Sempatolitikler Flashcards
sempatolitik ilaçlar iki gruba ayrılır
adrenerjik reseptör blokörleri ve adrenerjik nöron blokörleri
adrenerjik reseptör blokörleri
nörotransmitterlerin ve/veya diğer sempatomimetik aminlerin reseptörleriyle etkileşmelerini inhibe eden ilaçlara adrenerjik reseptör antagonistleri veya blokörleri denir
adrenerjik nöron blokörleri
sempatik sinir stimülasyonu sonucu noradrenalin salıverilmesini engelleyen ilaçlar
bu ilaçlar etkilerini nörotransmitterlerin sentez, depolanma veya salıverilmesini inhibe ederek oluştururlar
adrenerjik reseptör antagonistleri iki gruba ayrılı
alfa reseptör antagonistleri ve beta reseptör antagonistleri
alfa adrenerjik reseptör blokörleri 4 ilaç anlatmış aslında daha fazla var
fenoksibenzamin
ergot alkaloidleri
fentolamin
prazosin ve benzerleri
fenoksibenzamin
seçici olmayan alfa blokörlerin tipik örneği
hem postsinaptik alfa1 hem de presinaotik alfa2 reseptörleri bloke eder
irreversible ve nonkompetitif blokaj yapar
tek dozundan sonra etkisi 24 saat sürer, metabolize edilerek aktive olduğundan blokaj oluşuncaya kadar birkaç saat geçer
periferik dirençteki azalma nedeniyle refleks taşikardi gelişebilir
fenoksibenzamin kalpteki alfa2 reseptörleri de bloke ettiği için
kardiyak debiyi arttırır
kan basıncında uzun süreli düşme sağlayamaz ve bu nedenle hipertansiyon tedavisinde artık kullanılmamaktadır
fenoksibenzaminin tedavide kullanıldığı yerler
feokromasitomanın tedavisinde kullanılır
tümörün manipülasyonu hipertansif krize neden olabileceği için cerrahiden önce hastalar fenoksibenzamin ile tedavi edilirler
özellikle katekolamin salgılayan hücrelerin diffüz yerleşimi nedeniyle nonoperable hastaların kronik tedavisinde kullanılır
fenoksibenzaminin yan tesirleri
postural hipotansiyon
burun tıkanıklığı
bulantı
kusma
H, 5-HT, ACh reseptörlerini de bloke eder
Ergot (Çavdar Mahmuzu) Alkaloidleri
hepsinin molekülünde lizerjik asit vardır
serotonerjik, alfa adrenerjik ve dopaminerjik reseptörler üzerinde karmaşık etki gösterirler
doza, koşullara ve etki yerine göre parsiyel agonist veya tam antagonist gibi hareket ederler
ergot alkoloidleri iki grupta incelenir
1- peptidli (veya aminoasitli) alkoloidler
2- aminli alkaloid
peptidli alkaloidler
ergotoksin
ergotamin
ağızdan alındıklarında karaciğerde önemli ölçüde presistemik eliminasyona uğrarlar
aminli alkaloid
ergonobin
GİS’ten tam absorbsiyona uğrar
ergot alkoloidlerin düz kasları büzücü etkisi
damar düz kasları ve uterus düz kasları üzerinde belirgin büzücü etki gösterirler
arterlerde özellikle serotonin reseptörlerini, venlerde ise özellikle alfa-adrenerjik reseptörleri etkilerler
venüllerdeki büzücü etileri arterlerden daha belirgindir
ergot alkoloidlerinin alfa adrenerjik reseptör blokajı
alfa reseptörler üzerinde parsiyel agonist etkinlik gösterirler
ergotoksin
alfa blokör etkisi en güçlü olan ergot alkaloidi
dihidroergotamin
vazokonstrüktör etkisi zayıftır, fakat alfa adrenerjik reseptörler üzerindeki antagonist etkinliği daha güçlüdür
ergot alkaloidlerinin sinirsel ve endokrin etkileri
vazomotor merkezi inhibe ettiklerinden santral sempatolitik etki yaparlar
(alfa 2)
ergot alkoloidlerinin CTZ stimülasyonu
sonucu yüksek dozda bulantı, kusma yaparlar (D2)
ergot alkoloidlerinin kardiyovasküler etkileri
ergotamin ve ergotoksin belirgin vazokonstrüktör etkinlik gösterirler
uzun süreli kullanımlarında vazokonstrüktör etkinlikleri ve katiller endotelini zedelemeleri nedeniyle ekstremitelerin uçlarında gangrene neden olabilirler
