Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Onko i hemato > Rak j.grubego ✓ > Flashcards

Rak j.grubego ✓ Flashcards

1
Q

Epidemiologia - przerzuty w raku j.grubego

A

20% ma chorobę rozsianą w momencie rozpoznania

40% chorych ostatecznie będzie miało przerzuty

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Lokalizacja raka j.grubego

A

45% raków jest zlokalizowanych w odbytnicy
30% w esicy
3 – 5% guzy mnogie

• W ostatnich latach obserwowany jest trend przesuwania się zmian do prawej połowy okrężnicy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Etiologia raka j. grubego - czynniki środowiskowe

A
  • Wysokoenergetyczna dieta, bogata w tłuszcze zwierzęce i czerwone mięso (zwłaszcza w produkty jego smażenia)
  • Niskie spożycie warzyw i owoców
  • Niska aktywność fizyczna
  • Palenie tytoniu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Czynniki protekcyjne raka j. grubego:

A
  • dieta śródziemnomorska (oliwa z oliwek, ryby, strączki, mało czerwonego mięsa)
  • Dieta bogata w warzywa i owoce (błonnik i witaminy)
  • Aktywność fizyczna
  • Preparaty wapnia
  • Niesterydowe leki przeciwzapalne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Etiologia raka j. grubego - czynniki wewnętrzne

A
  • Wrzodziejące zapalenie jelita grubego (CU) (20x ↑ryzyka u osób o długoletnim przebiegu choroby)
  • Choroba Leśniowskiego-Crohna: 5-6x ↑ryzyka
  • Gruczolaki (polipy) jelita grubego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Gruczolaki (polipy) j. grubego - jakie typy?

A

– Cewkowe (tubulare) - 75% ogółu zmian, 5% ulega transformacji nowotworowej.
– Kosmkowe (villosum) - 10% zmian, 40% z nich ulega transformacji nowotworowej.
– Cewkowo-kosmkowe (tubulo-villosum) - 15% zmian, 20% ulega transformacji nowotworowej.

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Wspólna cecha gruczolaków j.grubego

A

dysplazja nabłonka

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Od czego zależy ryzyko transformacji gruczolaków(polipów) j.grubego?

A

Od średnicy:
• <1cm – do 5% raków przedinwazyjnych i 1% raków inwazyjnych,
• >2cm – do 18% raków przedinwazyjnych, 10 - 50% zmian inwazyjnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Co się dzieje z gruczolakami (polipami) j. grubego w endoskopii?

A

Powinny zostać usunięte:

  • endoskopowa polipektomia w przypadku mniejszych zmian,
  • resekcja chirurgiczna w przypadku polipów o większych wymiarach, trudnych do usunięcia endoskopowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Czynniki genetyczne a rak j. grubego - epidemiologia

A
  • dziedziczne i rodzinne uwarunkowania genetyczne dotyczą <1/2 zachorowań na raka j.grubego
  • znane mutacje silnych genów są przyczyną 3% zachorowań
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Zespoły uwarunkowane przez geny predyspozycji (rak j.grubego)

A
  • Zespół Lyncha = dziedziczny rak jelita
    grubego bez polipowatości (2% raków j.grubego)
  • Zespół gruczolakowatej polipowatości rodzinnej = FAP (0,5%)
  • inne zespoły polipowatości (Zespół Peutza i Jeghersa, zespół polipowatości młodzieńczej) (0,5%)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Zespół Lyncha - lokalizacja raka j.grubego, jego cechy, odpowiedź na leczenie

A
  • w proksymalnej części okrężnicy,
  • niski stopień zróżnicowania,
  • szybki wzrost miejscowy z jednoczesną niewielką tendencją do tworzenia przerzutów odległych, -niewrażliwość na 5 Fu
  • lepsze rokowanie
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Na podstawie jakich kryteriów można postawić diagnozę z. Lyncha?

A

Kryteriów Amsterdamskich:

  • ≥3 krewnych z histologicznie potwierdzonym rakiem jelita grubego lub innym nowotworem wchodzącym w zakres zespołu Lyncha [w tym 1 krewny I stopnia w stosunku do 2 pozostałych];
  • rak występujący w ≥2 pokoleniach;
  • ≥1 zachorowanie <50. rż.;
  • wykluczenie FAP
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Kolonoskopia w z. Lyncha

A

• Kolonoskopia z endoskopowym usuwaniem zmian zmniejsza ryzyko zachorowania na raka jelita grubego o 50%, i dzięki wykrywaniu raka we wczesnych stadiach zmniejsza śmiertelność o około 60%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Prawdopodobieństwo zachorowania na raka j.grubego u nosiciela mutacji w z.Lyncha

A

70%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Jaka mutacja w zespole gruczolakowatej polipowatości rodzinnej (FAP) jest przyczyną wysokiego ryzyka zachorowania na raka j. grubego?

A

Mutacja genu APC (białko blokujące aktywność β-kateniny pobudzającej proliferację

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Kiedy w FAPie można stwierdzić liczne polipy j.grubego i żołądka?

A

Już we wczesnej młodości

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

FAP - objawy

A
  • ↑ ryzyka zachorowania na raka żołądka i j. cienkiego, grubego
  • guzy desmoidalne
  • wątrobiak płodowy
  • rak tarczycy
  • rdzeniak płodowy
  • charakterystyczne wyrośla kostne
  • zmiany w siatkówce oka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Prawdopodobieństwo rozwoju raka przed 40 r.ż. u nosiciela mutacji APC (w FAP)

A

100%

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Objawy raka j. grubego

A
  • Zmiany w charakterze wypróżnień
  • Biegunka, zaparcie lub poczucie niepełnego wypróżniena
  • Obecność krwi w stolcu
  • Stolce są cieńsze niż zazwyczaj
  • Ogólny dyskomfort w jamie brzusznej (wzdęcia, bóle, poczucie pełności, i/lub skurcze)
  • Spadek wagi bez uchwytnej przyczyny
  • Uczucie stałego zmęczenia
  • Wymioty
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Objawy raka j.grubego we wczesnym stadium

A

Zwykle bezobjawowy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Markery nowotworowe w raku j.grubego

A

CEA

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Klasyfikacja patomorfologiczna raka j.grubego i odbytnicy

A
  • 95 % - raki gruczołowe

* 5 % - raki płaskonabłonkowe, mieszane gruczołowo–płaskonabłonkowe, raki niezróznicowane i niesklasyfikowane

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Klasyfikacja patomorfologiczna raka odbytu

A

najczęściej raki płaskonabłonkowe

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Stopnie zróżnicowania w raku j.grubego - jakie są i od czego zależą

A

od:

  • polimorfizmu komórek i jąder komórkowych
  • aktywności mitotycznej
  • zdolności tworzenia struktur gruczołowych
  • G1-wysoki (25 %)
  • G2-średni (60 %)
  • G3-niski (15 %)
26
Q

Klasyfikacja Astlera-Collera raka j.grubego

A

A - rak ograniczony do błony podśluzowej
B1 - rak dochodzi do błony mięśniowej ale jej nie przekracza
B2 - rak nacieka całą ścianę jelita, bez zajęcia węzłów chłonnych
C1 - jak w B1, ale z zajęciem węzłów chłonnych
C2 - jak w B2, ale z zajęciem węzłów chłonnych
D - przerzuty odległe

27
Q

Podstawowa metoda leczenia raka j.grubego

A

chirurgia

28
Q

Leczenie chirurgiczne

•Rak odbytnicy położony na wysokości lub poniżej załamka otrzewnej (<10 cm od odbytu):

A
  • Stopień 0 – wycięcie miejscowe (dostęp przez odbyt)
  • Stopień 1 – resekcja tylna m. Kraske; resekcja przednia; amputacja brzuszna-kroczowa
  • Stopień 2 – radioterapia indukcyjna → resekcja przednia; amputacja brzuszna-kroczowa – ewentulanie chth
  • Stopień 3 – RTH lub RCTH indukcyjna → resekcja przednia; amputacja brzuszna-kroczowa → CTH uzupełniająca
  • Stopień 4 – operacje paliatywne (resekcja przednia; amputacja brzuszna-kroczowa); kolostomia, operacje radykalne (radykalne leczenie zmian przerzutowych)/rth/chth
29
Q

Leczenie chirurgiczne

•Rak odbytnicy położony powyżej załamka otrzewnej (>10cm od odbytu):

A
  • Stopień 0 – wycięcie metodą endoskopową
  • Stopień 1 – resekcja przednia
  • Stopień 2 – resekcja przednia, ewentualnie chth
  • Stopień 3 – resekcja przednia, chemioterapia
  • Stopień 4 – operacje paliatywne (resekcja przednia; kolostomia), operacje radykalne (radykalne leczenie zmian przerzutowych) /rth/chth
30
Q

Radioterapia w raku j.grubego - kiedy?

