)
- obrazowe
- USG doppler (char. kolaterale o spiralnym przebiegu w dystalnych cz. kończyn)
- arteriografia - bad. hist. wycinka zmienionej ż. powierzchownej- obraz patognomoniczny