Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

Psychiatria > Choroba afektywna DWUBIEGUNOWA > Flashcards

Choroba afektywna DWUBIEGUNOWA Flashcards

1
Q

ChAD

A
  • należy do zaburzeń nastroju
  • niekoniecznie naprzemiennie ED i manie/hipomanie

• dawniej psychoza maniakalno-depresyjna lub cyklofrenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Epidemiologia ChAD

A
  • 2% zachoruje w ciągu życia
  • ♂=♀
  • Typ II i ChAD z szybką zmianą faz ♀>♂
  • pierwsze objawy najczęściej 20-25rż
  • u ♀ drugi szczyt 45-50rż
  • liczba ED/maniakalne 7:3

nawet 60% leczonych z powodu ChAJ choruje na nierozpoznaną ChAD (najcz. II typ)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Etiologia ChAD

A

jak ChAJ, różnice:
• większa rola czynników biologicznych i genetycznych
• mniejsza rola czynników stresowych
• w manii ↑akt. D i NA
• zmiany anatomiczne i czynnościowe głównie w korze przedczołowej, skroniowej, zakręcie obręczy, ukł. limbicznym (hipokamp, c. migdałowate)
• zaznaczone zab. neurobiologiczne

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Mania w ChAD

A
  • ↑nastrój, drażliwy/gniewny
  • poczucie wszechogarniającej energii
  • głębokie uczucie możliwości dokonywania rzeczy bardzo trudnych/niemożliwych (urojenia wielkościowe)
  • ↑napęd psychoruchowy
  • ↓potrzeba snu
  • wielomówność, euforyczne cieszenie życiem (↑hedonia)
  • chorzy dokonują nieprzemyślanych działań
  • mniejsze nasilenie objawów (hipomania) → ↑energia i dobre samopoczucie → łatwiejsze osiąganie sukcesów

a) urojenia wielkościowe (posłannictwa - chory ma szczególną rolę, odmieni losy świata)
b) halucynajce, pseudohalucynajce - słuchowe
a i b) → NIE mogą być absurdalne, nieadekwatne całkowicie

• myślenie anastroficzne → pozytywne, nadmiernie optymistyczne - nieadekwatne do sytuacji życiowej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Depresja w ChAD

A 
te same cechy co w ChAJ, ale tu częściej ED:
• o wczesnym początku (<25rż)
• o ch. psychotycznym
• atypowe
• z ↑sennością
• depresja poporodowa
• oporność na leczenie
• nawracanie
• drażliwość
• poważniejsze próby samobójcze
• szybko narastające i szybko ustępujące objawy (dni/godziny)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

ChAD typ I

A
  • klasyczny
  • ED min. 1, EM min. 1.
  • ED trwają średnio 4-9mcy, EM 2tyg-5mcy
  • 1/2 zaczyna się manią, 1/2 depresją
  • ED/EM = 4:1
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

ChAD typ II

A
  • ED i EHM (min. 1)
  • EHM jak mani, ale mniejsze nasilenie i krótszy czas trwania (do 3 tyg.)
  • łączny czas ED»EHM (30x)
  • NIE przechodzi w typ I, ale może przejść w chorobę z częstą zmianą faz
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Zaburzenie typu spektrum dwubiegunowe

A

Stany ↑nastroju NIE spełniające kryteriów diagno hipomanii, przy czym wystepowały również ED

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Choroba z szybką zmianą faz

A

ChAD, gdy w 12mcy były min. 4 ED / EM

Fazy mogą być poprzedzielane krótkimi remisjami, ale częściej jedna faza przechodzi w drugą.
Ciężka postać choroby.
Częściej jako kontinuum ChAD typu II, częściej u ♀.
Jest u 15% pacjentów z ChAD

Jest typem ChAD o ↑↑ryzyku samobójstwa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Choroba z bardzo szybką zmianą faz

