Proefdiermodellen in het kankeronderzoek Flashcards
Waarom wordt de muis gebruikt voor dierproeven?
De mens heeft 97% dezelfde genen als de muis.
De problemen die ontstaan door genetische defecten bij de muis zijn vergelijkbaar als die bij de mens.
Een muis kan makkelijk genetisch gemanipuleerd worden
Een muis is eenvoudig te huisvesten en plant zich snel en makkelijk voort.
Waarvoor worden proefdieren voor kankeronderzoek gebruikt?
Preklinisch onderzoek: testen nieuwe geneesmiddelen
Tumorbiologie: opbouw van algemene kennis rondom kanker (bijv. relevante processen, opwekken van kanker, gedrag en beloop van kanker).
Wat gebeurd er bij xeno-transplantatie?
Menselijke tumorcellen worden in een nude muis (verzwakte muis) gespoten.
Dit wordt gedaan op de ‘natuurlijke’ locatie of ‘ectopisch’ om te kijken of de locatie verschil maakt in het beloop.
In de muis kan worden bekeken hoe de tumor zich gedraagt (groei, regressie, relapse, resistentie) en of bepaalde geneesmiddelen effect hebben.
Met een tumorbiopt kunnen meerdere muizen ingespoten worden, waardoor het mogelijk is een interventie- en controlegroep te creëren.
PARP is betrokken bij DNA-reparatie. Toepassing van PARP-remmers op borsttumorcellen is onderzocht via PDTX. PDTX werkt echter niet voor alle soorten tumoren en het mist de anti- en pro-tumor activiteit van een functioneel immuunsysteem.
Wat zijn drie verschillende muizen door specifieke mutaties toe te voegen?
Transgene muis: de muis draagt een normaal en mutant gen. Beide genen zijn actief, maar de oncogenen hebben een dominant effect over het normale gen. Deze muis helpt in het onderzoek naar het effect van dominante mutaties (oncogenen).
Knock-out muis: in de muis is geen actief gen aanwezig. Deze muis helpt in het onderzoek naar het effect van gen deleties (tumorsuppressorgenen).
Knock-in muis: in de muis is het normale actieve gen vervangen door een mutant actief gen. Deze muis helpt in het onderzoek naar het effect van puntmutaties.
Hoe maak je een transgeen muismodel?
Het oncogeen dat onder controle is van een promotor wordt in een reageerbuis geïsoleerd.
Dit wordt vervolgens geïnjecteerd in een bevruchte eicel (vaak in de mannelijke pronucleus) in een heel vroeg stadium.
Het geïnjecteerde DNA gaat vervolgens integreren in het genoom van de bevruchte eicel.
Hoe maak je een knock-out/knock-in muismodel?
De embryonale stamcel (ES) wordt geïsoleerd uit een blastocyst (dit zijn hele vroege cellen van de embryogenese).
Vervolgens wordt door elektroporatie DNA toegevoegd en wordt de eicel weer teruggeplaatst in de blastocyst.
Wat is Brittle Hair Disorder Trichothiodystrophy (TTD?
Dit ziektebeeld veroorzaakt extreem versnelde veroudering van zowel de buitenkant (haaruitval) als de binnenkant (orgaanfuncties falen).
Hierin speelt een overmaat aan senescente cellen mogelijk een rol, omdat deze versnelde veroudering veroorzaken.
Uit onderzoek is gebleken dat er sprake is van een missense mutatie in het Xpd-gen, waardoor in senescente cellen P53 gebonden is aan FOXO4. Als P53 vrijkomt, kan deze BAX stimuleren en apoptose op gang brengen (zoals het zou moeten). Om veroudering tegen te gaan, moet deze binding dus losgekoppeld worden.
Dat kan via het middel FOXO4-DRI. Hierdoor zijn er minder senescente cellen, verbetert de vacht en de spiermassa en de muizen zijn fitter.
Wat zijn de regels voor dierproeven?
Dierproeven zijn sinds 1977 verboden, tenzij:
- Het doel van de proef kan niet op een andere manier, met minder dieren of minder ongerief bereikt worden.
- Het belang van de proef weegt op tegen het leed van de dieren.
- Er een vergunning is voor het verrichten van dierproeven.
- Er goedkeuring is vanuit de dierexperimenten.
Wat zijn de taken van de dierexperimentencommissie (DEC)?
Het afwegen van het lijden van het dier tegen het belang van de proef.
DEC toetst ook of er sprake is van een schending van de intrinsieke waarde van het proefdier.
DEC beoordeelt de proefdierkundige/ methodologische opzet van het experiment, waarbij er onder andere wordt bekeken of er alternatieven zijn. Hierin zijn drie principes belangrijk, 3 V’s/3R’s: vervanging (replacement)(niet dierlijke modellen), verminderen (reduction) en verfijnen (refinement) (lijden wordt geminimaliseerd).
Waar hebben dieren in gevangenschap recht op?
- Recht om vrij te zijn van dorst en honger
- Recht om vrij te zijn van fysiek ongerief
- Recht van vrij zijn van pijn, verwondingen en ziekten
- Recht om vrij te zijn van angst en stress
- Recht om vrij te zijn om natuurlijke gedrag te vertonen
Beschrijf de ideeëngeschiedenis.
Fase 1: Decartes –> Mensen zijn het hoogtepunt van de schepping, dieren zijn automaten zonder gevoel
Fase 2: Deontologie –> Manuel Kant: Mensen mogen dieren geen pijn doen, omdat dieren mensen dan sneller pijn doen. Mens nog steeds middelpunt van de schepping.
Fase 3: consequentialisme –> Wetenschappers kwamen tot conclusie dat dieren ook kunnen lijden. Jeremy Bentham: Ethische houding richt zich niet alleen meer op de mens maar op alle leven.
Wat is speciecisme?
Het voortrekken van de ene soort voor de andere soort. Dit kan gezien worden als een vorm van discriminatie.
Wat is de Capabilities theorie?
De dieren die wij afhankelijk van ons maken moeten wij helpen te floreren (lekker in hun vel zitten) om ze een waardig leven te geven.
Wat is commodificatie?
Het proces waarbij aspecten steeds meer in geldwaarde worden uitgedrukt in plaats van intrinsieke waarde.