A
  • Duże lub nieoperacyjne guzy
  • Brak możliwości wykonania operacji
•Skojarzenie z chemioterapią
–standardowy 5-FU,
–kapecytabina,
–oksaliplatyna,
–irinotekan

•Przed operacją
–zmniejszenie guza
–ułatwienie resekcyjności
–redukcja nawrotów

•Po operacji
–uzupełnienie po nieradykalnym zabiegu
–redukcja nawrotów

31
Q

Badania kontrolne po leczeniu raka j.grubego

A

CEA co 3m-ce przez 36mcy:

-jak ↑ to kolonoskopia i TK j.brzusznej i miednicy + RTG/TK KP

32
Q

CEA jako marker w raku j.grubego

A

Czułość: 50-60%

Większa gdy przerzuty do wątroby i przestrzeni zaotrzewnowej niż gdy przerzuty do otrzewnej, płuc i innych

33
Q

Jakie stężenie CEA w kontroli po leczeniu raka j.grubego da podejrzenia przerzutów do wątroby?

A

> 20ng/ml

34
Q

U ilu % chorych na raka j.grubego nie dochodzi do wydzielania CEA?

A

10-15%

35
Q

Jakie postępowanie ujawnia zmiany w wątrobie z czułością 96%? (rak j.grubego)

A

TK/USG jamy brzusznej + CEA

36
Q

“rak odbytu” - a tak na prawdę co? Czy jest to częste? Co b. często jest czynnikiem etiologicznym?

A
  • rak kanału i brzegu odbytu (różne jednostki –różne leczenie)
  • rzadkie (1,5% raków p.pok)
  • HPV - rak brzegu odbytu często rozwija się na podłożu kłykcin kończystych
37
Q

TNM w raku brzegu odbytu

A

Jest uważany za raka skóry -> TNM jak w raku skóry

38
Q

Rak brzegu odbytu - leczenie

A
  • -leczeniem z wyboru jest wycięcie miejscowe
  • -często w celu uzyskania lepszego efektu czynnościowego stosuje się radykalną radiochemioterapię (lub ew. uzupełniająco, po wycięciu)
39
Q

Rak kanału odbytu - leczenie

A

•Radiochemioterapia jest leczeniem z wyboru u każdego chorego na raka płaskonabłonkowego kanału odbytu.

(amputacja brzuszno-krzyżowa jako leczenie pierwotne to BŁĄD)

-to nowotwór promienioczuły - skuteczność miejscowa radiochemioterapii wynosi ok.70%

40
Q

Leczenie systemowe raka j.grubego - chodzi o angiogenezę…

A

CETUXIMAB

bewacizumab

41
Q

Cetuksymab - co to?

A

Inhibitor receptora dla naskórkowego czynnika wzrostu (EGF – epidermal growth factor)

42
Q

Cetuksymab - do czego zarejestrowany?

A

Zarejestrowany do leczenia nawrotowego, opornego, rozsianego raka jelita grubego, nowotworów głowy i szyi.

43
Q

Cetuksymab - mechanizm działania

A

Zaburzanie przekazywania sygnałów, wpływ na angiogenezę, synergizm z chemioterapią

44
Q

Cetuksymab - u kogo nie zadziała?

A

U osób z mutacją KRAS (a jest u 40% chorych na raka j.grubego); bo blokując rec. EGFR blokuje KRAS… A jak on nie potrzebuje rec. EGFR……….

45
Q

Jaki rodzaj toksyczności mogą wywołać leki systemowe w raku j.grubego? (cetuksymab, panitumumab, gefitynib, erlotynib)

A

Toksyczności skórne (wysypkę przypominającą trądzik w stopniu 3)

Największa po panitumumabie, potem po cetuksymabie

46
Q

Bewacizumab - co to?

A

Rekombinowane, humanizowane p/ciało monoklonalne przeciw naczyniowo-śródbłonkowemu czynnikowi wzrostu (vascular endothelial growth factor, VEGF)

47
Q

Bewacizumab - Jak działa?

A

Pierwszy i jedyny lek o działaniu antyangiogennym zarejestrowany w Polsce, oparty o hamowanie VEGF.

48
Q

Bewacizumab - u kogo stosowany?

A

Do zastosowania w każdym zarejestrowanym schemacie chemioterapii u pacjentów z rozsianym rakiem jelita grubego.
Do leczenia w II linii, prowadzonym do progresji choroby.