A

2 podtypy:
• ultraszybka zmiana faz - 1 epizod trwa kilka dni - kilka tygodni
• okołodobowa zmiana faz - w przeciągu 24-48h możemy zaobserwować kilkukrotnie ewolucje od 1 do 2 bieguna

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Zab. afektywne o typie sezonowym

A

Jesień-zima → ED

Wiosna-lato → EM / EHM

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Cyklotymia

A
  • przewlekłe (>2 lata)
  • fluktuujące zab. nastroju z zaznaczonymi okresami jego ↑ i ↓, ale nie na tyle silne by można było rozpoznać ED, EM, EHM
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Epizody mieszane ChAD

A

stany, w których objawy depresyjne i maniakalne towarzyszą sobie

Zwykle któreś dominuje
• stan mieszany maniakalny (mania dysforyczna - obj. manii + min. 3 objawy depresji)
• stan mieszany depresyjny (objawy depresji + min. 2 objawy manii)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Najczęstsza choroba psychiczna diagnozowana u osób uzależnionych to

A

ChAD

Nadużywanie substancji psychoaktywnych jest bardzo częste w ChAD (20-40%)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

EHM wg ICD-10

A
  1. Min. 4 dni ↑nastrój/drażliwość nietypowa dla pacjenta
  2. Min. 3 objawy: ↑akt. fiz/niepokój fiz., ↑rozmówność, odwracalność uwagi/trudna koncentracja, ↓potrzeba snu, ↑popęd sex, nieprzemyślane wydatki/inne ryzykowne zachowania, ↓dystansu i łatwiejsze nawiązywanie kontaktów międzyludzkich
  3. Wyklucz manię, zab. afektywne 2bieg, ED, cyklotymię i anoreksję
  4. Nie od substancji/zab.organicznego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

EM wg. ICD-10

A
  1. Min. 7d ↑, ekspansywny, drażliwy nastrój - nietypowy dla pacjenta
  2. Min. 3 objawy (jak EHM, ale:
    • gonitwa myśli lub subiektywne odczucie ich przyspieszenia
    • odhamowanie
    • ↑samoocena, poczucie wyższości
    • seksualne nietakty
    • łatwa zmiana planów/aktywności
    • bezceremonialne zachowania bez zważania na ryzyko
  3. Brak omamów i urojeń, ale mogą być zab. percepcji (↑wrażliwość na dzwięki, barwy)
  4. Bez związku z subst./zab. org.

Omamy i urojenia → mania z objawami psychotycznymi - odrębna jednostka chorobowa

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

Rozpoznanie ChAD

A
  • aktualny stan spełnia kryteria EHM, EM, ED
  • w przeszłości był min. 1 epizod EHM, EM, ED, mieszany
  • min. 1 z tych epizodów był inny niż ED
  • objawy NIE są spowodowane używaniem substancji psychoaktywnych ani zab. organicznymi
18
Q

Różnicowanie ChAD

A
  1. ChAJ - często niedostrzegane objawy hipomaniakalne
  2. Schizofrenia - 1szy EM może być pomylony z atakiem psychozy
  3. Zab. schizoafektywne - urojenia niezogdne z nastrojem i występują bez objawów zab. nastroju przez min. 2 tygodnie
  4. Stany maniakalne wywołane innymi czynnikami - kiła,AIDS, guz mózgu, zab. naczyniowe, ↓/↑cz.T, DM, ↑kortyzolemia, alkohol, amfetamina, kokaina, sterydy anaboliczne
  5. Leki - GKS, leki dopaminerg (Amantadyna), izoniazyd, metoklopramid, teofilina, leki antycholinergiczne
19
Q

Trudności diagnostyczne ChAD u osób w wieku rozwojowym

A
  1. ADHD
  2. Zab. osobowości borderline

U młodych ♀ często współistnieją zab. odżywiania (najczęściej bulimia - maskuje istnienie ch. afektywnej)

20
Q

Leczenie ChAD

A

Podstawą są leki normotymiczne (działa na objawy manii/depresji) - czyli stabilizujące, normalizujące nastrój

