Psychopatologia Flashcards
Funkcje poznawcze
Umożliwiają odbiór i doświadczanie rzeczywistości
- Uwaga
- Spostrzeganie
- Pamięć
- Myślenie
- Mowa
Sąd realizujący
Umiejętność oceny, czy to co obserwujemy istnieje naprawdę
Sąd klasyfikujący
Umiejętność adekwatnej oceny czym obserwowany obiekt jest
Zaburzenia spostrzegania
- Pareidolie
- Złudzenia (iluzje)
- Omamy (halucynacje)
- Omamy rzekome (pseudohalucynacje)
- Halucynoidy (parahalucynacje)
Pareidolie
błędne spostrzeżenia wywodzące się z nieostrego tła np. tkaniny, chmury
pacjent nie ma poczucia realności
(sąd realizujący zachowany, klasyfikujący prawidłowy a korygowalność przekonania istnieje)
Złudzenia (iluzje)
Nieprawidłowe interpretacje obserwowanych, istniejących zjawisk.
Pacjent przekonany do realności - realizujący zachowany, klasyfikujący błędny, korygowalność nie istnieje
Mogą być u zdrowych osób i wtedy korygowalne, podlegają krytycznej ocenie, często w zmęczeniu.
Omamy (halucynacje)
spostrzeżenia, które powstają bez istnienia realnego bodźca, wyróżniamy omamy wzrokowe, słychowe, dotykowe, smakowe, węchowe
pacjent przekonany do realności
sąd realizujący - fałszywy, klasyfikujący - błędny - bez korygowalności
Rodzaje omamów
- cenestetyczne - czucie wewnętrzne
- kinestetyczne - poczucie ruchu i równowagi
- hipnagogiczne - przy zasypianiu (fizjo)
- hipnopompiczne - przy wybudzaniu (fizjo)
- pedunkularne - b. rzadkie, przy uszkodzeniu pnia - widzi wiele postaci w ruchu, w rozbudowanych scenach, kolorystyka uboga
- elementarne - podstawowe wrażenia - pojedyncze dźwięki, błyski
- proste - 1 zmysł
- złożone - kilka zmysłów
Rodzaje pamięci
- ultrakrótka - do 1s
- krótkotrwała - kilka-kilkanaście minut
- długotrwała - przechowywanie przez wiele lat, a nawet do końca życia
a) deklaratywna (informacje) [zsp. amnestyczne]
• semantyczna (słowa i symbole)
• epizodyczna (zdarzenia)
b) niedeklaratywna (nawyki)
• proceduralna (czynności) - Operacyjna - informacje zatrzymane na ok. 30 s, kiedy zapada decyzja jak te info wykorzystać i co z nimi zrobić → np. w czasie jazdy samochodem - zab. w [schizofrenii]
Rodzaje zaburzeń pamięci
- Dysmnezje - ilościowe → ↑/↓/a/ekmnezja
- Paramnezje - jakościowe:
• allomnezje - wspomnienia zniekształcone → iluzje pamięciowe, kryptomnezje, złudzenia utożsamiające
• pseudomnezje - wspomnienia rzekome → konfabulacje, omamy pamięciowe
Hipermnezja
ponadprzeciętna zdolność zapamiętywania i odtwarzania info
zaliczane są tu wspomnienia ejdetyczne - pamięć fotograficzna, z umiejętnością odtwarzania obrazów, scen, zjawisk z ponadprzeciętną dokładnością
Hipomnezja
↓zdolność zapamiętywania i odtwarzania
Amnezja (luka pamięciowa)
kompletny brak zdolności do przypominania sobie zdarzeń
częściowa (fragmentaryczna) lub całkowita
wsteczna - wydarzenia przed czynnikiem sprawczym
następcza - wydarzenia po czynniku sprawczym
Ekmnezja
zdarzenia z przeszłości są traktowane jako teraźniejsze
może być w → zsp. dysocjacyjnych, konwersyjnych, amnestycznych, zab. świadomości, otępieniach, osób w hipnozie
Iluzje pamięciowe
Nieprawidłowe odtwarzanie wspomnień, które faktycznie miały miejsce, ale zostały zniekształcone
Może być fizjologiczne - każdy człowiek to samo zdarzenie zapamiętuje inaczje - najczęstszą przyczyną jest wpływ emocji - zachowany jest krytycyzm
Kryptomnezje
Przeżyte w przeszłości wydarzenia są uznawane za teraźniejsze, nigdy nie przeżywane
np. nieuświadomiony plagiat i glosolalia (stan kiedy pacjent używa języka, który uważa, że do tej pory nie znał, a tak naprawdę kiedyś się już go nauczył)
Złudzenia utożsamiające
deja vu - już widziałem
deja vecu - już przeżywałem
deja entendu - już słyszałem
jamais - nigdy
Osoba doświadczająco podchodzi krytycznie do wrażeń
spotykane u zdrowych, w ilościowych zab. świadomości i padaczce skroniowej
Konfabulacje
Wspomnienia fałszywe wypełniające luki pamięci
Charakterystyczne dla zsp. amnestycznych i mogą być modyfikowane przez pacjenta pod wpływem sugestii otoczenia
Nie można uznawać ich za kłamstwa - pacjent przekonany co do ich prawdziwości
Omamy pamięciowe
Jak konfabulacje, są to wspomnienia fałszywe, ale nie wypełniają luki pamięciowej - NIE są wynikiem zab. pamięci
Traktujemy je jako urojenia rzutowane w przeszłość
Ich treść nie zmienia się pod wpływem sugestii otoczenia - występują w zsp. psychotycznych
Uwaga
• mimowolna / celowa
Zaburzenia mogą dotyczyć: • koncentracji (skupienia) • zakresu (pojemność) • trwałości • przerzutności • podzielności • wybiórczości
Rzadko kiedy izolowane zab. jednej cechy uwagi
Zaburzenia myślenia i mowy
- Treści - urojenia, myśli nadwartościowe, myśli natrętne, automatyzmy psychiczne
- Formy
a) toku - gonitwa, spowolnienie, otamowanie, mutyzm, słowotok, perseweracje, natłok (mantyzm), drobiazgowość (rozwlekłość)
b) funkcji (struktury) - zubożenie, myślenie paralogiczne, magiczne, nieskładne, niekomunikatywne, rozkojarzenie, splątanie, afazja
Myśli (idee) nadwartościowe
- przekonania i poglądy, otoczenie uważa za dziwaczne
- pod wpływem sugestii jest w stanie poddać pod wątpliwość
- najczęściej → zab. funkcjonowania jednostki, bo przyporządkowuje im swoje wszystkie aktywności
Urojenia
przekonania i poglądy, charakteryzujące się: nieprawidłowością, silnym przekonaniem o prawdziwości, niekorygowalnością pod wpływem perswazji
- proste - nierozbudowane, zwykle wynikają z omamów
- paranoiczne - treść logiczna, możliwa, spójne
- paranoidalne - niespójne, nieprawdopodobne, nielogiczne
- oniryczne - pacjent myśli że jest świadkiem urojonych wydarzeń, wszystko przybiera formę marzenia sennego, są zmienne i niekonsekwentne
- inkoherentne - niespójne, wybitnie dziwaczne, kompletnie niepowiązane, brak jakiejkolwiek logiki
Urojenia ze względu na treść
- prześladowcze - najczęstszy rodzaj w schizofrenii
- odnoszące (ksobne) - radio mówi do mnie
- oddziaływania (owładnięcia, wpływu) - inni mają wpływ na moje zachowanie i myśli
- nasyłania/zabierania myśli - ktoś z zewnątrz przesyła do mojego umysłu myśli lub je kradnie
- odsłonięcia myśli - wszyscy słyszą moje myśli
- błędne utożsamianie osób - znane mi osoby są podstawione (Capgras - w schizofrenii, otępieniu, urazie głowy. Fregoliego - różne postaci to ta sama)
- depresyjne - o byciu gorszym
- winy/grzeszności/kary - typowe dla zab. depresyjnych
- nihilistyczne - nieistnienie fragmentów ciała lub całego świata → zsp. Cotarda - zsp. chodzącego trupa w ciężkiej depresji
- zubożenia
- erotyczne - ktoś o ↑statusie społecznym jest we mnie zakochany, nie ma przyjemności fizycznej i seksualnej
- katatymiczne - urojenia życzeniowe (jestem po menopauzie ale jestem w ciąży)
Automatyzmy psychiczne
Przeświadczenie o braku wpływu na wszelką własną aktywność, łącznie z myślami.
Najczęściej ruchowe, ideacyjne i ideacyjno-myślowe
Myśli natrętne (obsesje)
pojawiające się niezależnie od woli pacjenta, najczęściej o przykrej treści niezgodnej z przekonaniami (egodystoniczne).
Myśli nawracają, nie dają spokoju, są źródłem cierpienia, zwłaszcza że pacjent jest przekonany że pochodzą one faktycznie z jego umysłu.
Spowolnienie/zahamowanie toku myślenia
- dotychczasowo spowolniony tok całkowicie się zatrzymuje
* typowo w stanach katatonicznych
Blokada/zatamowanie/otamowanie toku myślenia
- dotychczasowo prawidłowy tok nagle się zatrzymuje
* typowo w schizofrenii (też organiczne ch. mózgu i zab. świadomości)
Gonitwa myśli, słowotok
nadmierne przyspieszenie toku myślenia i wypowiedzi
Mutyzm
całkowity brak reakcji słownych mimo zachęt kierowanych przez otoczenie i mimo braku fizjologicznych przeszkód do komunikacji werbalnej
wybiórczy → tylko określone sytuacje/osoby
Różnicuj:
• alogia - mutyzm nie wynika ze zubożenia myślenia
• negatywizm - jest to zab. czynności motywacyjnych - świadomy opór przed daną aktywnością, w zab. psychotycznych, ale też zab. osobowości
Perseweracje / stereotypie / iteracje
powtarzanie wciąż tych samych słów, zdań, fragmentów zdań
Mantyzm - natłok myśli
uciążliwe uczucie spontanicznie pojawiających się kolejnych myśli i wątków → zakłóca tok wypowiedzi → wypowiedź nieskładna i chaotyczna → pojawia często w schizofrenii
Drobiazgowość/rozwlekłość
rozpoczynanie w trakcie wypowiedzi kolejnych wątków i tematów mimo tego, że poprzedni nie został omówiony i zakończony
Uskokowość
odpowiadanie na pytania odpowiedziami lub tylko nieznacznie związanymi z treścią pytania
Werbigeracje
Powtarzanie ciągów słów, które w jakiś sposób są sobie podobne, ale nie tworzą logicznej całości - domu atomu gromu
Echolalia
Automatyczne powtarzanie słów wypowiedzianych przez inną osobę
Alogia
Zubożenie myślenia, może dotyczyć ilości i jakości wypowiedzi - mówi dużo, ale mało z tego wynika - w odróżnieniu od mutyzmu jest wyrazem ↓ilości myślenia
Niektórzy uważają za zab. toku myślenia
Myślenie paralogiczne
Brak logiki wypowiedzi (ma swoją logikę):
• neologizmy (nowe słowa z połączeń innych)
• ambiwalencja (sprzeczne myśli)
• ambisentencja (sprzeczne wypowiedzi)
• metonimia (zatępowanie jednej nazwy inną, znaczeniowo zbliżoną lub jakkolwiek powiązaną)
Ambiwalencja, ambisentencja (i ambitendencja) → objawy ambi należące do 4A w schizofrenii
Myślenie magiczne
Pacjent łączy różne zdarzenia nieprawdopodobnymi zależnościami przyczyna-skutek
• symboliczne - nadawanie szczególnego znaczenia np. przedmiotom, liczbom
Fizjologia u dzieci, ale też dorosłych z zachowanym krytycyzmem.
Myślenie niekomunikatywne
- myślenie dereistyczne - oderwane od rzeczywistości, dziwaczne, absurdalne
- myślenie autystyczne - skupienie myśli na życiu wewnętrznym pacjenta
- myślenie odnoszące do siebie - interpretowanie każdej info jako nawiązującej do siebie
Myślenie nieskładne
Nieprawidłowości gramatyczne i zaburzenia toku myślenia
Ześlizgiwanie z tematu, zbaczanie, uskokowość, mówienie obok, rozluźnienie kojarzeń, rozpraszalność, dźwięczenie, niespójność
Rozkojarzenie
chaotyczność, zab. logiki, nieskładność → utrudniają zrozumienie pacjenta, mimo że gramatyka poprawna
skrajnie → sałata słowna (schizofazja)
Emocje
chwilowo przeżywane stany psychiczne - np. gniew, radość, strach
Nastrój
dłużej trwający stan emocjonalny, wpływa na odbiór rzeczywistości
Nastrój obniżony
ciągły smutek, przygnębienie, niemożność czerpania przyjemności z życia
[zab. depresyjne]
Nastój podwyższony
↑radość, zadowolenie niewspółmierne do sytuacji, według otoczenia nietypowe dla chorego
może być z uczuciem wszechmocy, ale też drażliwością
[st. maniakalne]
np. nastrój moriatyczny = wesołkowatość - dowcipkowanie, beztroskość - w uszkodzeniu cz. oczodołowych płatów czołowych