Wstęp do onkologii ✓ Flashcards

1
Q

Które 3 grupy genów są odpowiedzialne za proces transformacji nowotworowej komórki? Czym skutkuje ich mutacja?

A

Onkogeny

  • mutacja powoduje ich aktywację
  • “pedał gazu w samochodzie się zaciął wciśnięty”

Geny supresorowe

  • mutacja powoduje deaktywację
  • “hamulce przestały działać”

Geny stabilizujące

  • mutacja powoduje niestabilność genetyczną (te geny naprawiają DNA)
  • “mechanik nic nie warty”

*mutacja tylko jednego z nich nie spowoduje raka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Progresja nowotworu: (głębokość nacieku)

A
  1. hiperplazja
  2. dysplazja
  3. rak in situ
  4. rak naciekający (inwazyjny)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Cechy komórek nowotworowych

A
  • samowystarczalność w zakresie sygnałów wzrostu (proliferacji)
  • ignorowanie sygnałów hamowania proliferacji (unikanie apoptozy - samobójstwa komórki)
  • angiogeneza
  • inwazja tkanek i przerzutowanie
  • nieograniczony potencjał replikacyjny - nieśmiertelnośc
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Nowe (odkryte) cechy komórek nowotworowych

A
  • ucieczka spod nadzoru immunologicznego
  • zapalenie (promujące nowotwór)
  • niestabilność genomu, mutacje
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych spod nadzoru immunologicznego

A
  • zaburzanie lizy
  • kontratak
  • immunosupresja systemowa
  • anonimowość
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych spod nadzoru immunologicznego - zaburzanie lizy - jak?

A

Likwidacja cząstek adhezyjnych (ICAM, VCAM, CD40)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych spod nadzoru immunologicznego - kontratak - jak?

A

Indukcja apoptozy swoistych limf. T CD8 (Fas-FasL)

Sekrecja rozpuszczalnych kompleksów HLA

Indukcja apoptozy komórek NK (receptor KIR)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych spod nadzoru immunologicznego - immunosupresja systemowa - jak?

A

Wydzielanie czynników immunosupresyjnych (p/zapalne IL-10, TGF-β - pobudzają ekspresję lim T regulatorowych CD4+CD25+Foxp3+ - a one hamują proliferację T CD8+ = cytotoksyczych)

→hamowanie funkcji limfocytów

zaburzanie limfopoezy szpikowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Mechanizmy ucieczki komórek nowotworowych spod nadzoru immunologicznego - anonimowość

A

=utrata błonowych kompleksów MHCI

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Czynniki proangiogenne

A
mały guz: VEGF
większy: -||- + bFGF, TGFβ-1
większy: -||- + PLGF
większy: -||- + PD-ECGF
największy: -||- + pleiotropina(=HARP)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

przerzuty są przyczyną …% zgonów z powodu raka

A

80%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jaką drogą przerzutują nowotwory?

A

Naczyń chłonnych i krwionośnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Stany przedrakowe - definicja

A

Stany patologiczne, nienowotworowe, szczególne predysponowane do rozwoju w ich obszarze nowotworów

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Przykłady stanów przedrakowych

A

Rogowacenie słoneczne

Róg skórny

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Klasyczny podział nowotworów + definicje

A

Niezłośliwe - o ograniczonym potencjale wzrostu, pozostające zlokalizowane, nie dające przerzutów, dobrze odgraniczone i zwykle nie powodujące groźnych skutków

Złośliwe - wzrastające szybko, naciekające, o zdolności rozprzestrzeniania się w całym organizmie i po pewnym czasie prowadzące do śmierci

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Neo łagodny a złośliwy - porównanie:

A
(łagodny/złośliwy)
Szybkość wzrostu: wolno/szybko
Mitozy: nieliczne/liczne
Chromatyna jądrowa: normalna/zwiększona
Zróżnicowanie: dobre/złe
Wzrost lokalny: ekspansywny/inwazyjny
Torebka: obecna/brak
Destrukcja tkanki: niewielka/znaczna
Naciekanie naczyń: nieobecne/częste
Przerzuty: brak/częste
Następstwa: zwykle niewielkie/znaczące
17
Q

Wpływ nowotworu na organizm

A
  • WYNISZCZENIE
  • ZESPOŁY PARANOWOTWOROWE
  • ZABURZENIA PARAMETRÓW MORFOTYCZNYCH
  • OSŁABIENIE/ZMĘCZENIE
18
Q

Przyczyny zgonów w przebiegu choroby nowotworowej

A
  • rozsiew do mózgu, płuc,wątroby, kości, itp.
  • zaburzenia metaboliczne i toksemia
  • zakażenia i posocznice
  • wyniszczenie
  • powikłania leczenia
  • ucisk na moczowody – bezmocz
  • gwałtowne krwotoki (płuco, białaczki, nowotwory ginekologiczne)
19
Q

Profilaktyka pierwotna nowotworów

A
• UNIKANIE ZAGROŻEŃ
– szczepienia
– unikanie ekspozycji (dym tytoniowy, smog, azbest)
– ...
• ZDROWY TRYB ŻYCIA
• ODPOWIEDNIA DIETA
20
Q

Profilaktyka wtórna nowotworów

A
• BADANIA PRZESIEWOWE
– RAK SZYJKI MACICY – CYTOLOGIA
– RAK JELITA GRUBEGO – KOLONOSKOPIA
– RAK PIERSI – MAMMOGRAFIA
– RAK PŁUCA – KT NISKODAWKOWE
21
Q

Stopniowanie (I-IV) a rokowanie w raku j. grubego

A

Postępowanie RADYKALNE - I do III
• I stopień zaawansowania (T1 N-)
– bardzo dobre rokowanie, wystarcza chirurgia

• II stopień zaawansowania (T2-4 N-)
– dobre rokowanie, chirurgia +/- leczenie uzupełniające

• III stopień zaawansowania (N+)
– średnie rokowanie – chirurgia + leczenie uzupełniające

• IV stopień zaawansowania (M+)
– bardzo rzadko szansa na wyleczenie – przede
wszystkim systemowe leczenie paliatywne

22
Q

Postępowanie radykalne - cel, metody

A

• CEL - CAŁKOWITE WYLECZENIE

• AGRESYWNE LECZENIE
\+ CHIRURGIA
\+ LECZENIE UZUPEŁNIAJĄCE
LECZENIE SYSTEMOWE (chemioterapia, hormonoterapia, leczenie
celowane)
RADIOTERAPIA
23
Q

Postępowanie paliatywne - cel, metody

A

• CEL
– MAKSYMALNE WYDŁUŻENIE PRZEŻYCIA
– MAKSYMALNA JAKOŚĆ ŻYCIA
• PODSTAWĄ – PRZEWLEKŁE LECZENIE SYSTEMOWE
• UMIEJĘTNE KOJARZENIE WSZYSTKICH METOD TERAPEUTYCZNYCH

24
Q

Nowotwory - zachorowania u kobiet w PL 2019

A
  1. Pierś (23%)
  2. Płuco (10%)
  3. Trzon macicy (7%)
  4. Jelito grube (okrężnica) (6%)
  5. Jajnik (4,3%)
25
Q

Nowotwory - zachorowania u mężczyzn w PL 2019

A
  1. Prostata (20,6%)
  2. Płuco (16%)
  3. J. grube (okrężnica) (7%)
  4. Pęcherz moczowy (6,4%)
  5. Odbytnica (4%)
26
Q

Nowotwory - zgony u kobiet w PL 2019

A
  1. Płuco (18%)
  2. Pierś (15%)
  3. J. grube (okrężnica) (8%)
  4. Jajnik (6%)
  5. Trzustka (5,7%)
27
Q

Nowotwory - zgony u mężczyzn w PL 2019

A
  1. Płuco (27,4%)
  2. Prostata (10%)
  3. J. grube (okrężnica) (8%)
  4. Pęcherz moczowy (6%)
  5. Żołądek (5,7%)
28
Q

Geny supresorowe - przykłady

A

tp53, Rb, BRCA1, APC

29
Q

Protoonkogeny - przykłady

A

RAS, MYC, ERBB1, MDM2

30
Q

Screening neo w PL

A

rak piersi: mammografia (45-74r.ż., co 2 lata)
rak szyjki macicy: cytologia (25-64r.ż. co 3 lata) (w bogatszych krajach to test na agresywne HPV…)
rak j. grubego: kolonoskopia (50-65r.ż.; od 40rż gdy krewny Ist z rakiem j.gr) (+można badanie na krew utajoną w stolcu co 1-2 lata od 50r.ż.)

31
Q

Najczęstsze neo u dzieci

A
  1. Białaczki 26% (gł. ALL)
  2. OUN 22%
  3. Chłoniaki 15%
32
Q

Trendy zachorowalności w neo

A

j. grube - spada u K i M
płuco - spada u M, rośnie u K
czerniak - rośnie u K i M

pierś - rośnie
szyjka macicy - spada
jajnik - stabilny

prostata - rośnie

33
Q

Umieralność w PL ogółem

A
  1. Ukł. krążenia
  2. Nowotwory złośliwe (23%K, 25%M)
  3. Zgony nagłe