Parasempatomimetikler Flashcards
kolinomimetik ilaçlar
M ve/veya N reseptörleri (kolinreseptörleri) direkt/indirekt aktive eder ve bu reseptörleri taşıyan hedef hücrelerde ACh’in etkisini taklit eden ilaçlardır
denervasyon yapılmış yapılarda antikolinesterazlar
muskarinik direkt ilaçların aksine etkisizlerdir
kolinerjik reseptörler iki grup
nikotinik reseptörler
muskarinik reseptörler
Nm
lokalizasyonu: nöromuskuler kavşak
Nm antagonistleri:
D-tubokürarin
Rokuronyum
Vekuronyum
Nn
lokalizasyon: ganglionlar
Nn antagonist:
Trimetafan
Heksametonyum
Mekamilamin
Pentolinyum
Nikotinik reseptörler
Nm
Nn
Nsss
Muskarinik reseptörler
M1, M2, M3, M4 ve M5
M1
lokalizasyon: sinir dokusu
M1 antagonisti
Pirenzepin
Atropin
M2
lokalizasyonu: kalp
antagonisti:
Tripitramin
Atropin
M3
lokalizasyon: düz kas, glandlar
antagonisti:
Darifenasin
Atropin
M4
lokalizasyon: oküler
antagonist:
atropin
parasempatomimetik ilaçlar pulmoner ve Sistemik arter yataklarında
vazodilatasyon yaparlar
vazodilatasyon nedeniyle arteryel kan basıncı azalır refleks etki ile kalpte
taşikardi
doz artarsa kalpte direkt etki egemendir
bradikardi
parasempatomimetik ilaçların SA düğümünde etkileri
impuls üretimi yavaşlar
negatif kronotrop etki
parasempatomimetik ilaçların Atriyum kasındaki etkileri nedeniyle
atriyum kasında kasılma gücü azalır
negatif inotropik etki
parasempatomimetik ilaçların etkisiyle AV düğümde iletim hızı yavaşlar
parsiyel/tam kalp bloğu
negatif dromotropik
parasempatomimetik ilaçlar solunum sisteminde
bronkokonstrüksiyon yaparlar
parasempatomimetik ilaçlar GİS’te
tonus ve peristalsizmde artma
mide barsak çeper düz kaslarını kasar
parasempatomimetik ilaçların gözde etkileri
iris sirküler kasını kasar:
** miyozis
iris kalınlığı azalır, iridokorneal açı genişler, Aköz humorun schlemm kanalından akışı kolaylaşır, glokom krizinde göz içi basıncı azaltır
silyer kaslarını kasarlar, lens bombeleşir, yakın görmeye ayarlanır:
** akomodasyon
konjuktiva damarlarında vazodilatasyon:
göz kızarması
parasempatomimetik ilaçların dış salgı bezlerine etkisi
tükrük bezlerinde bol sulu salgı
(hipersalivasyon)
mide mukozası, asid, pepsin, müsin salgısında artış
barsak mukoza bezleri, pankreas ekzokrin bezlerde salgı artışı
solunum yolları mukoza salgısında artış:
astımlılarda solunum güçlüğü
burun akması
terleme ve göz yaşı akması (lakrimasyon)
parasempatomimetik ilaçların cilt damarlarına etkisi
vazodilatasyon
flushing
sıcaklık artışı, sıcaklık duyumsaması
parasempatomimetik ilaçların diğer düz kaslı organlarda etkileri
mesane detrusor kasını kasarlar, kapasitesini azaltırlar
trigon ve sfinkteri gevşetir
yüksek dozda istek dışı miksiyon***
safra kesesi ve safra yollarında büzülme
parasempatomimetik ilaçlar bronş düz kasını büzerler
bronkospazm
bronşial astımda duyarlılık artışı
ach ve kolin esterleri SSS etkileri
kan beyin bariyerini geçemezler
alkaloidler ve bazı antikolinesterazların SSS’ne etkileri
SSS’ni geçerler
kolin esterleri
Asetil kolin
Betanekol
Karbakol (karbamilkolin)
Metakolin
parasempatomimetik alkaloidler ve sentetik benzerleri
pilokarpin
muskarin
arekolin
aseklidin
oksotremorin
asetil kolin
SSS ve periferde nöromediator
plazmadaki psödokolinesterazlarla; kolinerjik kavşak ve eritrositlerdeki asetilkolinesterazlarla inactive edilir
etkisi çok kısa
selektif değil
periferde kolinerjik reseptörlü bütün yapıları etkiler
oral etkisiz
iv (atropin sonrası sadece nikotinik etki)
betanekol
sadece muskarinik etki
kolinesterazlara dayanıklı
GİK, mesane üzerinde selektif ve güçlü kasıcı etki
MB kanalı ve mesane atonilerinde kullanılır
karbakol
muskarinik ve belirgin nikotinik etki
kolinesterazlara dayanıklı
kronik açık-açık açılı glokomda pilocarpine direnç varsa oftalmik solüsyon olarak kullanılır
metakolin
çoğunlukla muskarinik etki (nikotinik etkisi düşük)
psödokolinesterazlara dayanıklı
etki süresi nispeten uzun
KV sistem üzerinde selektif
astımlı hastalarda subklinik astma olgularının teşhisinde kullanılır
sevimelin
gözyaşı ve tükürük epiteli üzerindeki M3 reseptörlerine agonistik aktivite gösterir
pilokarpine göre yan tesirleri daha az
alkaloidler
pilokarpin
arekolin
oksotremorin
muskarin
muscimol
amanitin
pilokarpin
muskarinik etki
otonom ganglionlarda ve adrenal medullada stimulant etki (M1 reseptörleri aracılığıyla)
ter, tükürük, salgı bezi salgılarını arttırır
oftalmik solüsyonla glokomda göz içi basıncını azaltır
parasempatomimetikler arasında ter, tükrük, salgı bezi salgılarını en belirgin arttıran
pilokarpin
açık- açılı glokomun tedavisinde
sekonder glokomun kronik tedavisinde
akut dar açılı glokom acil tedavisinde en tercih edilen miyotik ilaç
pilokarpin
arekolin
SSS’nde öğrenme ve bellek fonksiyonları ile ilgili M1 reseptörleri selektif olarak uyarır
Oksotremorin
(sentetik muskarinik agonist)
beyinde striatumdaki muskarinik reseptörleri selektif olarak etkilerler
sonuçta ataksi, tremor, rijidite gibi Parkinsonism benzeri belirtileri oluşturur
antikolinesterazlar
tüm kolinerjik sinapslarda kolinesteraz enzimini inhibe ederek asetilkolinin parçalanmasını engellerler
böylelikle tüm kavşaklarda Ach birikmesine yol açarlar ve Ach biriktirdikleri için muskarinik + nikotinik etki gösterirler
antikolinesterazların etkileri
kardiyovasküler sistem hariç etkileri muskariniklerle aynıdır
kardiyovasküler sistemde sempatik aşırımı arttırdıkları için kan basıncını bütün diğer kolinerjik maddelerden farklı olarak yükseltirler***
sempatik, parasempatik ganglionlar ve çizgili kasları uyarırlar
psödokolinesterazı da inhibe ederler,
süksinil kolin ve procain gibi plazma ve karaciğer psödokolinesterazları tarafından inaktive edilen ilaçların etkinliği ve etki süresi artar
antikolinesterazlar iki gruba ayrılırlar
reversable inhibitörler ve irreversible inhibitörler
reversable inhibitörler
karbamatlar
fizostigmin
neostigmin
piridostigmin
demekaryum
edrofonyum
ambenonyum
distigmin
karbaril
apokarb
irreversable inhibitörler:
organofosfatlar uçucu, fazla stabil değil
enzimin esteratik noktasına bağlanırlar
girişim yapılmazsa sinaps ve kavşaklarda organofosfatla inhibe edilmiş enzim etkinliğinin yeniden başlanması genellikle yeni enzim sentezi suretiyle olur haftalar/aylar sürer
malation
paration
paraoksan
tabun, sarin, soman
ekotiyafat
izoflurofat
fizostigmin
mide barsak ve mukozalardan absorbsiyonu iyi
yavaş iv olarak santral antikolinerjik etkili ilaçlarla zehirlenmelerde antidot
oftalmolojide miyotik
neostigmin
daha etkin
SSS etkisi (-) (kuvaterner amonyum içerir)
myastenia graviste
piridostigmin
distigmin
ambenonyum
edrofonyum
etki süresi ÇOK kısa
iv enzim eng. 5-10 dk sürer
myasthenia graves teşhisinde ya da tedavide kullanılacak antikolinesteraz ilacın titrasyonunda
galantamin
rivastigmin
donepezil
santral etkili kolin esteraz inhibitorü
alzheimer tedavisinde kullanılırlar
tabun
sarin
soman
sinir gazları
savaş suçu
bu gruptaki en toksik maddelerdir
ekotiofat
insanlarda ilaç olarak kullanılır
açık açılı glokomun lokal olarak kronik tedavisinde kullanılırlar ve oldukça uzun etkilidir
malation
paration
güvenlilik indeksi en yüksek ve toksisitesi en düşük olan
insektisit olarak kullanılırlar
organofosfat zehirlenmesi
oküler ve respiratuar bulgular ilk önce oluşurlar
rinore, bronkokonstrüksiyon ve bronşiyal sekresyonda artış, istemsiz defekasyon, ereksiyon, bradikardi ve hipotansiyon
organofosfat zehirlenmesi tedavisinde ilk ilaç
atropin:
muskarinik reseptör blokörü
her zaman kullanılır ve SSS’ne geçer
organofosfat zehirlenmesi tedavisinde kullanılan oksimler
kolinesteraz enzim reaktivatörüdürler
kolinesteraz enzimi ile organofosfat arasındaki bağı parçalar ve böylece kolinesteraz enzimini serbestleştirir
ilk 2 saatte kullanılırlar
SSS’nde etkileri yoktur, çizgili kas belirtilerini düzeltir
parasempatomimetik ilaçların yan etkileri
diyare, aşırı terleme, hipersalivasyon, rinore, lakrimasyon ve miksiyon gibi tüm dış salgılarda artış
peptik ülser
görme bulanıklığı
bronkospazm -> solunum güçlüğü
hipotansiyon, bradikardi ve kalp ileti sisteminde yavaşlama
parasempatomimetik ve antikolinesterazların endikasyonları
1- post op paralytic ileus ve mesane atonisi
2- glokom
3- kompetitif NMB’in etkisini sonlandırmak
4- zehirlenmeler
5- refluks özefajiti
6- atropin zehirlenmesinin teşhisi
7- alzheimer tedavisi
8- myastenia gravis
cerrahi girişimlerden sonra kürarizan maddenin yarattığı kas felcini ortadan kaldırmak için
neostigmin
edrofonyum
antikolinesterazlar depolarizasyonlu blok yapan süksinilkoline bağlı çizgili kas felcini ortadan kaldırmak için kullanılmazlar
felci arttırırlar
parasempatomimetiklerin kontrendikasyonları
GİS ve üretrada mekanik tıkanıklık
hipertiroidi
astım
koroner yetmezlik
peptik ülser
parkinson
gebelik
GİS ve mesane üzerinde en güçlü etki oluşturan kolin esteri
betanekol
nörojenik mesane ve reflü özofajit tedavisinde kullanılır
KVS üzerinde en güçlü etkiyi oluşturan kolin esteri
metakolin
