Serotonin ve peptit yapılı otokoidler ve ilgili ilaçlar Flashcards
Serotonin (5-HT) (5 hidroksit triptamin)
vücutta yaygın dağılım gösterir
büyük kısmı GİS mukozasındaki enterokromafin hücrelerde bulunur
trombositlerde; ve mediator olarak SSS & periferik sinir sisteminde önemli birçok fonksiyonu vardır
5-HT ilaç olarak kullanılmaz
agonist ve antagonistleri bulantı, migren, anksiyete, depresyon ve bazı GİS bozukluklarında kullanılır
serotonin sentezi
triptofanın hidroksillenmesi ve oluşan 5-hidroksitriptofanın dekarboksillenmesi ile sentezlenir
serotonin hücrelerde mitokondriyal MAO A tarafından oksidatif deaminasyonla yıkılır
idrlarla 24 saatte çıkarılan metabolitinin 5-HİAA miktarı vücutta serotonin sentez ve yıkımının bir ölçüsüdür
karsinoid sendrom gibi durumlarda idrarda 5-HİAA miktarı
artar
serotoninin kardiyovasküler sisteme etkileri
direkt etkisiyle iskelet kaslarındaki damarları gevşetir, diğer damar yataklarını kasar (5-HT1 ve/veya 5-HT2 reseptörleri)
alfa1 adrenerjik reseptör aktivasyonu ve endojen vazokonstrüktörlerin etkisini potansiyelize eder
böbrek damar yatakları 5-HT’nin büzücü etkisine çok duyarlıdır
trombositlerde adezyon ve agregasyon
serotoninin solunuma etkileri
solunumu stimuli eder
normalde bronşlar serotonine çok duyarlı değilken astım hastalarında bronkospazm yapars
serotoninin GİSe etkileri
ince barsak düz kasları 5-HT’ye çok duyarlıdır
spazm ve peristaltik hareketlerde artma yapar
GİS düz kaslarında bulunan 5-HT2 reseptörleri uyarıldığında GİS tonus ve motilitesi artar
5-HT4 agonistleri mide antrumunu uyarıp mide boşalmasını hızlandırırlar
prokinetik etki
serotoninin diğer etkileri
uterus, mesane ve üretrayı kasar
periferik sinir sistemini, primer afferent sinir uçlarını uyarır ve ağrıya neden olur (algojen etki)
Nöronal 5-HT geri alım inhibitörleri antidepresan olarak kullanılırlar (SSRI)
serotonin reseptörleri
5-HT3 reseptörü haricindekiler G proteini kenetli reseptörlerdir
5-HT3 reseptörleri ise iyonotropik
5-HT1 reseptörleri
genelde beyinde özellikle korteks ve amigdalada bulunurlar
5-HT1A
mizaç ve davranışla ilgilidir
atipik bir anksiyolitik olan Buspiron 5-HT1A reseptör parsiyel agonistidir
5-HT1D
beyin kan damarlarında bulunur
uyarıldığında vazokonstrüksiyondan sorumludur
migren fizyopatolojisinde önemlidir
5-HT1D reseptör agonistleri olan sumatriptan ve diğer triptanlar
akut migren ataklarında kullanılırlar
5-HT2 reseptörleri
beyin ve daha çok periferde bulunurlar
düz kas ve trombositler üzerinde etkilidirler
SSS’nde sinaptik eksitasyon ve periferde barsak, bronş, uterus ve damar düz kaslarında kasıcı etki diğer bazı damarlarda gevşetici etki gösterirler
SSS’nde halusinojenik etkiden sorumlu (LCD etkisi bu reseptör aracılığı ile)
5-HT2 reseptör antagonistleri
siproheptadin
pizotifen
klozapin
5-HT3 reseptörleri
iyonotropik reseptör
area postrema, peripheral duyusal ve enteric sinirlerde bulunurlar
beyinde kusma, davranış, heyecan, uyku, uyanıklık, duyusal yollar, vücut sıcaklığı kontrolünden sorumludur