Fobie Flashcards
Fobie
Należą do zaburzeń nerwicowych (zab. lękowe).
- agorafobie
- fobie społęczne
- fobie specyficzne (kiedyś - proste)
wspólną cechą i głównym objawem jest lęk
Epidemiologia
Zaburzenia nerwicowe - ♀>♂ 2x
Fobie społeczne i specyficzne ♂=♀
Początek zachorowania 10-20rż.
Inne zaburzenia lękowe
Zab. lękowe z napadami lęku
Zab. lękowe uogólnione
Zaburzenia depresyjne i lękowe mieszane
Czynniki BIOLOGICZNE występowania fobii
- ↓ przekaźnictwo GABA
- zab. przekaźnictwa 5-HT, D, NA
- zm. czynn/strukt. mózgu (↓V hipokampa ogólnie w zab. lękowych i inne)
- czynniki genetyczne (m.in. mut. MAO-A)
- ↑+ podwzg-przys-nadN
- ewolucyjne czynniki
Czynniki PSYCHOSPOŁECZNE występowania fobii
- nierozwiązane konflikty wewnętrzne
- nieprawidłowe, wyuczone procesy myślowe i zab. schematy poznawcze
- traktowanie dążeń, nastawienia, doświadczeń innych ludzi jasko własnych, co generuje lęk
- dysfunkcjonalnie działająca rodzina, niezaspokajająca podstawowych potrzeb
Czynniki ryzyka zaburzeń lękowych
- ♀
- Młody wiek
- ↓poziom wykształcenia
- samotność
- ↓status społeczny
USA - zab. nerwicowe: studenci, mieszkający z rodzicami, bez związków małżeńskich, nie pracujący, nie prowadzący gospodarstw domowych
Objawy osiowe zaburzeń nerwicowych (do nich należą zaburzenia pod postacią fobii(
- Lęk - nieproporcjonalny do zagrożenia lub jako reakcja na czynniki w ogóle nie stwarzające zagrożenia
- Wegetatywne - najróżniejse objawy somatyczne, głównie wynikają z pobudzenia ukł. współczulnego [oprócz lęku przed widokiem krwi → ↑przywspółczulny]
- Egocentryzm - skupienie się prawie wyłącznie na sobie i swoim problemie
- Błędne koło - lęk → wegetatywne → lęk
Lęk w fobiach
- Generowany przez konkretne sytuacje/przedmioty
- Uznawany przez pacjenta za irracjonalny
- Pojawia się także jako reakcja na samo wyobrażenie danej sytuacji/przedmiotu (lęk antycypacyjny)
- Sprawia, że pacjent unika kontaktu z czynnikiem wyzwalającym
Agorafobia
- dosłownie przed otwartą przestrzenią
- częściej: lęk w sytuacjach/miejscach, w których ciężko o szybką pomoc (osamotnienie) albo ciężko się wydostać (tłum, zamknięte pomieszczenia)
- często jest wynikiem ataku paniki (zab. lękowe z napadami lęku)
- kołatanie, ↑pot, suchość, ból JB/KP
- wszechogarniające uczucie lęku przed śmiercią/zwariowaniem
Fobie społeczne
- kontakty międzyludzkie, głównie nieznajomi
- może prowadzić do skrajnej izolacji
- uogólnione: wszelkie rodzaje interakcji
- izolowane: konkretne aktywności np. jedzenie w miejscach publicznych
- drżenie rąk, pocenie się, zaczerwienienie twarzy
- cz. ryzyka: osobowość unikowa i zależna
- często → depresja i uzależnienia (alko, BDZ), tendencje samobójcze
Fobie specyficzne
- Konkretny, izolowany bodziec
- Zdają sobie sprawę z irracjonalności → ↑frustracja
- Najczęściej nie upośledzają codziennej aktywności
Objawy lęku
- ↑autonomiczne (kołatanie, ↑HR, ↑pot, drżenie/dygotanie, suchość)
- KP/JB (utrudniony oddech, uczucie dławienia się, ból, dyskomfort, N, inne)
- Psychiczne (obawa śmierci, utraty kontroli, zwariowanie, wyłączenie się, poczucice nierealności przedmiotów lub samego siebie, zawroty, brak równowagi, omdlewanie, oszołomienie)
- ogólne (uderzenia gorąca, zimne dreszcze, drętwienie, swędzenie)
Do diagnozy fobii należy
wykluczyć urojenia, omamy i inne zaburzenia jak: organiczne zab. psychiczne, zab. nastroju (afektywne), z-o-k i mieć pewność że objawy nie są wtórne do przekonań kulturowych.
Leczenie agorafobii
- psychoterapia: gł. poznawczo-behawioralna
- SSRI, SNRI - jak uniemożliwia funkcjonowanie społeczne i rodzinne
- doraźne anksjolityki (gł. BDZ - najcz. Alprazolam, najbezpieczniejsze: Lorazepam, Oksazepam bo nie są metab. w W)
- objawowo niewielkie dawki β-blokerów
Leczenie fobii społecznych
- SSRI w dawkach jak w depresji
- MAOI
- BDZ na początku terapii zanim zaczną działąć p/depresyjne
- p/drgawkowe - Topiramat, Gabapentyna, Pregabalina
- objawowo β-blokery
- psychoterapia: poznawczo-behawioralna
