Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

2.B.1 > HC 4.5 Meningitis en meningo-encefalitis > Flashcards

HC 4.5 Meningitis en meningo-encefalitis Flashcards

1
Q

Wat is meningitis?

A
  • Infectie van de meningen
  • Viraal of bacterieel (meeste beelden zijn bacteriën)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Wat is (meningo)-encefalitis?

A
  • Infectie van het hersenparenchym
  • Meestal viraal
    De menigne doet vaak ook mee.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Wat zijn de kenmerken van meningitis?

A
  • Bacteriële meningitis is een levensbedreigende ziekte
  • Synoniem: hersenvliesontsteking, nekkramp
  • Grote piek bij kinderen onder de 5 jaar en bij 65-plussers
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Wat zijn de drie lagen van het hersenvlies?

A

dura mater, arachnoid, pia mater

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Wat is de epidemiologie van meningitis?

A
  • UK, West-Europa: 2 per 100.000
  • Wordt veel gezien in Afrika (‘meningitis belt’): 1000 per 100.000. Vooral veroorzaakt door meningokokken groep A
    Over het algemeen sterke afname afgelopen decennia (vooral in het westen)
  • Vaccinatie
  • Met name kinderen < 1 jaar (hier zien we nog wel veel meningitis)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Wat is de pathogenese van meningitis?

A

Je wordt ziek van de bacterie die je zelf bijdraagt in de nasopharynx. Dit kan op twee manieren:
- Soms directe doorbraak vanuit KNO gebied naar de hersenvliezen of na trauma.
- Hematogene verspreiding vanuit de nasopharynx
Inflammatie en neurologische schade afhankelijk van bacterie en gastheer. We zien dus verschillende beelden van meningitis.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wat zijn de 4 belangrijke processen in het kader van hematogene verspreiding bij meningitis?

A
  • Kolonisatie: gekoloniseerd zijn met de bacterie
  • Invasie van bacteriën in de bloedbaan
  • Overleven van bacteriën in de bloedbaan
  • Invasie van bacteriën in centraal zenuwstelsel (subarachnoïdale ruimte)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Wat is een kwetsbare plek van de bloedhersenbarrière?

A

Brein is goed beschermd tegen infectie: schedel, hersenvliezen en bloed-hersenbarrière. Maar tot kunnen bacteriën het CSF bereiken (liquor). Een kwetsbare plek is de bulbus olfactorius (achter de neus). Daar zit een open plekje in het schedel, en een open plekje in de barrière. Hierdoor kunnen de verwekkers via de neus de hersenvliezen bereiken.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Wat zijn de belangrijkste verwekkers van meningitis?

A
  • S. pneumoniae: >90 serotypen: het merendeel hiervan kan een meningitis geven. Het vaccin beschermt tegen 10 van deze serotypen.
  • N. meningitidis: 13 serotypen, waaronder A, B, C, W135, Y (de pathogene types, we vaccineren nog niet tegen type B) De meeste meningokokken die we nu zien wordt door type B veroorzaakt.
  • Overige
    o H. influenzae type b (ook nog andere serotypen)
    o S. aureus
    o Listeria monocytogenes
    o E. coli
    o ….
    De overige, behalve de HIB, zijn veel zeldzamer bij gezonde kinderen. Dit is wel wat meer voorkomend bij volwassenen. E. coli en type B streptokok vooral bij neonaten.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Welke serogroep van meningitis zien we vooral bij mensen die terug komen van vakantie?

A

Serogroep A zijn vooral mensen die terug komen van een reis in Afrika.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Wat zijn de verschillende verwekkers van meningitis naar leeftijd?

A

De pathofysiologie is anders bij neonaten, raken geïnfecteerd bij de partus. Voornamelijk groep B streptokok, e. coli en listeria. Kinderen worden ziek van de flora die ze bij zich dragen in de nasopharynx: s. pneumoniae, n. meningitidis A, B, C, W, Y, HIB.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Welke vorm van meningitis is zeldzaam? En wanneer moet je daaraan denken?

