Inleiding parasitologie

Question 1

kenmerkend voor Leishmania

Answer 1

beenmergpunctie met cellen met kleine stipjes die DNA bevatten. Leishmania is een intracellulaire parasiet. De Leishmania kan worden gezien met microscopie op een beenmergbiopsie.
- Ovaal organisme van 2-6 micrometer lang
- In de cel zitten 2 donker gekleurde organellen, de kern en kinetoplast.
o Kinetoplast bevat mitochondriaal DNA
- Diagnose: viscerale leishmaniasis bij HIV infectie
o Therapie: amfotericine B i.v. 4 mg/kg/dag, daarna start HAART

Question 1

symbiose

Answer 1

het in associatie met elkaar leven van verschillende soorten

Question 2

commensalisme

Answer 2

veroorzaakt bij de gastheer geen voor- of nadeel

Question 3

parasitisme

Answer 3

het leven ten koste van de gastheer

Question 4

mutualisme

Answer 4

samenleving met wederzijds voordeel

Question 5

parasieten

Answer 5

• Meest complexe ziekteverwekkers
  o Grootste genoom
  o Complexe cel structuren (eukaryote cellen)
  o Meerdere ontwikkelingsstadia in levenscyclus
  o Meestal meerdere gastheren
  Ze hebben verschillende verschijningsvormen, dus veel genetische informatie afhankelijk van de plek waarop ze zitten.

Question 6

onderverdeling parasieten

Answer 6

• ectoparasieten
• parasitaire wormen
• parasitaire protoza

Question 7

ectoparasieten

Answer 7

bijv. vlooien, luizen, teken. Meestal zijn ze niet ziekmakend, maar ze zij wel belangrijk als transmissieroute van ziekten
o er zijn ook endoparasieten, die zitten in het lichaam, bijv in de darmen

Question 8

parasitaire wormen

Answer 8

spoelwormen, mijnwormen, schistosomen. Deze zijn meercellig

Question 9

parasitaire protoza

Answer 9

Leishmania etc. Zijn eencellig

Question 10

Leishmaniasis

Answer 10

Heeft verschillende verschijningsvormen. Het is een complex van aandoeningen.
- >20 verschillende Leishmania soorten
Vector: parasieten overgebracht door vrouwelijke ‘zandvliegjes’. Een vector is altijd een ongewerveld dier en verantwoordelijk voor de overdracht van de parasiet.

Question 11

Ontwikkelingscyclus Leishmania

Answer 11

Als de zandvlieg een vloedmaal neemt, injecteert de mug het eigen speeksel in de huid. Er zit een component in wat zorgt voor antistolling zodat er meer bloed opgezogen kan worden. De parasiet uit het speeksel wordt zo geïnjecteerd in de nieuwe gastheer. Na injectie wordt Leishmania door macrofagen herkend als lichaamsvreemd, en komt in de macrofaag herkend. De promastigoten veranderen in amastigoten. De parasiet is in staat om fusie van het fagosoom met het lysosoom en lyserende eiwitten te voorkomen.

De Leishmania vermenigvuldigt in de macrofaag totdat deze zo groot wordt dat de leukocyt uiteindelijk barst. De parasiet kan in de huid blijven met behulp van macrofagen.

Question 12

directe ontwikkelingscyclus

Answer 12

parasiet heeft 1 gastheer (bijv. spoelwormen)

Question 13

indirecte ontwikkelingscyclus

Answer 13

parasiet heeft 2 of meer gastheren (bijv. Leishmania)

Question 14

definitieve gastheer

Answer 14

een gastheer die de volwassen parasiet herbergt en waarin de geslachtelijke vermenigvuldiging plaatsvindt

Question 15

tussengastheer

Answer 15

gastheer waar de asexuele of vegetatieve vermeerdering plaatsvindt

Question 16

gastheerspecificiteit

Answer 16

door een (soms vergaande) specialisatie ontstane gebondenheid van de parasiet aan een bepaalde gastheer

Question 17

Leishmania sp. Amastigoten

Answer 17

• Intracellulaire parasiet
• Fagocytose door imuuncellen
• Parasiet overleeft in immuuncellen
• Voorkomt fusie fagosoom met lysosoom

Question 18

klinische vormen Leishmania

Answer 18

• Cutane: totaal 1-1,5 miljoen infecties/jaar
• Mucocutane: espundia, Zuid-Amerika
• Viscerale: 500.000 infecties per jaar, 60.000 doden per jaar
  o 90% in India, Bangladesh, Brazilië, Nepal, Sudan

Question 19

pathogenese Leishmaniasis

Answer 19

Parasite wordt versleept naar lymfeknopen, beenmerg, milt en lever. Het infecteert fagocyterende leukocyten. Immuuncellen gaan kapot door de inffectie van de parasiet. Er is een repressie van aanmaak bloedcellen. Lichaam probeert er op te reageren door vergroting reticulo-endotheliale organen (milt en lever)  onregelmatige koorts en superinfecties.
- Incubatietijd: variabel van enkele maanden tot jaren
- Infectieduur: maanden, jaren, levenslang?
- Verloop: plots en fulminant, tot langzaam en mild

Question 20

Wanneer kan je aan viscerale Leishmaniasis denken?

Answer 20

• Anamnese: herkomst patiënt/reisanamnese, immuunstatus
• Symptomen: onregelmatige koorts, hepatosplenomegalie
• Pancytopenie, hyper IgG en IgM
  o Diagnostiek met microscopie of PCR van milt, beenmerg of bloed
  o Serologie ondersteunend voor diagnose

Question 21

soorten Leishmania viscerale

Answer 21

• L. donovani: India, Bangladesh, Sudan, Oost-Afrika
  o Koorts, buikpijn, vermagering, vergrote lever en milt, pancytopenie, antilichamen niet effectief genoeg, lymfeadenopathie. Er komen vaak superinfecties bovenop. Niet behandelen heeft een fataal beloop. Met name overdracht van mens op mens.
• L. infantum/L.chagasi: Zuid Europa, Noord-Afrika, Middenoosten, Zuid Amerika

Question 22

behandeling Leishmania

Answer 22

• Stibulogluconaat
• Amphotericine B
• Liposomaal amphotericine B
• Aminosidine
• Pentamidine
• Miltefosine (oraal)

Question 23

prepatente periode

Answer 23

tijdspanne tussen het infectiemoment en het moment dat de parasiet blijk geeft van zijn aanwezigheid
o Begrip van deze term is belangrijk voor de diagnostiek

Question 24

incubatie periode

Answer 24

tijdspanne tussen infectiemoment en eerste klinische symptomen

Question 25

Leishmania infantum

Answer 25

• zoonose, honden dierenreservoir
• humaan: opportunistische infectie

Question 26

zoonose

Answer 26

o Infectie of ziekte van zoogdieren waarbij de mens als gastheer kan optreden. Dieren vormen het reservoir, van waaruit de mens geïnfecteerd raakt.

Question 27

opportunistische infectie

Answer 27

kan zich bij afwezigheid van een adequate immuunrespons sterk vermenigvuldigen, waarbij het nageslacht in dezelfde gastheer blijft en zich eveneens gaat vermenigvuldigen.
 Jonge kinderen
 Immuun gecompromitteerden

Question 28

cutane leishmaniasis

Answer 28

Geen versleping parasiet, ulcus rondom beet zandvlieg. De incubatietijd is 2-8 weken. Ulcus met opgeworpen rand, is pijnloos en groeien langzaam. De genezing kan spontaan gaan. Er is veel variatie: nat, droog, korst. Er is littekenvorming en behandeling is soort afhankelijk.
- L. major: landelijke gebieden
- L. tropica: oostelijke, stedelijke gebieden, mens is reservoir
- L. aethiopica: komt voor in oost-afrika

Question 29

mucocutane Leishmaniasis

Answer 29

• 1-3% van L. brasiliensis complex infecties
• Versleping parasite naar mucosa
• Vooral Brazilië
• Lange incubatietijd
  Aantonen met 2 huidponsen van de opgeworden randulcus  microscopie of PCR. Serologie speelt hierbij geen rol.

Question 30

therapie mucocutane Leishmaniasis

Answer 30

Gedifferentieerd naar leishmania species
- Aard en lokalisatie lesie
- Klein ulcus: cryotherapie, hitte therapie, fotodynamische therapie, geen therapie
Oude wereld + L. mexicana: lokale therapie
Nieuwe wereld Viannia complex: systemische therapie
Oude wereld: leismania infantum: systemische therapie

Question 31

nieuwe wereld cutane Leishmaniasis

Answer 31

• L. mexicana complex: cutane presentatie
• L. vannia complex
  o L. braziliensis complex: mucocutane presentatie
  o L. guyanesis complex
  Veel soorten: overlappende geografische distributie. Diversiteit in presentatie laesies.

Question 32

klachten cutane Leishmania

Answer 32

ulcus en littekens

Question 33

klachten mucocutane Leishmania

Answer 33

vernietiging van mucosale weefsels, misvorming

Question 34

klachten viscerale Leishmania

Answer 34

koorts, afvallen, vergrote milt en lever, bloedarmoede, zwakte

bij geen behandeling dodelijk