HC 6.3 Immunologische nierziekten en nefrologische manifestaties van immuunziekten Flashcards
Wat zijn de klinische presentaties van glomerulonefritis?
- Microscopische hematurie
- Macroscopische hematurie
- Nefrotisch syndroom
- Nefritisch syndroom
- Vasculitis van de nier
- “Rapidly progressive” Glomerulonefritis
Welk onderdeel van de nier is vaak betrokken bij immunologische nierziekten?
De meeste immunologische nierziekten betrekken vaak de glomerulus.
Wat moet je bedenken als je microscopische of macroscopische hematurie ziet?
Macroscopische hematurie wordt meestal veroorzaakt door blaaskanker, dit moet dus als eerste worden uitgesloten. Hematurie in combinatie met proteïnurie is wel een aanwijzing voor een nierziekte. Belangrijk is het controleren van de nierfunctie en de aanwezigheid van hypertensie of tekenen van een systeemziekte.
Wat zijn erythrocyten cylinders?
Afgietsels die gevormd zijn in de binnenkant van de niertubulus. Zie je dit –> glomerulaire hematurie. Het zijn erytrocyten gevangen in uromoduline, een eiwit wat aanwezig is in de urine.
Wat is de epidemiologie van IgA nefropathie?
De meest voorkomende glomerulaire nierziekte, met een piekincidentie rondom het twintigste tot dertigste levensjaar. Vooral bij mensen met een Aziatische afkomst.
Wat is de pathofysiologie van IgA nefropathie?
IgA vormt de eerste verdediging in de mucosale organen, maar bij patiënten is het IgA afwijkend (afwijkend geglycosyleerd in de lever). Hierdoor herkent het immuunsysteem het IgA als lichaamsvreemd en gaat het antistoffen produceren tegen IgA. De hierdoor gevormde immuuncomplexen kunnen rondzwerven in de circulatie, maar ook in situ neerslaan. Dit kan in de nier (maar ook in bijvoorbeeld de darm of de huid. Dit wordt dan Henoch Schönlein genoemd). In de nier slaan de immuuncomplexen (met IgG die de foutieve IgA herkennen) neer in het mesangium wat structuur geeft aan de basaalmembraan.
Wat zijn de klachten die ontstaan bij een IgA nefropathie? Wanneer moet je er dus aan denken?
Doordat het verband kwijtraakt, zal hematurie en soms proteïnurie ontstaan. Je ziet proliferatie van de mesangiumcellen en de capillairen worden een beetje dichtgedrukt. De GFR kan afnemen bij deze ontsteking. Uiteindelijk eindigt zo’n 10-20% van de patiënten aan de dialyse. Iemand met alleen maar hematurie: daarbij is IgA nefropathie vaak de oorzaak van.
Wat is de behandeling van IgA nefropathie?
Behandeling leidt tot vertraging van de ziekte, maar niet tot genezing. ACE-remmers remmen progressie van IgA-nefropathie en zorgen voor 40-50% reductie van eindstadium nierfalen. Vroeger werd het ook nog behandeld met prednison. Uit studies blijkt dat de proteïnurie wel afneemt, maar niet zozeer de hoeveelheid eindstadium nierfalen. SGLT-2-remmers zijn nieuwe middelen, die de reabsorptie van glucose remmen, waardoor een glucosurie ontstaat en ook natriurese plaatsvindt. Deze middelen zijn enorm belangrijk gebleken bij onder andere nierziekten.
Wat is de relatie tussen vasculitis van de nier en vasculitis van de huid?
Veel aandoeningen die een vasculitis geven in de nier kunnen ook een vasculitis geven in de huid. Kinderen hebben vaak een vasculitis van de huid. Deze kunnen ook vasculitis geven in de nier. Bij deze kinderen kan je gemakkelijk een huidbiopt nemen.
Wat zie je op dit plaatje? En waar zie je dat aan?
Je ziet een IgA nefropathie. Je ziet meer deling van de mesangiumcellen.
Waaruit bestaat het nierfilter?