I generacja:
• sole Litu
• Walproiniany
• Karbamazepina

II gen
• Kwetiapina
• Lamotrygina
• Olanzapina
• Arypiprazol
• Risperidon
• Ziprasidon
• Klozapina
21
Q

Sole litu - działania pożądane i niepożądane

A

• mają też działanie immunomodulacyjne, p/wirusowe, neuroprotekcyjne

  • w monoterapii tylko w manii
  • leczenie i profilaktryka manii i depresji
  • potencjalizacja leków p/depresyjnych
  • zapobiegają próbom samobójczym

X - PP, ↓siły mm., znużenie, ↑WBC, ↑uria, ↑dypsja, drżenie rąk, ↓cz.T, zaostrzenie zmian skórnych w łuszczycy/trądziku

22
Q

Dawkowanie soli litu

A

[profilaktyka] 0,5-0,8 mM
[leczenie manii] 0,8-1,2mM

kontrola [lit] początkowo 1x/t, potem co 1-2mce, a podczas remisji co 2-3mce

uważaj, bo ↓współczynnik terapeutyczny

23
Q

Zatrucie litem

A

• może być próbą samobójczą, złą dawką, nieprzestrzeganiem zaleceń

  • ↑ryzyko: dieta uboga w sól, leki moczopędne, NLPZ, tetracykliny, ACE
  • ↑neurotox litu: CCB, karbamazepiny, fenytoina, NN

• muszą mieć paszport litowy

  • > 1,6mM → senność, zawroty,, zamazana mowa, ataksja, grubofaliste drżenie rąk, ↑wymioty, biegunka, drgawki, zab. rytmu serca
  • > 3mM → stan zagrożenia życia - wstrząs, śpiączka

• ostre zatrucie → przednerkowe (odwodnienie) i nerkowe (uszk. kanalików) AKI

24
Q

Postępowanie w zatruciu litem

A

• nie ma antidotum

  • nawodnij pacjenta 0,9%NaCl, daj aminofilinę (ksantyny, diuretyki osmotyczne, alkalizujące związki ↑klirens Litu), mannitol (jak nie ma ↓BP i NN).
  • ciężkie przypadki → dializoterapia
  • czasem alkalizacja moczu podczas forsowania diurezy poprzez podanie NaHCO3 (↑rozpuszczalność litu w moczu)
  • płukanie żołądka może zadziałać jak wykonane do 1h od objawów
  • nie podawaj diuretyków pętlowych (↓wydalanie litu)
25
Q

Walproiniany w ChAD

A
  • p/drgawkowy
  • skuteczność w profilaktyce jak lit, ale lepsza tolerancja
  • działają w przypadku manii
  • X - wymioty, drżenia, ataksja, ↑mc., wypadanie włosów, uszkodzenie W

[50-100ug/ml]

26
Q

Karbamazepina w ChAD

A
  • p/drgawkowy
  • skuteczniejszy jak atypowe ChAD, objawy z uszkodzeń organicznych płatów skroniowych
  • analog - okskarbamazepina - nie ↑enz.W

[4-8ug/ml]

27
Q

Kwetiapina w ChAD

A
  • neuroleptyk atypowy

* lek I rzutu w ED w ChAD

28
Q

Lamotrygina w ChAD

A
  • p/drgawkowy
  • bardziej skuteczna w depresji
  • leczenie i profilaktyka
  • potencjalizuje działanie leków p/depresyjnych
  • może spowodować ciężkie skórne reakcje alergiczne (np.zsp.Stevensa-Johnsona)
  • wskazana szczególnie w przewlekłym ChAD, gdy dochodzi do częstej zmiany faz, u pacjentów uzależnionych, zab. lekowe, obciążenie rodzinne, depresja okresowa, zab. schizoafektywne
29
Q

