Metastaseringspatroon van de drie relevante ziektebeelden Flashcards
maligne lymfomen
Een normale lymfeklier bevat folllikels met kiemcentra en mantels en marinale zone’s. Bij neoplastische lymfeklieren is de follikel architectuur verdwenen en overheerst 1 celtype.
Lymfomen worden onderverdeeld in Non-hodgkin lymfomen (NHL) en Hodgkin lymfomen (HL)
multipel myeloom
Wordt ook wel de ziekte van Kahler genoemd
dit is een aparte groep van lymfomen met mature B-cellen
ze produceren fragmenten van immunoglobulinen (light chains)
wordt myeloom genoemd omdat de voorkeurlocatie van deze plasmaceltumor het beenmerg is
longtumoren
95% van longtumoren zijn carcinomen in het bronchusepitheel.
in bronchus: pneumocyt (type en 1 en 2), trilhaarcellen, slijmbekercellen, neuro-endocriene cellen en basale cellen. Tumoren ontstaan uit basale cellen
2 soorten=
kleincellig carcinoom
niet-kleincellig carcinoom: adenocarcinoom, plaveiselcelcarcinoom en grootcellig carcinoom
longtumoren metastaseren vnl naar hersenen, bot en lever
plaveiselcelcarcinoom
Zit meestal hoog in de luchtweg. Normaal houden plaveiselcellen op in de stembanden, bij rokers wordt het cilindrische epitheel vervangen naar plaveiselcellen in de trachea en hoofdbronchie (metaplasie). Hier ontstaan tumoren in door mutaties.
Bij dit type longkanker rookt daarom ook 95% van de patienten
75% is in de 1e tot 3e orde bronchi
Er is vaak een p16 inactivatie en een p53 mutatie
lymfeklieren in long zijn zwart (door koolstof), als hier een witte rand omheen komt duidt dit op tumorcellen
adenocarcinoom
Komt voor laag in de long.
75% van patienten rookt
soms is dit ook geassocieerd met littekens
bij rokers: K-ras mutatie wordt vaak gevonden
niet-rokers: EGFR mutatie wordt vaak gevonden (behandelen met crizotinub= tyrosine kinase remmer)
Ook hier is weer vaak de p16 inactivatie en p53 mutatie gevonden, en daarnaast ook de Rb inactivatie
kleincellige longcarcinomen (SCLC)
Is een hooggradig neuroendocrien carcinoom
> 98% is roker
SCLC is agressiever dan NSCLC
P53 mutatie (50-80%) RB mutatie (80-100%) en p16 overexpressie
prognose zonder behandeling 2-5 mnd. Diagnose wordt vaak pas gesteld als er uitzaaiingen zijn.
De kleine cellen zijn gevoelige voor chemo, maar vaak is het al te laat.
Metastases vaak in de hersenen
NSCLC is minder agressief dus kan nog chirurgisch behandeld worden
moleculaire fragmentatie van het adeno- en plaveiselcelcarcinoom
adenocarcinomen en SCC hebben heel veel verschillende subtypes, dit wordt bepaald met NGS
longcarcinoom preventie
Op populatie niveau lijkt longcarcinomen wel een voorstadia te hebben, maar niet al deze voorstadia ontwikkelen zich tot carcinomen
Voorstadia worden leasies genoemd, deze kunnen transformeren tot carcinomen
Coloncarcinoom
-Sporadische coloncarcinomen beginnen meestal met somatische APC mutatie
Hierdoor ontstaat poliep, daarna nog een paar mutaties nodig om uit te groeien tot carcinoom (KRAS, p53 enz.)
- Een andere vorm van het ontstaan van coloncarcinomen is: sessiel serrated, hierbij ontstaat er geen poliep, maar verhoogd het endotheel. Hierbij is er vaak geen APC mutatie. Vaak KRAS of BRAF mutatie.
- Bij de 3e vorm zijn er mutaties in de mismatch reparatie genen (lynch syndroom). Dit wordt ook wel microsatteliet instabiliteit genoemd.
metastases bij coloncarcinoom
kan lymfogeen, long (via v. cava) of lever (via v. porta) of in ovarium metastase zijn
lever metastase kunnen vaak chirurgisch worden verwijderd–> betere prognose
coloncarcinoom zelf wordt meestal chirurgisch behandeld, als er nog geen metastases zijn
Als er GEEN KRAS mutatie is bij een gemetastaseerde coloncarcinoom, dan werkt behandeling met cetuximab goed
mammacarcinoom en voorloper stadia
Door screening stijgt de incidentie van mammacarcinomen. Mammacarcinoom is bijna altijd adenocarcinoom.
voorloperstadia
DCIS: ductaal carcinoma in situ= in buizen met meerdere klierunits
Je hebt hierbij goed en slecht gedifferentieerde types.
LCIS: onderaan klierbuizen (met kalk)
type mammacarcinomen
ductaal carcinoom (80%) lobulair carcinoom (10%) anders (10%)
E-cadherine is hierbij een handige marker
Lobulair heeft geen E-cadherine meer en ductaal wel
meeste carcinomen (50%) zitten in het laterale quadrant en metastaseren meestal naar lymfeklieren in oksel
van mediale quadrant metastases naar intramammalaire lymfeklieren
dormacy bij mammacarcinoom
Dit gebeurt vaak bij mamamcarcinomen, hierdoor kunnen er na 10-20 jaar opeens nog metastases ontstaan