Nowotwory jądra i prostaty ✓ Flashcards
Rak jądra - w jakim wieku najczęściej?
25-40 r.ż.
Czynniki ryzyka raka jądra
- wnętrostwo,
- wcześniejsze zachorowanie na raka jądra,
- zespół Klinefeltera
urazy, czynn. środowiskowe - nieudowodnione
Rak jądra - co jest charakterystyczne w leczeniu?
są chemiowyleczalne
Podział raka jądra
Nasieniaki:
- najczęstsze (wg. książki na odwrót)
- lepsze rokowanie
- marker surowiczy: b-HCG
Nienasieniaki:
- wiele podtypów histologicznych
- trochę gorsze rokowanie
- markery surowicze: AFP, b-HCG
Leczenie raka jądra
Leczenie chirurgiczne - orchidektomia
Uzupełniające:
•radioterapia zaotrzewnowych ww.chł.
•LUB limfadenektomia zaotrzewnowa
•LUB aktywna obserwacja (w I stopniu zaawans.)
•chemioterapia pooperacyjna (schemat BEP = bleomycyna, etopozyd, cisplatyna)
Kiedy w raku jądra zastosujesz chemioterapię uzupełniającą?
- zajęcie węzłów chłonnych N+
- długotrwałe ↑stęż. markera
- duże zaawansowanie miejscowe (T), szczególnie nienasieniaki
Leczenie uogólnionego raka jądra - jakie, co w nim charakterystycznego?
Nawet rozsiew narządowy i do OUN jest potencjalnie wyleczalny!!
•AGRESYWNA chemioterapia
•Jedyny nowotwór lity (nie hematologiczny) gdzie można zastosować chemioterapią wysokodawkową z autologicznym przeszczepem komórek hematopoetycznych
Rak prostaty - czynniki ryzyka
- wiek!
- obciążenie rodzinne
- otyłość?
Objawy raka prostaty
- brak wczesnych
- czasami dolegliwości z dolnych dróg moczowych (trudności w oddawaniu moczu i częstomocz → urolog!)
- niekiedy pierwsze objawy zwz. z przerzutami (kości, niedokrwistość, biodrowe ww.chł.)
Diagnostyka raka prostaty
Rola PSA (markera surowiczego) jest dyskusyjna, bo jest wydzielany też przez zdrową prostatę; gdy badamy w wieku 45 lat:
•<1ng/ml - niskie ryzyko → ocenić w 50 i 60r.ż.
•≥1ng/ml - podwyższone ryzyko → coroczna ocena PSA
+per rectum, USG przezbrzuszna i przezodbytnicza
Staging raka prostaty
T1 Guz niewykrywalny w badaniu palpacyjnym lub obrazowym
T2 Guz ograniczony do gruczołu krokowego
T3 Guz naciekający poza torebkę gruczołu krokowego (mikroskopowe naciekanie szyi pęcherza, naciekanie pęch. nasiennych)
T4 Guz nieruchomy lub nacieka sąsiednie struktury inne niż pęcherzyki nasienne (np. ww.chłonne…)
Stopnie złośliwości raka prostaty - jaka skala?
Skala Gleasona
≤6 = dobre zróżnicowanie – niska złośliwość
7-8 = pośrednie zróżnicowanie
9-10 = niskie zróżnicowanie – wysoka złośliwość
2-4 → dobre rokowanie
>7 → niekorzystne rokowanie
Leczenie miejscowe raka prostaty - jakie, które lepsze?
Założenie radykalne:
- prostatektomia radykalna z limfadenektomią
- RTH (brachyterapia/teleRTH)
Skuteczność i toksyczność podobna w obu przypadkach
Nie ma konsensusu co jest lepsze w zlokalizowanym raku prostaty
T4 - radioterapia
N+ - radioterapia lub prostektomia
Leczenie systemowe raka prostaty
Deprywacja androgenowa (eliminacja testosteronu) - kastracja:
- chirurgiczna
- farmakologiczna (analogi lub antagoniści gonadoliberyn = LHRH)
Przykładowe leczenie farmakologiczne, systemowe raka prostaty
blokery receptora androgenowego – bikalutamid, enzalutamid, flutamid
hamowanie biosyntezy androgenów - abirateron
Zagrożenia deprywacji androgenowej
- indukcja andropauzy
- działania niepożądane: miażdżyca, osteoporoza, otyłość, depresja
Chemioterapia w raku prostaty - kiedy i co?
U chorych w stadium oporności na kastrację (choroba postępuje mimo braku testosteronu) - DOCETAKSEL
U chorych z chorobą uogólnioną w momencie rozpoznania - chemiohormonoterapia (ablacja + docetaksel lub abirateron (on hamuje powstawanie testosteronu))
Nowe leki skuteczne w oporności na kastrację w raku prostaty
Hormonalne:
- inh. receptora androgenowego: ENZALUTAMID
- inh. biosyntezy androgenów: ABIRATERON
Bardzo silny antyandrogen w leczeniu raka prostaty
Enzalutamid (100x silniejsza inhibicja od bikalutamidu)
Jaki lek hamuje autokrynową produkcję androgenów (rak prostaty)
Octan abirateronu (hamuje z jąder, kory nadnerczy i tk. nowotworowej)
Epidemiologia raka jądra i prostaty (2018)
Jądra:
- zachorowalność: 1145
- zgony: 154
Prostaty:
- zachorowalność: 16,4 tys
- zgony: 5,5 tys
Histpat w raku jądra - jaki rodzaj najczęstszy?
ok. 90% - nowotwory z komórek rozrodczych
Objawy raka jądra
-najczęściej - niebolesne powiększenie jądra (+czasem zaczerwienienie skóry moszny)
Rak jądra - badania przesiewowe
nie ma
Rak jądra - diagnostyka
USG jądra
Histpat usuniętego jądra (z dostępu pachwinowego, a nie przez mosznę!! to błąd!!)
Rak jądra - nienasieniaki - leczenie
mają niską promieniowrażliwość:
orchidektomia → obserwacja lub uzupełniająca CTH
Screening raka prostaty
W sumie nie ma dobrego, PSA i per rectum są kontrowersyjne i w sumie niezalecane
Patomorfologia - rak prostaty
prawie zawsze gruczolakorak
Rak prostaty - stan przedrakowy
PIN = prostatic intraepithelial neoplasia = śródnabłonkowa neoplazja prostaty
Leczenie raka prostaty T1, T2 (ograniczony do prostaty)
Radykalne: RTH lub prostatektomia
potem kontrola (w tym PSA) gdy PSA rośnie → RTH na obszar miednicy mniejszej (jak nie ma przerzutów) LUB HTH (jak są przerzuty)
Działania niepożądane hormonoterapii w raku prostaty:
utrata libido, impotencja, kardiotoksyczność, osteoporoza, uderzenia gorąca, apatia, trudność koncentracji, zmiana wyglądu
Leczenie u chorych z nowotworem naciekającym poza prostatę (T3)
najpierw ablacja androgenów (agoniści LHRH) → potem RTH → po zakończeniu leczenia miejscowego kontynuuje się HTH
Leczenie u chorych z nowotworem prostaty bardziej zaawansowanym (T4 lub N1 lub M1)
ablacja androgenów
jeżeli jest M0, to można RTH uzupełniającą
Leczenie przerzutów w raku prostaty:
do kości - paliatywna RTH, bisfosfoniany (zoledronian) - zmniejszą efekt odwapnienia kości, stront lub samar