ergot alkoloidlerinin uterus düz kası üzerine etkileri
ergonovin oksitosik etki yapar
ergot alkoloidlerinin SSS’ne etkileri
CTZ’u ufak dozlarında bile stimuli ederler
sedasyon oluştururlar
solunum merkezini ve termoregülatör merkezi inhibe ederler
vazomotor merkezi depreme, kalpte vagus çekirdeğini stimüle ederler
bradikardi oluştururlar
migren krizinin tedavisinde en sık kullanılan ilaç
ergotamin
antimigren etkinliği sumatriptanınkine yaklaşık olarak eşittir
ergotamin tartarat ve dihidroergotamin tartarat
güçlü bir vazokonstrüktör ilaçtır
venülleri arteriyollere oranla çok daha fazla büzer
ergonovin maleat ve metilergonovin maleat
oksitosik
damar büzücü etkinliği, alfa blokör ve dopaminerjik etkinliği en düşük alkaloid
ergot alkoloidlerinin yan tesirleri
uzun süre kullanılmaları halinde kronik ergot zehirlenmesi (ergotizm) gelişebilir
Başlıca belirtileri ekstremitelerde uçlardan başlayan kangren ve SSS belirtileridir
ergotizmin tedavisi için antidot olarak
nitrogliserin veya sodyum nitroprusiyat kullanılabilir
fentolamin
alfa1 ve alfa2 reseptörleri kompetitif olarak bloke eder
postural hipotansiyona neden olur
feokromasitomanın tanısında ve katekolaminlerin aşırı salınımı ile karakterize diğer klinik olayların tedavisinde kullanılmıştır
fentolaminin yaptığı refleks kardiyak simülasyon ve taşikardi
baroreseptör refleksler ve kardiyak sempatik sinirlerin alfa2 reseptörlerinin blokajı sonucu ortaya çıkar
fentolamin aritmilere ve göğüs ağrısına yol açabilir
koroner perfüzyonu bozulmuş hastalarda kullanılmamalıdır
prazosin, doksazosin ve indoramin
HT tedavisinde kullanılır
tamsulosin, alfuzosin ve terazosin
BPH tedavisinde kullanılır
prazosin ve benzerleri
alfa1 reseptörlerinin selektif, kompetitif blokörleridir
LDL ve TG azaltıp HDL’yi yükseltirler
prazosin ve terazosin
periferik vasküler direnci azaltırlar
arter ve ven düz kaslarını gevşeterek kan basıncını düşürürler
prazosin vücutta sodyum ve su tutulumuna neden olduğundan
genellikle bir diuretic ile birlikte verilir
prazosin ve benzerlerinin metabolizmaları sonucu ortaya çıkan inaktif ürünleri
idrarla atılır
sadece doksazosinin metabolitleri feçesle atılır
prazosin
alfa1A, alfa1B, alfa1D reseptör alt tiplerine karşı aynı seviyede etki gösterir
siklik nükleotid fosfodiesteraz inhibitörüdür
arteriol ve venlerdeki alfa1 reseptörleri bloke edip periferik vasküler direnç ve kalbe venöz dönüşü düşürür
tamsulosin
benzen sülfonamiddir
alfa1B kıyasla alfa1A daha selektiftir
BPH etkili
HT’da o kadar etkili değildir
prazosin ve benzerlerinde ilk doz senkopu oluşabilir
(şiddetli hipotansif etki)
ilacın ilk dozu normal dozdan az ve yatmadan önce verilirse hafifletilmiş oluşur
prazosin ve benzerlerinin kullanım yerleri
semptomatik olarak BPH olan hastalarda cerrahiye alternatif olarak kullanılırlar
alfa blokaj mesane boynu ve prostattaki kas tonusunu azaltır ve idrar akımını kolaylaştırır
prazosin ve benzerleri yan tesirleri
baş dönmesi
güçsüzlük
nazal konjesyon
baş ağrısı
ortostatik hipotansiyon
uyku hali yapabilirler
beta adrenerjik reseptör blokörleri
klinikte kullanılan tüm türleri kompetitif antagonistlerdir
selektif olmayanlar beta1 ve beta2’leri bloke ederken kardiyoselektif olanlar sadece beta1’leri bloke eder
beta blokörler nerelerde kullanılır
anjina pektoris
kardiyak aritmiler
miyokard infarktüsü
glokom tedavisi
tüm beta blokörler HT’da kan basıncını düşürmelerine rağmen alfa reseptörleri etkilemedikleri için