49
Q

Rozsiew po leczeniu radykalnym raka j.grubego - przerzuty resekcyjne - cechy, jak leczymy

A

Niskie ryzyko:

  • poj. ognisko
  • <5cm
  • N0 pierwotnie
  • metachroniczny rozsiew lub DFS >12m
  • CEA <100ng/ml

Leczenie:chirurgia

50
Q

Rozsiew po leczeniu radykalnym raka j.grubego - przerzuty nieresekcyjne (ale mogą przejść w resekcyjne) - jakie 2 grupy? Jakie leczenie?

A 
Onkologicznie ryzykowne:
-wiele ognisk
-> 5 cm
-N+ pierwotnie
- synchroniczny rozsiew lub
DFS < 12 m
-CEA >100 ng/ml

Technicznie ryzykowne:

  • Lokalizacja blisko ż. wrotnej
  • Konieczna duża resekcja

Neo CTH +/- leki biologiczne, a potem chirurgia

51
Q

Rozsiew po leczeniu radykalnym raka j.grubego - przerzuty nieresekcyjne - jakie 2 grupy?

A

Warunkowo resekcyjne

Bezwzględnie nieresekcyjne

52
Q

Rozsiew po leczeniu radykalnym raka j.grubego - przerzuty nieresekcyjne - warunkowo resekcyjne - cechy, leczenie

A
  • zajęte >70-80% wątroby
  • zajęte 6 segmentów

Indukcyjna CTH, a jak odpowiedź to chirurgia

53
Q

Rozsiew po leczeniu radykalnym raka j.grubego - przerzuty bezwzględnie nieresekcyjne - cechy, leczenie

A

-nieoperacyjne przerzuty poza wątrobą

Paliatywna CTH +/- leki biologiczne

54
Q

Wskazania do agresywnego leczenia raka j.grubego w stadium rozsiewu:

A

-izolowane, resekcyjne lub potencjalnie resekcyjne przerzuty (leczenie radykalne)

Leczenie paliatywne:

  • duża dynamika
  • znaczna masa guza (objawy)
  • prawdopodobne leczenie kolejnych linii
  • wysoki PS
  • brak p/wskazań
  • wola chorych
55
Q

Objawy raka P połowy okrężnicy

A
  • we wczesnych stopniach zaawansowania może nie dawać żadnych objawów klinicznych;
  • ból po prawej stronie brzucha, w okolicy pępka, w podbrzuszu lub nadbrzuszu;
  • ciemne zabarwienie stolca, domieszka krwi w stolcu;
  • niedokrwistość z niedoboru żelaza;
  • wyczuwalny przez powłoki patologiczny opór po prawej stronie brzucha.
56
Q

Objawy raka L połowy okrężnicy

A
  • objawy ograniczonej drożności jelita (wzdęcia, bóle kolkowe);
  • krew w stolcu i na stolcu;
  • zmiana rytmu wypróżnień.
57
Q

Objawy raka odbytnicy

A
  • świeża krew w stolcu;
  • uczucie niepełnego wypróżnienia;
  • objawy niedrożności jelita (bóle kolkowe), nudności, wymioty;
  • bolesne parcia na stolec, stolce ołówkowe (bóle okolicy krocza).
58
Q

Generalnie leczenie raka j. grubego (okrężnicy)

A

Wycięcie!! podstawa

neoad. RTH lub RCTH - gdy guz na wysokości/poniżej załamka otrzewnej (do 10cm od brzegu odbytu)
neoad. RCTH raka odbytnicy - gdy nacieka lokalnie, przerzuty reg. ww.chł., miejscowo zaawansowany guz o granicznej resekcyjności

CTH - uzupełnienie po operacji w st. 3

uzupełniająca RTH lub RCTH - po wycięciu raka odbytnicy, u chorych z wysokim ryzykiem nawrotu, u których nie było neoad. RTH

CTH i leczenie celowane - w rozsianym raku j.grubego

RTH lub RCTH jako samodzielne metody - w raku odbytnicu

59
Q

Najważniejszy czynnik rokowniczy w raku j. grubego

A

Stopień zaawansowania

ponadto: umiejscoweienie guza, wiek chorego, drożność jelita przed zabiegiem

60
Q

Ile % z rakiem j. grubego przeżywa?

A

I stopień (T1, T2, N0, M0) - 5-letnie u 70-90%

III stopień (każde T, N1-2, M0) - u 40-60%

Onko i hemato (28 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2025 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions