Schizofrenia

Question 1

Schizofrenia (psychoza schizofreniczna)

Answer 1

1. Dezintegracja psychiczna (rozszczepienie lub rozpad struktury osobowości) → dezintegracja wewnętrznych systemów psychicznych pacjenta, zdolności poznawczych, cech osobowościowych i doświadczeń emocjonalnych.
2. Objawy są N- lub P+ (P+ czyli omamy, urojenia, pseudohalucynacje NIE są najbardziej swoiste)
3. Czynniki są genetyczne i środowiskowe.

Question 2

Epidemiologia

Answer 2

• chorobowość 1000/100 000 (1% , a nawet 1,5%)
• ♂=♀
• szczyt ♂ 20-25rż
• szczyt ♀ 26-45rż

Question 3

3 główne - demograficzne - czynniki ryzyka Schizofrenii

Answer 3

1. Mieszkanie w mieście
2. Bycie imigrantem
3. Urodzenie zimą lub wczesną wiosną

↓status ekonomiczny uznawany jest za efekt choroby (hipoteza przesunięcia)

Question 4

Czynniki ryzyka Schizofrenii ZWIĄZANE Z RODZICAMI

Answer 4

1. Wiek rodziców w momencie urodzenia dziecka:
   • matka <20 lub >30-34
   • ojciec <20 lub >35
2. Ch. psych. rodziców, zwł. psychoza / ch. afektywna (ch. matki mają większy wpływ)

Question 5

Cz. ryzyka Schizofrenii GENETYCZNE

Answer 5

Polimorfizmy genów związane z:

1. Neurotransmiterami
2. Odpowiedzią na stres (np. BDNF)
3. Odpowiedzią immunologiczną (HLA, C4)

Question 6

Cz. ryzyka Schizofrenii w CIĄŻY, OKOŁOPORODOWE

Answer 6

1. Infekcja matki w czasie ciaży, zwł. HSV-2 i toksoplazmoza
2. Niedożywienie, głodowanie matki
3. ↑BP w ciąży
4. PROM
5. ↓O2
6. wielowodzie
7. poród przedwczesny
8. niewielki rozmiar i masa urodzeniowa dziecka

Question 7

Czynniki ryzyka Schzofrenii PO URODZENIU

Answer 7

1. ZOMR, ZM w dzieciństwie
2. Zab. relacje rodzinne:
   • zatarcie granic pełnionych ról lub ich zamiana
   • zbyt duża zależność między członkami rodziny
   • brak przyzwolenia na wyrażanie negatywnych emocji
   • izolacja społeczna
   • nadmierna lojalność w rodzinie
   • nieufność wobec świata zewnętrznego
3. Zażywanie substancji psychoaktywnych
   • kanabinoidy
   • stymulanty - zwł. amfetamina, MDMA
4. Szeroko pojęty stres

Question 8

Hipotezy etiopatogenezy schizofrenii

Answer 8

1. Monoaminowa - zab. neuroprzekaźników, gł. D, 5-HT, glutaminergicznym [zab. funkcji NDMA → zab. funkcji GABA, D, NA]
2. Neurorozwojowa - następstwo zab. rozwoju i dojrzewania układu nerwowego w życiu płodowym i dzieciństwie
3. Neurozapalna - przewlekłe zapalenie w OUN i zab. funkcjonowania immunologicznego
4. Dyskoneksji - ↓ilość połączeń nerwowych między różnymi częściami mózgu → zab. koordynacji ich działania

Model podatność stres:
Wytworzenie podatności (ciąża, okołoporodowo, genetyka) → Czynniki stresowe wyzwalające chorobę (narkotyki, ch. zapalne, stres psychologiczny) → schizofrenia

Question 9

Zaburzenia osobowości predysponujące do zachorowania na schizofrenię lub stanowiące wyraz wytworzonej podatności na chorobę

Answer 9

1. Paranoiczna - najmniejsze ryzyko
2. Schizoidalna - średnie
3. Schizotypowa - najwyższe

Question 10

Faza prodromalna schizofrenii

Answer 10

• Niektórzy chorzy
• zab. snu / uwagi / poznawcze, drażliwość, wycofanie społeczne, niewywiązywanie się z pełnionych funkcji, ↓motywacja, lęk, podejrzliwość, derealizacja, depersonalizacja
• lecz ch. psychiczne współwystępująe, CBT, jak się pogarsza to neuroleptyki najpierw słabe

Question 11

Ultrawysokie ryzyko psychozy

Answer 11

Faza prodromalna + krewny I st. z:
•schizofrenią
• zab. pokrewnymi schizofrenii (ChAD lub zab. schizoafektywne)
• zab. osobowości powiązane ze schizofrenią

Ryzyko pełnoobjawowej psychozy nawet do 40% w ciągu 2 lat

Question 12

Objawy schizofrenii

Answer 12

Najbardziej charakterystyczne → DEZINTEGRACJA PSYCHICZNA = rozszczepienie osobowości = rozpad struktur osobowości.
Polega na utracie wewnętrznej integralności i spójności procesów emocjonalnych i poznawczych.

Oprócz tego LĘK DEZINTEGRACYJNY - podstawa dla urojeń i zab. postrzegania

Urojenia i zab. spostrzegania nie tworzą spójnego systemu, są sprzeczne, absurdalne.
Spójne → uporczywe zab. urojeniowe, zab. afektywne z obj. psychotycznymi (ciężka depresja, ChAD)

Question 13

Objawy schizofrenii → Bleuler

Answer 13

Osiowe objawy schizofrenii (ich wykrycie mocno sugeruje schizofreniczny charakter psychozy) - 4A:

1. Ambi - walencja (sprzeczne emocje - radość/smutek), sentencja (treści i przekonania), tendencja (działania, reakcje, dążenia)
2. Autyzm
3. Afekt blady
4. Asocjacja zaburzona

Question 14

Objawy schizofrenii - Kurt Schneider

Answer 14

Objawy I-rzędowe:

1. Omamy
   • słuchowe - głosy dyktujące i komentujące
   • cenestetyczne - czuciowe z wnętrza ciała (robaki pod skórą, pulsowanie)
   • echo myśli

2. Urojenia:
• odsłonięcia myśli
• nasyłania myśli
• oddziaływania
• spostrzeżenia urojeniowe

Question 15

Objawy schizofreniii → Timothy Corwe

Answer 15

P+ (psychotyczne, wytwórcze - mniej swoiste niż N-. Nie są najważniejsze z punktu widzenia rokowania i terapii):
• urojenia, omamy, omamy rzekome, obj. katatoniczne

N- (kluczowe dla terapii i rokowania)
• apatia
• anhedonia
• blady, niedostosowany afekt
• alogia i inne zab. mowy
• formalne zab. myślenia
• ambiwalencja

Nie zawsze zaliczane do tej kategorii:
• ↓ nastrój (depresyjne)
• zab. poznawcze (najcz. dotyczą funkcji wykonawczych, pamięci operacyjnej, uwagi)

Question 16

Objawy schizofrenii a zab. neurotransmisji

Answer 16

↓funkcja NDMA → ↓GABA → ↑aktywność D w szlaku mezolimbycznym → objawy P+

↓akt. D w szlaku mezokortykalnym → objawy N-

Question 17

Kryteria ICD-10 dla schozofrenii (F20)

Answer 17

Przez minimum 1 miesiąc codziennie/większość dni:

A) min. 1 z:
• echo, nasyłanie, zbieranie, odsłonięcie MYŚLI
• UROJENIA oddziaływania, wpływu, owładnięcia, spostrzeżenia urojeniowe
• głosy omamowe komentujące, dyktujące, omamy rzekome
• utrwalone urojenia innego rodzaju o treści niedostosowanej/niemożliwej

lub

B) min. 2 z:
• utrwalone omamy z jakiegolwiek zmysłu, codzienne, z urojeniami bez wyraźnej treści afektywnej lub utrwalone myśli nadwartościowe
• neologizmy, przerwy, wstawki w toku myślenia → rozkojarzenie/niedostosowana wypowiedź
• zachowania katatoniczne (pobudzenie, zastyganie, giętkość woskowa, negatywizm, muztyzm, osłupienie)
• N- (apatia, zubożenie wypowiedzi, spłycenie/niespójność reakcji emocjonalnych) niespowodowane depresją lub lekami

Question 18

Kryteria schizofrenii a wystąpienie zaburzeń nastroju

Answer 18

Kryteria schizofrenii muszą być spełnione przed wystąpieniem zab. nastroju.

Question 19

Rozpoznanie schizofrenii wykluczone jest w przypadku stwierdzenia

Answer 19

1. Ch. mózgu
2. Zatrucie
3. Uzależnienie
4. Alkoholowy zsp. abstynencyjny / uzależnienie od alko
5. Uzależnienie/odstawienie innych substancji psychoaktywnych

Question 20

Kryteria DSM-5 w schizofrenii

Answer 20

• nie wyróżnia poszczególnych typów schizofrenii
• niezbędne jest stwierdzenie: urojeń, omamów, dezorganizacji mowy i zachowania, N-, generalne upośledzenie funkcjonowania

Question 21

Klasyfikacja typów schizofrenii

Answer 21

• większość bardzo rzadka
• brak zasadności podziałów
• mogą przechodzić w siebie z czasem trwania choroby
• w ICD-11 nie będzie ich

Question 22

Schizofrenia paranoidalna F20.0

Answer 22

• najczęstsza
• dominują urojenia i pseudohalucynacje
• najczęstsze są urojenia prześladowcze, częste też ksobne i odnoszące
• omamy rzekome zazwyczaj słuchowe komentujące lub imperatywne
• urojenia i omamy zwykle niespójne, nielogiczne

Question 23

Schizofrenia hebefreniczna F20.1

Answer 23

• dominacja afektywnych objawów w postaci - niedostowanego afektu, jego bladości, zab. asocjacji (rozkojarzenie)
• dezorganizacja zachowania i skłonność do błazenady

Question 24

Schizofrenia katatoniczna F20.2

Answer 24

Objawy katatoniczne:
• osłupienie
• mutyzm
• zastyganie
• negatywizm
• sztywność
• giętkość woskowa
• automatyzm nakazowy

Postać ↑kinetyczna - z nadmiernym pobudzeniem chorego

Katatonia - stan zagrożenia życia:
• ośrodkowa ↑T, ↑WBC, ↑kinazy kreatynowej, niewydolność narządowa i śmierć
• wymaga hospitalizacji i neuroleptyków

Question 25

Schizofrenia niezróżnicowana F20.3

Answer 25

Cechy różnych schizofrenii lub jednej z nich mało nasilonej.

Spełnione kryteria ogólne schizofrenii

Question 26

Schizofrenia rezydualna F20.5

Answer 26

Postać przewlekła, w której od min. 12mcy dominują objawy N- → pogorszenie funkcjonowania w społeczeństwie.
Początkowo też obj. P+, ale stopniowo zanikają

Question 27

Schizofrenia prosta F20.6

Answer 27

Typ schizofrenii wyłącznie z objawami N-, które dominują od samego początku choroby.

Question 28

Depresja poschizofreniczna F20.4

Answer 28

Jest reakcją na zachorowanie i pojawiające się obj. psychotyczne.
Objawy depresyjne może generować także leczenie p/psychotyczne (blok. rec. D).
↑ryzyko próby samobójczej

Question 29

Podstawą leczenia schizofrenii są

Answer 29

Leki p/psychotyczne = neuroleptyki - główne działanie to antagonistyczne na rec. D (↓obj. P+)

Question 30

Wpływ neuroleptyków 1. i 2. generacji

Answer 30

Blok rec. D2, szlak:
• mezokortykalny → brak wpływu
• nigrostrialny → obj. pozapiramidowe
• guzkowo-lejkowy → ↑PRL
• mezolimbiczny → ↓obj. P+, ↑obj. N-

Question 31

Wpływ neuroleptyków tylko 2. generacji

Answer 31

Blok. rec. 5-HT2A i inne
1. Kora przedczołowa i pień mózgu:
• ↓glutaminerg → ↓D (wpływ na mezolimbiczny (↓P+, ↑N-)
• ↑transm. D w korze przedczołowej → ↓N-
• ↑transm. D w prążkowiu → ↓obj. pozapiramidowe

2. Guzkowo-lejkowy
   • ↓PRL → ↓ hiperPRL

Question 32

W leczeniu ostrej psychozy schizofrenicznej

Answer 32

1. Minimalizacja okresu nieleczonej psychozy
2. Jeśli po 2-3tyg. nie ma ↓objawów → stopniowo ↑dawkę do max
3. Po kolejnych 2-3 tyg. brak odpowiedzi na lek → zmień lek

Question 33

Lekooporność schizofrenii

Answer 33

1. Leczenie min. 4-6 tyg.
2. +2 lekami p/psychotycznymi
3. +1 neuroleptyk atypowy

→ natychmiast Klozapina dążąc do jej max dawki
→ w 2-3 tyg. osiągnij 300mg/d, a jak trzeba to dalej aż do 900mg/d
→ monitoruj morfologię (1x/t → 1x/m i 4tyg. po odstawieniu)
→ po pojawieniu efektu działania zmniejsz nieco dawkę
→ dalej nie działa to próba uwrażliwienia na neuroleptyk za pomocą leku p/depresyjnego

Question 34

Leki wspomagające w schizofrenii

Answer 34

1. BDZ - ↓akt. D → działanie augmentujące na neuroleptyk
2. Normotymiczne (w tym atypowe neuroleptyki - Amisulpryd, Lewomepromazyna) i p/padaczkowe → złagodzenie lęku i labilności nastroju
3. P/parkinsonowskie → złagodzenie obj. pozapiramidowych
4. SSRI → ale zwykle jak objawy depresyjne to korzysta się z normotymików, ale też można SSRI

Question 35

Leczenie podtrzymujące schizofrenii

Answer 35

Dawki nieznacznie niższe od terapeutycznych

1. Po 1 epizodzie → min. 2 lata
2. Po 2 epizodach → min. 5 lat
3. Po 3 epizodach → do końca życia

Question 36

Czas leczenia schizofrenii należy wydłużyć, gdy

Answer 36

1. Leczenie nieskuteczne
2. Zła tolerancja
3. Brak współpracy
4. Brak wsparcia
5. Inne zab. psychiczne, nadużywanie substancji psychoaktywnych
6. Nałogowy palacz
7. Ciężkie ch. somatyczne
8. Niehigieniczny tryb życia i złe odżywianie

Question 37

Leczenie schizofrenii u K w C

Answer 37

Krytyczny jest I trymestr i 1-2 tygodnie przed rozwiązaniem.

• unikaj neuroleptyków
• preferencyjnie → psychoterapia, psychoedukacja, praca z rodziną pacjentki
• w stanach ostrych i ciężkich elektrowstrząsy
• jak trzeba farmę to jak najkrócej jak najniższe dawki leków klasycznych (chlorpromazyna, flupentiksol)
• ↑częstość wizyt kontrolnych

Question 38

Leczenie schizofrenii u K karmiących piersią

Answer 38

Nie powinny stosować neuroleptyków (→ mleka). Zrezygnuj z farmy, a jak się nie da to zaprzestaj karmienia piersią lub wyjątkowo zażywaj lek w dawkach podzielonych tuż przed karmieniem.

Question 39

Leczenie niefarmakologiczne schizofrenii

Answer 39

1. Elektrowstrząsy → w typie katatonicznym jest terapią z wyboru, ratującą życie. Oprócz tego w lekooporności w ciężkich przypadkach
2. Psychoterapia - gł. CBT
3. Psychoedukacja - spotkania grupowe, edukator przekazuje chorym informacje o chorobie, leczeniu, rokowaniu. Pacjenci mogą się podzielić swoimi doświadczeniami
4. Rehabilitacja społeczna i zawodowa

Terapia środowiskowa

Question 40

Przebieg schizofrenii

Answer 40

Zwykle przewlekły bez trwałej remisji

1. Prosty → 20-40%, stały, szybkie/wolne narastanie objawów
2. Falujący → 50-65%, zaostrzenia oddzielone całkowitym/częściowym powrotem do zdrowia

Ze względu na neuroprotekcyjne działanie Estrogenów i zmniejszoną lateralizację mózgu u ♀ przebieg choroby jest inny niż u ♂.
♀ - 26-45rż. - gł. P+ - ostry początek - lepsza odpowiedź na leczenie - ↓skutków ubocznych
♂ - 20-25rż - gł. N- - początek stopniowy - gorsza odpowiedź na leczenie - większa częstość skutków ubocznych

Question 41

Nawrotowość schizofrenii

Answer 41

W ciągu 2 lat u prawidłowo i systematycznie zażywających leki 40%
Źle leczących się 80%.

Związana jest z wytworzeniem lekooporności

Question 42

Próby samobójcze w schizofrenii

Answer 42

Podejmowane przez 50%

Skuteczne u 10-12% wszystkich chorych

↑ryzyko, gdy objawy afektywne (aż u 50%) i w depresji poschizofrenicznej.

Question 43

Ryzyko agresji w schizofrenii

Answer 43

Zachowania takie mogą mieć miejsce jak niezażywane są leki.

↑ ryzyko jak takei zachowania były w przeszłości lub były zmiany organiczne OUN.

Question 44

Rokowanie schizofreni

Answer 44

Reguła 3:
1/3 żyje względnie normalnie, 1/3 prezentuje objawy ale radzi sobie społecznie 1/3 ma znaczne trudności

Czynniki rokowniczo dobre: życie z rodziną, ♀, aktywność społeczna, ostry stres przed początkiem choroby, ostry początek choroby, rzadkie i krótkie epizody, towarzyszące objawy afektywne, krótki okres nieleczonej psychozy

Żyją krócej niż średnia populacja.

Question 45

10 tez o schizofrenii dla społeczeństwa

Answer 45

1. Jest chorobą
2. O wielu wymiarach
3. Nie tylko chorobą (też indywidualne doświadczenie chorego i otoczenia)
4. Nie jest dziedziczna (pokrewieństwo może tylko ↑ryzyko)
5. Nie jest chorobą nieuleczalną
6. Jest schizofrenia - nie ma schizofreników
7. Chory wciąż człowiek
8. Chory nie zagraża bardziej niż osoba zdrowa
9. Chory oczekuje szacunku, zrozumienia, pomocy
10. Rzuca światło na pytania egzystencjalne zdrowym i chorym