A

Tuberculose met meningitis: beloop van meningitis is anders en denken aan landen waar het veel voorkomt. Het is een zeldzame aandoening.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Wat is het klinisch beeld van meningitis?

A
  • Koorts: vaak
  • Hoofdpijn (fotofobie): vaak
  • Geïrriteerd of lethargie (slaperig) : 78%
  • Nekstijfheid: 60-80% (NB 23% neonaten, daarbij zien we de nekstijfheid minder)
  • Convulsies: 12-20%
  • Volle fontanel: 17% (jonge kinderen hebben nog een open fontanel, deze kun je dan voelen, bomberend fontanel (bol en kloppend)).
  • Focale neurologie: 16% (arm of been beweegt niet goed mee, om mond of oog).
  • Somnolent: 7% (niet goed slapen)
  • (Semi) comateus: 8%.
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Welke lichamelijke testen kun je doen bij verdenking op meningitis?

A

Kijken of kinderen pijn hebben bij deze testen. Bij ouderen zijn deze testen beter.
* Brudzinski’s Neck sign: Test waarbij je de nek omhoog beweegt en de benen gebogen houdt.
* Kernig’s sign: één voor één de benen omhoog bewegen.
Deze testen zorgen voor prikkeling van de meningen.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Wat voor aanvullend onderzoek kunnen we doen bij verdenking op meningitis?

A

Algemeen bloedonderzoek
Bloedonderzoek
- Infectieparameters (CRP, (procalcitonine: vroeger CRP, CRP wordt pas later hoger)), bloedbeeld, glucose (om te vergelijken met glucose in liquor)
- Bloedkweek
Beeldvormend onderzoek
- Vóór lumbaal punctie bij focale neurologische uitval), insulten, papiloedeem, gedaald bewustzijn (Glasgow Coma ScaleScore <10) of een ernstige immunodeficiëntie.
- Uitsluiten van tumor of oedeem of bloeding
Liquoronderzoek
- Macroscopisch aspect: troebel, helder (hoort helder te zijn)
- Microscopisch aspect: cellen (polymorfe cellen, mononucleaire cellen): bij bacterieel is polymorf verhoogd, bij viraal mononucleaire cellen)
- Eiwit
- Glucose

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Hoe kun je het liquor onderzoek interpreteren van meningitis?

A

Normaal
- Mononucleaire cellen of polynucleair (neutrofiele granulocyten)?
o Neonaten: < 30(20) x 106/l
o >3 maanden: <6 x 106/l
- Glucose: 2,2-3,3 mmol/L (50-60% van bloed glucose)
- Eiwit: 0,15-0,4 gr/L
In principe hoor je geen of nauwelijks leukocyten in het liquor te hebben.
Bacteriële meningitis
- Cellen: >100 x 106/l, met name neutrofiele granulocyten (meestal>1000)
- Glucose: <2 mmol/l of liquor/bloed ratio glucose <50%
- Eiwit: >0,5 gr/L
Het is een snelle methode om iets over de achtergrond van de meningitis te zeggen. Binnen een uur heb je de uitslag.

17
Q

Wat is de gouden standaard voor diagnostiek van meningitis?

A

Liquorkweek is gouden standaard voor diagnostiek. Het liefst voor antibiotica. Maar je mag niet te lang wachten, zeker niet met een ernstig ziek kind. Dan snel handelen met anti-biotica.

18
Q

Wat voor soort bacteriën zijn pneumokokken?

A

Pneumokokken liggen in diplo en zijn gram-positief.

19
Q

Wat is de therapie bij meningitis?

A

ABCDE
Antibiotica zo spoedig mogelijk!
- Geen vertraging als gevolg van diagnostiek
- Empirische behandeling: bedenkt wat de meest waarschijnlijke verwekker is en dat al dekt. Na kweek kan je nog versmallen.
Dexamethason
- Significante afname van gehoorverlies en neurologische restverschijnselen (gehoorverlies, concentratiestoornissen, gedragsproblemen)
o Geen voordelen in low-income countries (meningitis belt)
o Geen effect op mortaliteit wel op morbiditeit
- Starten vóór eerste antibioticagift (dan werkt het het best)
- Behandelduur: 4 dagen

20
Q

Wat is de prognose van meningitis?

A

Hoge mortaliteit: 15%. Ook bij snelle herkenning/behandeling

21
Q

Wat zijn de complicaties die kunnen optreden bij meningitis?

A

Korte termijn:
- Cerebraaloedeem
- Subdurale effusie
- Subduraal empyeem
- Hersenabces
- Ventriculitis
- Hydrocephalus (omdat liquor niet goed kan aflopen)
- SIADH
Lange termijn:
- Achterstand motorische ontwikkeling
- Leerproblemen
- Gedragsproblemen
- Gehoorverlies
- Visusstoornissen
- Epilepsie

22
Q

Waarom is de behandeling van meningitis moeiljk?

A

Doordat de hersenen zo goed zijn beschermd, is de behandeling ook moeilijker. Omdat antibiotica ook de bloedhersenbarrière moet overtreden.

23
Q

Hoe kan gehoorverlies optreden na meningitis? En wat is belangrijk om dat te voorkomen?

A
  • Bacteriële inflammatie van labyrinth -> herstel met ossificatie (verbenen), daardoor is het labyrinth niet goed werkzaam -> slechthorendheid (je moet het snel opvatten, anders is het al helemaal verbeend)
  • Kan snel (enkele wkn) verlopen!
  • Behandeling: Cochleair implantaat
    Gehoorsonderzoek TIJDENS ziekenhuisopname
24
Q

Wat zijn de kenmerken van meningo-encefalitis?

A

Synoniem: encefalitis of encefalomyelitis. Inflammatoire ziekte van het hersenparenchym. Komen vaak met bijkomende neurologische symptomen. Vaak ook met een verminderd bewustzijn.
- Vaak viraal
- Soms auto-immuun

25
Q

Wat is de epidemiologie van meningo-encefalitis?

A
  • Incidentie: 12,6 per 100.000. Incidentie hoger bij kinderen. Komt vaker voor omdat er veel auto-immuun encephalitis is.
  • 40-50% infectieuze oorzaak
  • Epidemiologie verandert door vaccinatie en verspreiding arbovirussen
26
Q

Wat is de pathofysiologie van meningo-encephalitis?

A
  1. Direct effect van micro-organisme: schade van aangedane celtypen (je krijgt necrose): gliacellen, schwannsecellen, neurale cellen
  2. Immunologische effecten: kruisreactieve antistoffen (reageren op eigen cellen): perivasculitis, (tijdelijke) functiestoornis, gebrek aan nutriënten, polarisatiestoornissen
  3. Gemengd type
27
Q

Wat zijn de verwekkers van meningo-encephalitis?

A

Aerogene inoculatie
- Enterovirus, parechovirus (bij jonge kinderen de meest voorkomende)
- Mazelen (voor vaccinatie was mazelen de meest voorkomende veroorzaker)
- Influenza
Direct contact
- Herpes simplex
- Varicella
- Bof
- Rabies
Arthropod borne(= arbovirus)
- Flavivirussen (Japanse encefalitis, West Nile)
- Alfavirussen (Dengue, Chikungunya)
Arbovirussen: we zien daarbij reiziger, familiebezoeken die hiermee terugkomen.
Tekenbeet
- Tick-borne encephalitis(TBE): je kan je hiervoor vaccineren.

28
Q

Wat is het klinische beeld van meningo-encephalitis?

A

Anamnese belangrijk
- Recente ziekte
- Zieken in omgeving
- Reizen
- Contact met dieren
- Vaccinatie status
- Immuunstoornis
(Sub)acuut begin
- Veranderd bewustzijn
- Lethargie
- Veranderd gedrag/persoonlijkheid
- Focale neurologische uitval of prikkeling
- Convulsies
- Psychiatrische symptomen
Koorts, hoofdpijn, nekstijfheid (kan erbij horen maar is veel duidelijker aanwezig bij een bacteriële meningitis)

29
Q

Wat voor aanvullend onderzoek kun je doen bij meningo-encephalitis?

A

Algemeen bloedonderzoek
- Infectieparameters (CRP): vaak normaal, bloedbeeld, glucose
- Bloedkweek Gram preparaat en bloedkweek
- Serologisch onderzoek (!): bij virale verwekkers heb je veel aan serologie.
Liquoronderzoek
- Macroscopisch & microscopisch aspect, eiwit, glucose
- PCR: virusdiagnostiek
- Auto-immuun: IgG, oligoclonale banden (Zoeken naar auto-immuun antistoffen)
Beeldvormend onderzoek
- Aantonen van inflammatie hersenparenchym
- Uitsluiten van andere oorzaken
Functie onderzoek
- EEG

30
Q

Hoe kun je het liquor onderzoek interpreteren bij meningo-encephalitis?

A

Normaal
- Mononucleaire cellen of polynucleaire (neutrofiele granulocyten)?
- Neonaten: <30(20) x 106/l
- >3 maanden <6 x 106/l (95% geen polynucleairen)
- Glucose 2,2-3,3 mmol/L (50-60% van bloed glucose)
- Eiwit 0,15-0,4 gr/L
Virale encefalitis:
- Cellen slechts milde verhoging van celgetal (meestal <1000 106/l cellen), overwegend mononucleaire cellen
- Glucose normaal
- eiwit meestal normaal of licht verhoogd

31
Q

Wat is de virale diagnostiek die je kunt doen voor meningo-encephalitis?

A
  • liquor: PCR HSV 1 en 2 (hier is een specifiek medicijn voor): spec./sens. is hoog ongeveer 95%, PCR Par-ECHO/enterovirussen (70-80% pos.)
  • feces/keel: PCR; vooral bij verdenking enterovirus
  • serologie: helaas pas laat uitslagen, weinig geschikt voor enterovirussen, Bv wel bij verdenking mazelen
32
Q

Wat is de therapie voor meningo-encephalitis?

A

ABCDE
Voor veel virale verwekkers is geen specifieke therapie mogelijk
- Herpes simplex 1 en 2 Aciclovir
- Varicella Aciclovir
Maar onderscheid bij presentatie vaak onmogelijk dus:
- Start aciclovir iv in afwachting van PCR en kweken
o Geen dexamethason
- Start antibiotica

33
Q

Wat zijn de complicaties die kunnen ontstaan bij meningo-encephalitis?

A
  • Gedrag
  • Spraak-en taalstoornissen
  • Motorische stoornissen
  • Concentratiestoornissen
  • Geheugenstoornis
34
Q

Wat is auto-immuun encephalitis? En wat zijn de symptomen daarvan? En wat is de prognose?

A

Auto-immuun encephalitis
- Postviraal (HSV), maar ook andere mogelijke triggers, oaoncologie
- Auto-antistoffentegen neurale antigenen (bv anti-NMDA receptor encefalitis)
Symptomen:
- Gedragsstoornissen (psychiatrie), bewegingsstoornissen, convulsies, bewustzijnsverandering, cognitieve achteruitgang
- Aspecifieke liquorbevindingen, beeldvorming(MRI)
Behandeling gericht op auto-immuniteit
Prognose bij snelle diagnose goed

35
Q

Wat is de prognose van meningo-encephalitis?

A

Prognose: Mortaliteit overall 5-15%
- 10-15% bij HSV encefalitis
- 20-30% bij Japanse encefalitis

36
Q

Welke vaccinaties zijn er tegen de verwekkers van meningitis en meningo-encephalitis?

A

Bacterieel:
- Pneumokokken(10-valent vaccin)
- Hib
- Meningokokken A, C, Y, W
- Meningokokken B ((nog) niet in RVP)
Viraal:
- Bof
- Mazelen
Niet in RVP, wel via GGD:
- Japanese encephalitis
- TBE (teken-encefalitis)

2.B.1 (46 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions