Radioterapia ✓ Flashcards
Jak promieniowanie jonizujące działa na komórki? Które z nich uszkadza?
- niszczy je przez uszkodzenie materiału genetycznego uniemożliwiając ich rozmnażanie
- uszkadza komórki nowotworowe i zdrowe, ale te zdrowe mają większe możliwości naprawy uszkodzeń
Budowa lampy rentgenowskiej
Szklana bańka opróżniona z powietrza, katoda i anoda
Rozżażona katoda to źródło elektronów, które tworzą wokół niej chmurę
→po przyłożeniu wysokiego napięcia elektrony kierują się w kierunku anody
Aparaty kobaltowe - jaki izotop, promieniowanie
izotop radioaktywny Co-60
promieniowanie gamma
Aparaty kobaltowe - wady
- półcień
- jedna energia (1,25 MV)
- promieniowanie niebezpieczne dla personelu
- spadek aktywności z czasem
- problem ze składowaniem odpadów
Terapia izotopowa (systemowa) - cechy
- podanie radiofarmaceutyku i.v. lub p.o.
- w łagodnych i złośliwych chorobach tarczycy (I-131)
Brachyterapia - na czym polega?
- wprowadzenie źródła promieniotwórczego bezpośrednio na powierzchnię lub do tkanek
- Radioaktywne izotopy: Rad-226, Cez-137, Iryd-192, Jod-125 i 131, Złoto-198, Fosfor-32
Rodzaje brachyterapii
● terapia powierzchniowa- bezpośrednio na powierzchnię (skórę, śluzówki)
● terapia śródtkankowa (pierś, warga, język, dno jamy ustnej, prostata)
● terapia wewnątrzjamowa- (szyjka macicy, trzon macicy , pochwa)
● terapia wewnątrzprzewodowa- (przełyk, tchawica, oskrzela)
Brachyterapia w zależności od dawki
● LDR (low dose) - do 2Gy/h (jama ustna, gardło, prostata)
●MDR (medium) - 2 - 12 Gy/h
●HDR (high) - >12Gy/h (ginekologia, przełyk, oskrzela, pierś, prostata)
●PDR (pulsed-dose rate) - krótkie impulsy promieniowania o wysokiej energii, symulując całkowity poziom aktywności jak w LDR (ginekologia i neo GIS)
Teleradioterapia - cechy
źródło promieniowania na zewnątrz ciała pacjenta
-najczęściej używany rodzaj RTH! (lampy RTG, aparaty kobaltowe, przyspieszacze liniowe- fotony, elektrony)
RTH paliatywna a radykalna - cel
paliatywna - zmniejszenie masy guza
radykalna - zniszczenie guza
RTH paliatywna a radykalna - skutek
paliatywna - zmniejszenie objawów
radykalna - wyleczenie
RTH paliatywna a radykalna - czas leczenia
paliatywna - 1-5 dni
radykalna - 4-7 tygodni
RTH paliatywna a radykalna - całkowita dawka
paliatywna - 8-30Gy
radykalna - >45Gy
RTH paliatywna a radykalna - dawka frakcyjna
paliatywna - 3-10Gy
radykalna - 1,8-2Gy
RTH paliatywna a radykalna - obszar leczony
paliatywna - guz
radykalna - guz+rejon mikroprzerzutów
Rodzaje frakcjonowania
- konwencjonalne
- hiperfrakcjonacja
- hipofrakcjonacja
- przyspieszona frakcjonacja
Frakcjonowanie konwencjonalne - jaka dawka, jak często
Poj. frakcja 1,8-2 Gy
5 dni/tyg. (pon.-pt)
całkowita dawka 35-80 Gy
Hiperfrakcjonacja - jak często, jaka dawka
Dawka na frakcję 1,5-1,8Gy
2 lub 3 frakcje dziennie
Przerwa między frakcjami min. 6h
Hipofrakcjonacja - jaka dawka, jaki czas leczenia
Większa dawka frakcyjna i niższa dawka całkowita
Krótszy całkowity czas leczenia
Przyspieszona frakcjonacja - czyli co?
Liczba frakcji i dawka frakcyjna i całkowita taka sama
6-7 dni/tyg. (krótszy całkowity czas leczenia)
Wing board - unieruchomienie których pacjentów?
Z nowotworami KP
Posiboard - unieruchomienie których pacjentów
Z rakiem piersi
Planowanie RTH - jakie metody?
2D:
- symulator na podstawie ukł. kostnego
- tylko w paliatywnym
3D:
- na podstawie TK
- w leczeniu radykalnym, czasem w paliatywnym
Wskazania do RTH samodzielnej
Neo GIS chłoniaki rak płuca neo mózgu neo ginekologiczne rak odbytnicy
Wskazania do RTH w ramach leczenia skojarzonego
Neo GIS Chłoniaki rak płuce neo mózgu neo ginekologiczne rak odbytnicy rak odbytu rak piersi mięsaki
Leczenie niskozaawansowanego raka krtani i gardła środkowego lub dolnego (T1, T2)
TeleRTH lub operacja
Zakres napromieniania
- rak głośni T1-T2 - krtań z marginesem
- inne - guz + krtań (gardło) + regionalne ww.chłonne
Leczenie zaawansowanego raka krtani i gardła środkowego lub dolnego (T3, T4, N1-3)
- CRTH jednoczasowa
- Indukcyjna CTH + teleRTH lub operacja
- Operacja (totalna/częściowa laryngektomia z usunięciem reg.ww.chł.) +/- uzupełniająca RTH lub CRTH
Wskazania do uzupełniającej RTH w nowotworach krtani, gardła środkowego lub dolnego
- T3, T4
- dodatni lub wąski margines
- N+
- histopatologia G2, G3
- zejście podgłośniowe