Olanzapina w ChAD

A
  • neuroleptyk atypowy
  • normotymiczne i p/maniakalne działanie
  • X - zsp. metaboliczny
30
Q

Arypiprazol w ChAD

A
  • neuroleptyk atypowy
  • skuteczny na objawy manii
  • potencjalizuje leki p/depresyjne
31
Q

Risperidon w ChAD

A
  • neuroleptyk atypowy
  • p/maniakalny
  • potencjalizuje p/depresyjne w depresji lekoopornej
  • można stosowac depot
32
Q

Ziprasidon w ChAD

A
  • neuroleptyk atypowy
  • p/maniakalne
  • potencjalizuje leki p/depresyjne w depresji lekoopornej
33
Q

Klozapina w ChAD

A
  • EM
  • profilaktyka ciężkich, lekoopornych ChAD
  • ostatni rzut
  • X - agranulocytoza
  • skojarzenie z litem → ↓ryzyko leukopenii
34
Q

Leczenie manii w ChAD

A
  1. Najpierw szpital (parenteralnie haloperidol, octan zuklopentiksolu)
  2. ASAP p.o. normotymikiem I generacji i neuroleptykiem atypowym
  3. Jak cieżki epizod to od razu skojarzone leczenie lekiem I i II generacji
  4. Leki przez kilka mcy, aż do wystarczającej poprawy stanu, po czym kontynuować przez kolejne kilka mcy
  5. Elektrowstrząsy bardzo wyjątkowo, w bardzo ciężkich i opornych epizodach
35
Q

Leczenie depresji w ChAD

A
  1. Unikaj leków p/depresyjnych - ryzyko wygenerowania stanu maniakalnego lub hipomaniakalnego (zwł. TCA i wenlafaksyna)
  2. Ew. można leki p/depresyjne w skojarzeniu z normotymikiem
  3. Brak obj. psychotycznych → Lamotrygina, Kwetiapina, Lit w monoterapii / w skojarzeniu z lekiem p/depresyjnym
  4. Obj. psychotyczne → Olanzapina, Kwetiapina
  5. Ciężkie epizody można elektrowstrząsy

W EM → Lit, Walproininany
W ED → Lamotrygina, Kwetiapina

36
Q

Profilaktyka nawrotów w ChAD

A
  1. Zacznij od rozpoznania ChAD
  2. Większość wymaga 2 leków normotymicznych
  3. Jak tendencje samobójcze → Lit
  4. Organiczne zmiany → leki p/drgawkowe
  5. Nadużuywanie substancji psychoaktywnych → p/drgawkowe i neuroleptyki atypowe (Kwetiapina, Klozapina)
  6. EM>ED → Olanzapina. ED>EM → Lamotrygina
  7. Atypowe postaci → Walproiniany, Karbamazepina
  8. Częsta zmiana faz → Lit + Walproinian/Karbamazepina
37
Q

W klasycznym przebiegu ChAD typu I i II lekiem pierwszego rzutu w profilaktyce nawrotów jest

A

Lit

38
Q

Leki normotymiczne a ciąża

A

Wszystkie są teratogenne.

Jak konieczne to Lit lub Lamotrygina, monoterapia. Unikaj w I trymestrze.
Lamotrygina to daj jeszcze kw. foliowy w dawce 4mg 1xdz p.o.

39
Q

Psychoterapia w ChAD

A

↓rola niż w depresji nawracającej, bo ↓chęć współpracy

ważna psychoedukacja

ważna: terapia rytmów społecznych i interpersonalna

Skuteczne też CBT i terapia rodzinna

40
Q

Rokowanie w ChAD

A

średnio w ciągu życia dochodzi do ok. 10 epizodów

okres remisji po 1szym epizodzie jest z reguły dłuższy niż po 2im.

Odpowiednie leczenie → rokowanie korzystne, ale i tak 25% ma nieprawidłowości w życiu społecznym

Zgony są spowodowane głównie samobójstwami. Popełnia je 15% chorych

Psychiatria (34 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions