Inleiding ‘Emerging Infections in the Global Village’ Flashcards
Wat zijn opkomende infectieziekten?
Infectieziekten die:
- Recent zijn toegenomen in incidentie (Q-koorts) of geografische verspreiding (West-Nijl koorts)
- Verspreid zijn naar nieuwe gastheerpopulaties of gastheersoorten (o.a. zoönosen, bijv. COVID-19)
- Recent zijn ontdekt (bijv. humane metapneumovirus) of zijn veroorzaakt door nieuw ge-evolueerde ziekteverwekkers (bijv. multi-geneesmiddel resistentie TBC)
Wat zijn zoonosen?
een infectieziekte die van dier op mens kan overgaan. In Nederland voorkomende zoönosen zijn COVID-19, de ziekte van Lyme, Q-koorts bijv.
Onderliggende oorzaak infectieziekten
- COVID: toename van vangst, fokken en handel in wilde dieren
- Ebola: verlies aan bos, populatietoename, hoge mobiliteit
- Vogelgriep: Toename intensieve pluimveehouderijen, gebrekkige diergezondheidsstructuur
Waardoor nemen opkomende infectieziekten toe in frequentie en impact?
- Meer handel in wilde dieren een dierlijke producten
- Meer intensieve veehouderij
- Meer ontbossing en humane invasie van natuurgebieden
Conventionele aanpak, goede surveillance
Mens
* Syndromic surveillance (bijv. West Nile koorts)
* NGS rioolwater (COVID-19)
* Oplettende ziekenhuismedewerkers (bijv. MERS)
* Internet (bijv. SARS)
Dier (early warning)
* Kraaien en West-Nile koorts
* Rosse woelmuizen en hantavirusinfectie
* Moeilijk: veel diersoorten en veel pathogenen
Conventionele aanpak, goede diagnose
- Wordt alsmaar sneller
- Bij mens én dier > liefst soortonafhankelijk
- 3 soorten:
o Virusgenoom (RNA, DNA)
o Viruseiwit (antigen)
o Antilichaam tegen virus (IgM, IgA, IgM)
Conventionele aanpak, zo goed mogelijk beperken van ziekte en dood
- Quarantaine en isolatie (goede en snelle diagnose nodig)
- Vaccinatie (platforms, vaak te laat)
- Ondersteunende infrastructuur en zorg
o Isolatie capaciteit (bijv. Ebola West-Afrika)
o Intensive care capaciteit (bijv. COVID-19 Nederland)
o Bescherming personeel (bijv. Ebola West-Afrika)
o Therapie (kennis van pathogenese nodig; bijv. long COVID)
Transformatieve aanpak opkomende infectieziekten
onderliggende oorzaken wegnemen:
1. Minder handel in wilde dieren en dierlijke producten
2. Minder intensieve veehouderij
3. Minder ontbossing
Deze verandering is nodig voor biodiversiteitsverlies en klimaatveranderingen. Er moet een fundamentele, systeem-brede reorganisatie met betrekking tot technologische, economische en sociale factoren, inclusief denkkaders, doelen en waarden.
Waaraan is huidige opkomst infectieziekten gerelateerd?
snelle groei wereldpopulatie en consumptiepatronen in recente decennia