damarların normal sempatik kontrolü devam eder ve postural hipotansiyona neden olmazlar
propronalol (nonselektif beta bloker)
negatif inotrop ve kronotrop etkileri vardır ve kardiyak debiyi azaltırlar
saf antagonisttir -parsiyel antagonistic etkisi yok
kardiyak debinin azalması, kalbin işini ve oksijen kullanımını azaltır bu özellikler anjina tedavisinde yararlıdır
beta blokörler genellikle supraventriküler aritmileri durdurmakta etkili fakat ventriküler aritmilere karşı etkisizdir
beta blokörler astımlılarda kontrendikedir
duyarlı hastalarda akciğerlerdeki beta2 reseptörlerin blokajı bronş düz kaslarında kasılmaya neden olarak akut atak başlatabilir
beta blokörler diüretiklerle kombine edilirler
kan basıncının azalması böbrek kan akımını azaltır
bu da Na ve suyun tutulmasına ve plazma hacminin artışına neden olur
bazı hastalarda bu kompensatuar mekanizma nedeniyle kan basıncında artışlar gözükebilir
bu hastalarda Na tutulumunu engellemek amacıyla kombine edilirler
beta reseptör blokajı glikojenolizi ve glucagon salınımını azaltır
bu nedenle insüline bağımlı diyabeti olanlarda propranolol kullanılırken glukoz konsantrasyonu iyi izlenmelidir
çünkü insülin enjeksiyonu sırasında ağır hipoglisemiler ortaya çıkabilir
beta adrenerjik reseptör blokörlerinin tedavide kullanımları
hipertansiyon
glokom
migren
hipertiroidizm
anjina pektoris
MI
anksiyolitik
beta blokerların hipertansiyonda kullanımı
propranolol HT hastalarda kalp debisini azaltır
kan basıncını azaltır
beta blokörlerin glokomda kullanımları
siliyer işimden Aköz humor salgısını azaltırlar
göz içi basıncı azaltırlar
sadece kronik tedavide kullanılırlar
kolinerjik ilaçlar gibi gözün akodomasyonunu engellemezler, pupil büyüklüğünü değiştirmezler
beta blokörlerin migrende kullanımı
propranolol migren baş ağrısı ataklarının sayısını düşürür
esas kullanımları hastalığın kronik dönem tedavisinde atakların sıklığını ve şiddetini azaltma amacıyladır
beta blokörlerin hipertiroidizmde kullanımı
hipertiroidide ortaya çıkan yaygın sempatik stimülasyonun etkilerini (ciddi kardiyak aritmiler vs) ortadan kaldırmada etkilidir
beta blokörlerin anjina pektoriste kullanımı
propranolol egzersiz sonrası ortaya çıkan göğüs ağrısını azaltır
bu nedenle stabil anjina pektorisin kronik dönem tedavisinde yararlıdır
akut tedavide kullanılmaz
beta blokörlerin MI tedavisinde kullanımı
bir MI geçirmiş hastayı 2. MI’dan korumak için kullanılır
aynı zamanda beta blokörlerin MI’nün hemen ardından verilmeleri enfarkt alanını küçültmekte ve iyileşmeyi kolaylaştırmaktadır
aynı zamanda MI sonrası aritmiye bağlı ani ölüm sıklığını da azaltır
beta blokörlerin yan tesirleri
bronkokonstrüksiyon
aritmiler
seksüel disfonksiyon bozuklukları
metabolizma bozuklukları
ilaç etkileşmeleri
beta blokörlerin bronkokonstrüksiyonu
propranolol astımlı hastalarda ölüme neden olabilecek kadar ağır bronkokonstrüksiyon yapabilir
bronş damarlarındaki ani kontraksiyon akciğerlere hava girişini önler
propranolol ASLA KOAH’lılarda kullanılmamalı
beta blokörlerin aritmi yan tesiri
beta blokör tedavisi hızla kesilmemelidir, ciddi kardiyak aritmilere neden olabilir
beta blokörlerin metabolizma bozuklukları yan tesirleri
beta reseptör blokajı glikojenolizi ve glucagon sekresyonunu azaltır
açlık hipoglisemisi ortaya çıkabilir
beta blokörlerin ilaç etkileşmeleri
propranololün metabolizmasını yavaşlatan simetidin, furosemid ve klorpomazit gibi ilaçlar antihipertansif etkisini arttırabilirler
verapamil ile birlikte kullanımı ciddi bradikardi, kalp yetmezliği, hipotansiyon ve iletim bozukluklarına neden olur
timolol ve nadolol
selektif olmayan beta blokörler
beta1 ve beta2 reseptörleri bloke ederler
propranololden daha potenttirler
nadololün etkisi çok uzundur
timolol
gözde Aköz humor sentezini azaltır ve tropikal formları kronik açık açılı glokom tedavisinde kullanılır
HT tedavisinde nadiren Sistemik olarak kullanılır
asebutolol, atenolol, metoprolol, bisoprolol ve esmolol
selektif beta1 blokörler
propranololün astımlı hastalardaki istenmeyen etkisinden kurtulmak için geliştirilmişlerdir
kardiyoselektif özellikleri düşük dozlarda daha belirgindir, yüksek dozlarda kaybolur
hepsi hipertansif hastalarda kan basıncını düşürürler ve anjinada egzersiz toleransını arttırırlar
el ve ayaklarda soğukluk gibi yakınmalar görülmez
insülin bağımlı diyabetiklerde de kullanılabilirler
esmolol
bir ester bağının hidroliz edilmesi nedeniyle çok kısa yarılanma ömrüne sahiptir
tanısal veya cerrahi girişimlerde sadece iv olarak kullanılır
propranololün aksine kardiyoselektif beta blokörlerin
pulmoner fonksiyon, periferik direnç ve karbonhidrat metabolizması üzerinde belirgin etkileri yoktur
pindolol ve asebutolol
parsiyel agonist aktivitesi olan antagonistler
etkileri saf bir blokaj şeklinde değildir
aynı zamanda beta1 ve beta2 reseptörleri zayıf olarak uyarabilirler bu nedenle intrinsic sempatomimetic aktiviteye sahip oldukları söylenir
orta derecede bradikardisi olan hipertansif hastaların tedavisinde tercih edilirler
diyabetik hastaların tedavisinde tercih edilirler
labetolol
hem alfa hem de beta blokör
periferik damar direncini arttırmaz
serum lipid ve kan glukoz konsantrasyonlarını etkilemez
HT tedavisinde periferik direncin artmasının istenmediği ileri yaşlardaki HT hastaların tedavisinde yararlıdır
hamilelikte ortaya çıkan hipertansiyon tedavisinde hydralazine alternatif olarak kullanılır
labetolol
labetolol yan tesir
alfa1 blokaj ile ortostatik hipotansiyon ve baş dönmesi
beta1 selektifler
asebutolol
atenolol
betaxolol
bisoprolol
celiprolol
esmolol
metoprolol
parsiyel agonist aktivitesi olan beta1 selektifler
asebutolol
celiprolol
rezerpin
bitkisel bir alkaloid
biyojenik aminler olan NE, doğamın ve 5-HT; vücuttaki tüm dokuların adrenerjik sinirlerinde Mg/ATP bağımlı aktif transportlarını bloke ederek sitoplazmadan depo veziküllere taşınmalarını engeller
bunun sonucunda adrenerjik sinirin NE depoları tamamen boşalır çünkü sitoplazma içindeki NE, MAO tarafından tamamen parçalanır
sonuç farmakolojik sempatektomidir
etkisi yavaş ortaya çıkar ve etki süresi uzundur
guanetidin
etkisini depolardaki norepinefrinin salıverilmesini engelleyerek sağlar
sonucunda kan basıncında giderek artan bir düşüş sağlanır ve kalp atım hızı düşer
metitirozin
adrenalin ve noradrenalin sentezinde hız kısıtlayıcı basamak olan tirozin hidroksilaz enzimini inhibe eder
adrenal medulla ve adrenerjik sinir uçlarında katekolamin düzeylerini düşürür
feokromasitomanın tedavisinde veya hastayı ameliyata hazırlamada kullanılır
kristalüri ve metitirozin taşına neden olabilir
alfa1 ve alfa 2 blokaj
fenoksibenzamin (nonkompetitif)
fentolamin (kompetitif)
alfa 1 blokaj
prazosin
terazisin
doksazosin (en uzun süre etkili)
alfuzosin
tamsulosin
beta 1 ve beta 2 reseptör blokerler
timolol
nadolol
selektif beta 1 blokerler
asebutolol
atenolol
metoprolol
esmolol
parsiyel agonist aktivitesi olan antagonistler
pindolol
asebutolol
hem alfa hem de beta bloker
labetolol