PD 6.6 Immunodeficiënties: defecten in het innate immuunsysteem Flashcards
Wat is nodig voor de behandeling van een meningokokkeninfectie/sepsis?
Vereist een teambenadering door artsen die bedreven zijn in intensive care-geneeskunde, infectieziekten en de behandeling van coagulopathieën.
- Vermoedelijke invasieve meningokokkeninfectie (patiënten met ernstig sepsissyndroom, koorts met petechiën en/of ecchymosen, of vermoedelijke bacteriële meningitis)
- Purpurans 15-25%
- Extreem belang van vroege toediening
- Circulerende microdeeltjes die afkomstig zijn van bloedplaatjes of granulocyten en een procoagulerende activiteit hebben. Snel vindt er stolling plaats, de vlekken kunnen binnen enkele uren verspreiden.
- Proteïne C-tekort veroorzaakt door de sepsis
- Intraveneus (IV) ceftriaxon moet worden gebruikt voor de behandeling van meningokokkenmeningitis of sepsis in afwachting van de resultaten van gevoeligheidstesten
- Houd rekening met minder gevoeligheid voor penicillines
Meningokokken sepsis wordt ook wel Waterhouse friederichsen genoemd. Als je er aan denkt moet je al antibiotica (ceftriaxon) gaan spuiten.
Uit welk systeem ontstaan afweerstoorniseen? Welke categorieën zijn er en in welke percentages komen deze voor?
Afweerstoornissen komen voornamelijk voor in het adaptieve immuunsysteem. Meer dan 50% van de afweerstoornissen wordt veroorzaakt door problemen met de productie van antistoffen. Overige compartimenten van het immuunsysteem kunnen bijvoorbeeld de T-cellen (8,4%), het fagocytaire systeem (11,2%) en het complementsysteem (4,2%).
Diagnose: waar te zoeken?
– Terugkerende respiratoire en KNO-infecties –> antilichaamdefecten
– Opportunistische infecties, malaise, groeiachterstand –> T-cel disfunctie
– Terugkerende infecties van huid, slijmvliezen, organen, skeletten, –> granulocytenstoornissen
Wat zijn de aanwijzingen voor een primaire immuundeficiëntie?
- 2 pneumonia
- > 4 bacterial infections/year
- Bronchiectasis
- Therapy resistant asthma
- Infections in unusual locations
- Unusual pathogens (opportunistic)
- Too severe, too long
- Family history
- Consanguinity
Wat zijn de symptomen van een primaire immuundeficiëntie?
– Terugkerende huidabcessen
– Terugkerende of aanhoudende wratten
– Chronische diarree
– Falen om te gedijen
– Hepatosplenomegalie
– Chronische huidafwijkingen
– Vaccinatie complicaties (BCG)
– Dysmorfische kenmerken
– Allergische aandoeningen
– Auto-immuunziekten
– Auto-ontsteking
Wat zijn de oorzaken van de verschillende typen immuundeficiënties?
- Primair: aangeboren afwijking
- Secundair:
o Chemotherapie
o Nierinsufficiëntie
o Lever disfunctie
o Diabetes mellitus: pH veranderd en hebben vaak granulocytenstoornissen.
o leeftijd
o enz
Op welke manieren kunnen er granulocytaire immuundeficiënties ontstaan?
Er zijn verschillende plekken binnen het immuunsysteem waardoor een granulocytaire immuundeficiëntie kan ontstaan. Zo kan de productie van granulocyten verminderd zijn (neutropenie), kan de adhesie aan het epitheel verminderen, kan de chemotaxis verminderd zijn (bv. bij een IL-17 deficiëntie) of kan er een verminderde afbraak van bacteriën in de cel zijn na fagocytose (bv. bij chronische granulomateuze ziekte (CGD), IFN-gamma defect of IL-12 defect). Dit laatste kan leiden tot chronische granulomateuze ziekte.
Welke indeling van een neutropenie kan er worden gemaakt?
Bij een neutropenie is er sprake van een tekort aan granulocyten. De volgende indeling wordt gemaakt:
- Mild neutropenia; (1.0 ≤ ANC < 1.5)10^9/l — minimal risk of infection
- Moderate neutropenia; (0.50 ≤ ANC < 1.0) 10^9/l — moderate risk of infection
- Severe neutropenia; (ANC < 0.5) 10^9/l — severe risk of infection.
Wat is de halfwaardetijd van neutrofielen? En wat voor soorten neutropenie zijn er?
De halfwaardetijd van neutrofielen is zes à zeven uur in perifeer bloed. De neutrofielen blijven gemiddeld één tot twee dagen leven in weefsels. Een neutropenie kan persisterend zijn indien deze constant blijft in de tijd, bijvoorbeeld door een defect in de differentiatie van neutrofielen. Een tijdelijke neutropenie is, zoals de naam zegt, tijdelijk bijvoorbeeld door chemotherapie.
Wat is cyclische neutropenie?
Is onderdeel van de congenitale neutropenie. Autosomaal dominant. Gevoeligheid voor opportunistische infecties. Terugkerende ernstige neutropenie, duurt 3-6 dagen om de 21 dagen.
Wat is de kliniek van cyclische neutropenie?
– Aften
– Gingivitis
– Stomatitis
– Cellulitis
Door welk gendefect kan cyclische neutropenie worden veroorzaakt?
50-60% van de mensen met congenitale neutropenie hebben een mutatie in het ELANE gen, kan dus cyclische neutropenie veroorzaken –> Dit gen is verantwoordelijk voor de aanmaak van het stofje neutrofiele elastase, dat essentieel is voor de afweer tegen bacteriën.
Wat zijn de oorzaken van neutropenie?
- Hematologisch: congenitale neutropenie, MDS, aplastische anemie, leukemie
- Immunologisch / inflammatoire disorders: auto-immuun neutropenie, cyclische neutropenie
- Infecties: malaria, CMV, sepsis
- Nutritional: te weinig aanmaak van granulocyten (bv. bij vitamine B12 deficiëntie)
- Rheumatoide disorders: SLE, reumatoïde artritis
- Geneesmiddel-geïnduceerde neutropenie: Antibioticum, Antihypertensiva, anti-aritmica, Neuropsychotropica, analgetica en chemotherapie
Wat is de kliniek van CGD?
- Recidiverende schimmel (aspergillus) en bacteriële (s. Aureus) infecties
- Steriele abcessen, soms secundair bacterieel geïnfecteerd
- Ongecontroleerde inflammatie in diverse organen o.a. IBD-achtige colitis
o Daarnaast zie je granulomateuze processen.
Wat is kenmerkend aan CGD?
Een immuundeficiëntie gaat gepaard met een verminderde afweer, maar eigenlijk is het een verstoring van het immuunsysteem waardoor ook meer autoinflammatie en auto-immuniteit wordt waargenomen. CGD kan leiden tot allerlei infecties, zoals pneumonie, lymfadenitis, cutane abcessen, perirectale abcessen, leverabcessen en osteomyelitis. Met name gevoelig voor S. aureus, salmonella & aspergillus.
CGD = dominant zie je het vroeg bij de kinderleeftijd, autosomaal zie je op latere leeftijd.
Wat is de diagnose van CGD middels een NBT test? En wat zijn alternatieve methoden?
Diagnose middle Nitroblue Tetrazolium Test (NBT)
Aan de neutrofiele granulocyt wordt in het lab nitroblauw toegevoegd. Indien de NADPH-oxidase activiteit ongestoord is, zullen er intracellulair superoxiden aanwezig zijn. Deze superoxiden zetten nitroblauw om tot formazan wat een zwartblauw precipitaat vormt in > 95% van de cellen. Bij CGD zal dit dus niet gebeuren.
Alternatieven om diagnostiek te doen:
- Flowcytometrie
- DNA-diagnostiek