Het nierfilter bestaat uit drie lagen. Als eerste is er gefenestreerd endotheel. Daaronder ligt de glomerulaire basaalmembraan, bestaande uit met name collageen en tot slot vormen de podocyten een filtratieslit. De glycocalyx (ligt bovenop het endotheel) is een extra suikerlaag om zoveel mogelijk eiwit tegen te houden.
Hoe ontstaat het nefrotisch syndroom?
Het nefrotisch syndroom ontstaat door schade aan de podocyt van de glomerulus waarbij de normale filtratiefunctie verloren gaat en proteïnurie optreedt.
Hoe presenteert het nefrotisch syndroom zich?
Presentatie is meestal met behouden nierfunctie in combinatie met:
* Proteinurie > 3.5 gram / dag
* Hypoalbuminemie
* Oedeem
* Hypercholesterolemie
Wanneer kan je stellen dat proteïnurie het gevolg is van de glomerulus?
Eiwit moet eerst nog de tubulus passeren. Proximale tubulus reabsorbeert ook eiwit 3 gram per dag. Als het meer is dan 3 gram per dag dan kan het niet alleen liggen aan de proximale tubulus.
Wat is membraneuze glomerulopathie? Wat is de pathofysiologie hierachter?
Op de podocyt kunnen bepaalde receptoren zitten, deze heten PLA2. Deze heeft niet iedereen. Normaal gesproken zitten deze er niet, als ze er wel zitten ga je er IgG tegen aanmaken. Er worden hierdoor immuuncomplexen gevormd onder de podocyt, waarbij complementactivatie (het complementsysteem zorgt voor exponentiële toename van complement) plaatsvindt en hierdoor schade plaatsvindt. Langzame chronische ziekte omdat het immuunsysteem er niet elke dag langskomt.
Wat zie je op dit plaatje?
Membraneuze glomerulopathie. Je ziet granulaire IgG dispositie.
Waar zorgen immuuncomplexen voor?
Immuuncomplexen zorgen voor complement activatie, chemotaxis en neutrofielen die gaan knokken.
Hoe worden crescents gevormd?
De reactie van de glomerulus op de immuuncomplexen bestaat vaak uit extracapillaire proliferatie: toename van de pariëtale epitheelcellen. De epitheelcellen van het kapsel van Bowman verdikken door de uittreding van macrofagen via de beschadiging en het aantrekken van stollingsfactoren. De verdikking heeft de vorm van een halve maan en wordt daarom cresentic nephritis genoemd. Dit kan normaliseren of doorzetten tot irreversibele fibrose.
Wat zijn de verschillen tussen anti-GBM glomerulonefritis en membraneuze glomerulopathie?
Verschillen met membraneuze glomerulopathie: Lineair patroon van de basaalmembraan in plaats van een grillig patroon. De crescent bestaat niet uit collageen dus die is niet zichtbaar.
Wat is de behandeling van anti-GBM nefritis?
De behandeling bestaat uit plasmaferese om de hoeveelheid antistoffen in het bloed direct te verlagen. Naast plasmaferese wordt er ook gestart met prednison, cyclofosfamide, rituximab en zo nodig dialyse. Deze middelen remmen de productie van antilichamen. De enorme daling in het begin komt door de plasmaferese.
Wat zijn de kenmerken van een ANCA geassocieerde glomerulonefritis?
ANCA geassocieerde glomerulonephritis werd vroeger de ziekte van Wegener genoemd. Tegenwoordig wordt de ziekte wel GPA (Granulomateuze polyangiitis) genoemd. ANCA’s zijn anti-cytoplasmatische antistoffen, welke gericht zijn tegen factoren in het cytoplasma van leukocyten. Het veroorzaakt extravasatie van leukocyten en hierdoor inflammatie. Hierdoor kan het een crescentische ontsteking veroorzaken Het kan ook een vasculitis op andere locaties geven, waaronder de longen en de huid. ANCA’s kunnen ook geïsoleerd in de nieren voorkomen, dit heet pauci immuun glomerulonefritis. De ziekte heet pauci (weinig) immuun, omdat er geen neergeslagen antilichamen zijn, het is dus niet aan te tonen met immunofluorescentie.
