L9: Algemene voorwaarden

Question 1

Wat zijn algemene voorwaarden?

Answer 1

Algemene voorwaarden zijn een of meer bedingen die zijn opgesteld teneinde in een aantal overeenkomsten te worden opgenomen (art. 6:231, onder a, BW).

Question 2

Effect van algemene voorwaarden?

Answer 2

Gebruik van algemene voorwaarden leidt tot rechtszekerheid en betekent een besparing van tijd en kosten voor beide partijen. Er zijn echter ook nadelen verbonden aan het gebruik van algemene voorwaarden. Omdat de voorwaarden vaak eenzijdig door de ondernemer of een groep ondernemers zijn opgesteld, zijn zij inhoudelijk niet altijd evenwichtig.

Question 3

Waar vinden we algemene voorwaarden?

Answer 3

afdeling 6.5.3 BW

Question 4

Systematiek van de wetgever bij de algemene voorwaarden?

Answer 4

De wetgever heeft gekozen voor een systeem waarin de toepasselijkheid van algemene voorwaarden snel kan worden bereikt. Een wederpartij is ook dan aan de algemene voorwaarden gebonden als bij het sluiten van de overeenkomst de gebruiker begreep of moest begrijpen dat zij de inhoud daarvan niet kende (art. 6:232 BW). Daartegenover staat echter een ruime mogelijkheid om bedingen in algemene voorwaarden te vernietigen, waarbij de maatschappelijke positie van de wederpartij een belangrijke rol speelt.

Question 5

Wederpartijen kunnen bedingen in algemene voorwaarden op twee verschillende gronden vernietigen?

Wat is de eerste vorm?

Answer 5

Onredelijk bezwarend beding

Ten eerste kan een wederpartij een beding in algemene voorwaarden vernietigen indien het beding, gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, de wijze waarop de voorwaarden zijn totstandgekomen, de wederzijds kenbare belangen van partijen en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk bezwarend is voor de wederpartij (zie art. 6:233, onder a, BW).

Question 6

Wederpartijen kunnen bedingen in algemene voorwaarden op twee verschillende gronden vernietigen?

Wat is de tweede vorm?

Answer 6

Geen redelijke mogelijkheid tot kennisname

Ten tweede kan een wederpartij een beding in algemene voorwaarden vernietigen, indien de gebruiker aan de wederpartij niet een redelijke mogelijkheid heeft geboden om van de algemene voorwaarden kennis te nemen (zie art. 6:233, onder b, BW; deze vernietigingsmogelijkheid wordt nader uitgewerkt in art. 6:234 BW).

Question 7

Aan wie komen deze vernietigingsmogelijkheden toe?

Answer 7

Beide vernietigingsmogelijkheden komen in beginsel toe aan iedere wederpartij, onverschillig of die wederpartij een ondernemer, een particulier, een rechtspersoon of een natuurlijk persoon is.

Question 8

Wat is uitzondering 1 bij vernietigbaarheid van algemene voorwaarden?

Answer 8

In artikel 6:235, eerste lid, BW wordt een uitzondering gemaakt voor wederpartijen die men als grote ondernemingen kan aanduiden.

Question 9

Uitzondering 2: speciale regels voor consumenten?

Answer 9

Voor consumenten houden de artikelen 6:236 en 237 BW speciale regels in waardoor de bewijslast van de consument wordt opgeheven dan wel verlicht. Artikel 6:236 BW geeft een limitatieve opsomming van bedingen in algemene voorwaarden die in consumententransacties als onredelijk bezwarend worden aangemerkt. Deze bedingen kan een consument altijd vernietigen zonder dat hij ten aanzien van het onredelijk bezwarende karakter van het beding bewijs hoeft te leveren. Het staat de gebruiker niet vrij tegenbewijs te leveren.
Artikel 6:237 BW geeft een limitatieve opsomming van bedingen in algemene voorwaarden die worden vermoed onredelijk bezwarend te zijn. Deze bedingen kan een consument vernietigen zonder dat hij bewijs hoeft te leveren ten aanzien van het onredelijk bezwarende karakter van het beding. De gebruiker kan tegenbewijs leveren.

Question 10

Wie is de wederpartij?

Answer 10

Degene die door ondertekening van een geschrift of op andere wijze de gelding van algemene voorwaarden heeft aanvaard, is wederpartij van de gebruiker van de algemene voorwaarden (art. 6:231 BW).

Question 11

Is afdeling 6.5.3 BW derhalve van toepassing op kernbedingen?

Answer 11

Bedingen die de kern van de prestatie betreffen, vallen niet onder de wettelijke omschrijving van het begrip algemene voorwaarden voor zover deze bedingen duidelijk en begrijpelijk zijn geformuleerd (art. 6:231, onder a, BW). Op kernbedingen is afdeling 6.5.3 BW derhalve niet van toepassing.

Question 12

Wat indien een kernbeding als oredelijk wordt beschouwd?

Answer 12

Indien een kernbeding door een contractspartij als onredelijk wordt beschouwd zal een beroep moeten worden gedaan op leerstukken als vernietiging op grond van wilsgebreken (art. 3:44 BW) of op de derogerende werking van de redelijkheid en billijkheid (art. 6:248, tweede lid, BW).

Question 13

Omschrijf kernbeding?

Answer 13

Het begrip ‘kernbeding’ moet volgens de jurisprudentie (HR 19 september 1997, NJ 1998, 6 Assoud-Stichting De Nationale Sporttotalisator, tekstboek nr. 235) ‘zo beperkt mogelijk’ en naar objectieve maatstaven worden uitgelegd: het gaat in principe alleen om de essentialia van de overeenkomst. Dat zijn die bepalingen

[page95image19072]

zonder welke de overeenkomst, bij gebrek aan voldoende bepaaldheid (zie art. 6:227 BW), niet tot stand zou komen, alsmede de prijs. De prijs is namelijk niet in alle gevallen een essentialia (zie bijv. de koopovereenkomst, art. 7:4 BW).

Question 14

Kunnen partijen een beding zelf als kernbeding aanmerken?

Answer 14

Partijen kunnen een beding niet zelf als kernbeding aanmerken; het dwingendrechtelijke karakter van de regeling (art. 6:246 BW) verzet zich daartegen.

Question 15

Of de gelding van algemene voorwaarden door de wederpartij is aanvaard is hoe te omschrijven?

Answer 15

Of de gelding van algemene voorwaarden door de wederpartij is aanvaard, is een vraag die volgens de regels voor de totstandkoming van rechtshandelingen moet worden beantwoord, in het bijzonder de artikelen 3:33 en 35 BW, alsmede de regels voor de totstandkoming van overeenkomsten (aanbod en aanvaarding, zie de artt. 6:217 e.v. BW).

Question 16

Wat is de soepele aanvaardingsregel?

Answer 16

De artikelen 6:231, onder c en 6:232 BW grijpen terug op deze regels. Artikel 6:232 BW is te beschouwen als een soepele aanvaardingsregel: de aanvaarding hoeft niet op de inhoud van elk beding te zien, maar slechts op het complex van de algemene voorwaarden.

Question 17

Moet de wederpartij de inhoud van de algemene voorwaarden kennen?

Answer 17

Dat de wederpartij de inhoud van de algemene voorwaarden niet kent, vormt geen belemmering voor gebondenheid aan die algemene voorwaarden, zelfs niet als de gebruiker begreep of moest begrijpen dat de wederpartij die inhoud niet kende. Wel dient de wederpartij van het bestaan van de algemene voorwaarden kennis te dragen, anders kan immers geen sprake zijn van aanvaarding.

Question 18

Hoe vindt aanvaarding van av plaats?

Answer 18

Aanvaarding van de gelding van algemene voorwaarden kan ook mondeling en/of stilzwijgend geschieden (art. 6:231, onder c, BW). Er worden geen strengere eisen gesteld dan die welke gelden voor de totstandkoming van rechtshandelingen in het algemeen (vgl. art. 3:37, eerste lid, BW)

Question 19

Aanvaarding door ondertekening ?

Answer 19

Aanvaarding van de gelding van algemene voorwaarden geschiedt meestal door

ondertekening van een geschrift (bijv. een overeenkomst gesteld op briefpapier van de gebruiker) maar kan ook op andere wijze geschieden (bijv. doordat de gebruiker in de opdrachtbevestiging attendeert op de algemene voorwaarden). Wordt in het briefpapier verwezen naar algemene voorwaarden, dan wordt door ondertekening de gelding van de algemene voorwaarden aanvaard indien bij de gebruiker het gerechtvaardigd vertrouwen is opgewekt dat de wederpartij met de algemene voorwaarden heeft ingestemd. Aanvaarding kan, in verband met de omstandigheden van het geval, ook uit een stilzwijgen van de wederpartij worden afgeleid.

Question 20

Wat indien zich bijzondere omstandigheden voordoen?

Answer 20

Dit is anders indien zich bijzondere omstandigheden voordoen. Dat de wederpartij de taal waarin de verwijzing naar algemene voorwaarden is gesteld, niet machtig is, is daarvoor (indien het gaat om een professionele wederpartij) niet voldoende zo blijkt uit het arrest Petermann-Frans Maas

Question 21

omschrijf de situatie bij orderbevestigingen?

Answer 21

Indien in een orderbevestiging wordt verwezen naar de algemene voorwaarden van de opdrachtnemer en de opdrachtgever protesteert vervolgens niet tegen de gelding van de voorwaarden, dan wordt op grond van het handelsgebruik veelal aangenomen dat de algemene voorwaarden stilzwijgend zijn aanvaard en deel uitmakenvan de overeenkomst. In gevallen waarin het gebruikelijk is om orderbevestigingen te sturen, komt de overeenkomst namelijk tot stand op het tijdstip van ontvangst van die orderbevestiging door de wederpartij.

Question 22

Verwijzen naar algemene voorwaarden in een factuur is voldoende?

Answer 22

Het verwijzen naar algemene voorwaarden in de factuur is in het algemeen te laat om die voorwaarden tot onderdeel van de overeenkomst te maken. De factuur vormt immers het sluitstuk van de uitvoeringsfase van de overeenkomst.

Question 23

Wat indien in facturen herhaaldelijk wordt verwezen naar de av?

Answer 23

Het herhaaldelijk in facturen verwijzen naar algemene voorwaarden kan echter wel een rol spelen ten aanzien van de vraag of die voorwaarden onderdeel zijn geworden van een daarna gesloten overeenkomst, indien in een eerder contact tussen partijen over het bestaan van die voorwaarden is gesproken of in het verleden niet tegen die voorwaarden is geprotesteerd (HR 10 juni 1994, NJ 1994, 611 (van der Breggen-TNO)).

Question 24

Zijn algemene voorwaarden van toepassing indien bij een eerdere levering op de factuur daarvan melding werd gemaakt?

Answer 24

Het arrest van de Hoge Raad van 15 maart 1991, NJ 1991, 416 (Van Lente & Visscher BV-Oss!oor Tapijtfabrieken BV) spoort aan tot voorzichtigheid met het concluderen tot toepasselijkheid van algemene voorwaarden op grond van een vermelding daarvan op een vorige factuur die een eerdere leverantie betrof. In dit arrest oordeelde de Hoge Raad dat in een contractuele relatie tussen professionele partijen de toepasselijkheid van algemene voorwaarden in het algemeen niet reeds mag worden aangenomen, enkel omdat de facturen betreffende eerdere transacties tussen partijen de mededeling bevatten dat bepaalde voorwaarden van toepassing zouden zijn.

Question 25

Kan een factuur de functie hebben van opdrachtbevestiging en moet in dat geval de toepasselijkheid van av waarnaar wordt verwezen worden aangenomen?

Answer 25

In een bepaalde branche of in een bepaalde zakelijke relatie kan de factuur mede de functie hebben van een opdracht(of order)bevestiging van een mondeling gesloten overeenkomst. De toepasselijkheid van algemene voorwaarden waarnaar

in zo’n factuur wordt verwezen, dient in dat geval eerder te worden aangenomen, aldus HR 7 juni 1991, NJ 1991, 525 (NWB-Codex Regres). Het ging hier om een bewaargevingsovereenkomst, waarvoor het in de wijnbranche gebruikelijk is dat deze totstandkomt door mondelinge aanvaarding of zelfs door enkele aanlevering en inontvangstname. De Hoge Raad bepaalde dat de eerste ter zake gezonden factuur, waarin naar algemene voorwaarden werd verwezen, overeenkomstig het branchegebruik tevens kan dienen als bevestiging van het aanvaarden van de opdracht, zodanig dat de wederpartij gebonden is aan die voorwaarden.

Question 26

Omschrijf opdrachtsbevestiging vs de rechtsfiguur bevestiging?

Answer 26

u dient een opdracht(of order)bevestiging niet te verwarren met de rechtsfiguur bevestiging in artikel 3:55 BW. Door bevestiging ex artikel 3:55 BW wordt afstand gedaan van het recht om een beroep op de nietigheid van een rechtshandeling te doen en veronderstelt dus een geldige (maar aantastbare) overeenkomst.

De order/opdrachtbevestiging heeft normaliter als functie om vast te leggen of en wanneer een overeenkomst totstandkomt.

Question 27

Noem de wederpartijen van afdeling 6.5.3?

Answer 27

• Consumenten
• Kleine ondernemers
• Grote ondernemers

Question 28

Omschrijf de omstandigheden voor consumenten?

Answer 28

consumenten (natuurlijke personen, die niet handelen in de uitoefening van

een beroep of bedrijf ): zij kunnen zich beroepen op de artikelen 6:233, 234, 236 en 237 BW.
De regeling van koop en borgtocht bevat nog een verdergaande bescherming van de consument. In geval van consumentenkoop (art. 7:5 BW) zijn de afdelingen 1-7 van titel 7.1 van dwingend recht. Hierdoor kunnen de rechten van de koper (behoudens bij een standaardregeling) ook anders dan bij algemene voorwaarden niet worden beperkt (art. 7:6 BW) (zie voor de relatie met consumentenkoop, tekstboek, nr. 248). Bij borgtocht wordt de particuliere borg extra beschermd door artikel 7:857 j° 862 BW.

Question 29

Omschrijf de omstandigheden voor kleine ondernemers?

Answer 29

kleine ondernemers (art. 6:235, eerste lid, BW is niet van toepassing): zij kunnen zich beroepen op de artikelen 6:233 en 234 BW, tenzij artikel 6:235, derde lid, BW van toepassing is. In dat geval kunnen zij slechts artikel 6:248, tweede lid, BW inroepen. Bij een beroep van een kleine ondernemer kan de re!exwerking van de zwarte of grijze lijst nog een rol spelen

Question 30

Omschrijf de omstandigheden voor grote ondernemers?

Answer 30

grote ondernemers (art. 6:235, eerste lid, BW is van toepassing): zij hebben slechts een beroep op artikel 6:248, tweede lid, BW. Een (weder)partij die meermalen dezelfde of nagenoeg dezelfde algemene voorwaarden in haar overeenkomsten gebruikt verkeert in dezelfde positie (zie art. 6:235, derde lid, BW ).

Question 31

Sluit een beroep op art 6:233 sub a een beroep op art 6:248 lid 2 uit?

Answer 31

Een mogelijk beroep op artikel 6:233, sub a, BW sluit een beroep op artikel 6:248, tweede lid, BW niet uit. Daardoor heeft de wederpartij niet alleen een keuze tussen beide mogelijkheden, maar kan de rechter wanneer geen beroep op artikel 6:233, sub a is gedaan ook ambtshalve artikel 6:248, tweede lid, BW toepassen (zie het in tekstboek, nr. 242 genoemde arrest Bramer/Colpro). Het honoreren van een beroep op een beding wegens strijd met de redelijkheid en billijkheid leidt materieel tot hetzelfde resultaat als het honoreren van een beroep op de vernietigbaarheid van dat beding.

Question 32

Effect van een beroep op redelijkheid en billijkheid?

Answer 32

Een beroep op de derogerende werking van de redelijkheid en billijkheid leidt ertoe dat een beding uit een overeenkomst buiten toepassing wordt gelaten. Het beding blijft wel deel uitmaken van de overeenkomst en kan eventueel later van invloed zijn op de rechtsverhouding van partijen.

Question 33

Effect beroep op 6:233 j^o6:236 of 6:237?

Answer 33

Leidt een rechtstreeks beroep op artikel 6:233 j° artikel 6:236 of artikel 6:237 BW tot vernietiging van het desbetreffende beding dan maakt het geen deel meer uit van de overeenkomst.

Question 34

Hoe kan vernietiging geschieden?

Answer 34

Vernietiging kan geschieden op de beide in artikel 3:49 BW omschreven manieren (zie art. 6:246 BW). Artikel 6:235, vierde lid, BW bevat een bijzondere regel betreffende de aanvang van de verjaringstermijn van de vordering tot vernietiging, teneinde geen ontijdige bevestiging of termijnstelling door de gebruiker van de algemene voorwaarden uit te lokken (vgl. art. 3:55 BW

Question 35

Wat voor de partij voor wie de av door een gevolmachtigde zijn gebruikt?

Answer 35

Ook aan een partij voor wie de algemene voorwaarden door een gevolmachtigde zijn gebruikt (en die dus in feite gezien moet worden als de gebruiker) komt een beroep toe op de in artikel 6:233, onder a, BW omschreven vernietigingsgrond (zie art. 6:235, tweede lid, BW).

Voorbeeld

K koopt een huis van aannemer A. Bij het sluiten van de koopovereenkomst wordt A vertegenwoordigd door makelaar M, aan wie A volmacht tot het sluiten van de koop heeft gegeven. M besluit gebruik te maken van algemene voorwaarden die in de branche gebruikelijk zijn. A is dan in de terminologie van artikel 6:231 BW de gebruiker van de voorwaarden. Koper K kan een beding uit die algemene voorwaarden vernietigen op grond van het onredelijk bezwarende karakter van dat beding, indien A regelmatig overeenkomsten sluit waarop dezelfde of nagenoeg dezelfde algemene voorwaarden van toepassing zijn.

Question 36

Wat moet de wederpartij doen die zich op art 6:233 beroept?

Answer 36

De wederpartij die zich op de vernietigingsgrond van artikel 6:233, onder a, BW beroept, zal moeten aantonen dat het desbetreffende beding onredelijk bezwarend is in verband met de in dit artikel genoemde gezichtspunten. Dit zijn

dezelfde gezichtspunten die genoemd worden in diverse arresten van de Hoge Raad betreffende de derogerende werking van de redelijkheid en billijkheid (art. 1374, derde lid, oud BW (de voorganger van de artikelen 6:2, tweede lid en 6:248, tweede lid, BW)). In het arrest Saladin-HBU oordeelde de Hoge Raad dat het antwoord op de vraag in welke gevallen geen beroep kan worden gedaan op een exoneratieclausule, afhankelijk is van de waardering van alle omstandigheden van het geval, zoals de zwaarte van de schuld, de aard en inhoud van de overeenkomst waarin het beding voorkomt, de maatschappelijke positie en de onderlinge verhouding van partijen, de wijze waarop het beding tot stand gekomen is en de mate waarin de wederpartij zich de strekking van het beding bewust is geweest.

Question 37

Wat is toetsing aan de open norm?

Answer 37

Deze toetsing aan artikel 6:233, onder a, BW wordt wel toetsing aan de open norm genoemd.

Voorbeeld

Indien een wederpartij zich op grond van artikel 6:233, onder a, BW beroept op de vernietigbaarheid van een exoneratieclausule in algemene voorwaarden die onderdeel zijn van een overeenkomst tot geldvervoer, kan bij het oordeel over de vraag of die clausule onredelijk bezwarend is een rol spelen:

dat het vervoer van geld een riskante bezigheid is (aard van de overeenkomst).

dat voor het transport een lagere prijs is bedongen juist in verband met de exoneratie

(verdere inhoud van de overeenkomst).

dat door partijen intensief overleg is gepleegd omtrent de voorwaarden (wijze van

totstandkomen).

dat de schade niet het gevolg is van opzet of grove schuld van de vervoerder (mate

van schuld).

Question 38

Is het eenvoudig om art 6:233 in te roepen?

Answer 38

De bewijslast van de wederpartij die zich op artikel 6:233, onder a, BW beroept, moet niet worden onderschat. Om die reden geeft de wetgever aan wederpartijen die consument zijn in de zin van de artikelen 6:236 en 6:237 BW een bijzondere bescherming door hen van deze bewijslast te bevrijden zodra het de door de wetgever opgesomde bedingen betreft.

Question 39

Wat is de zwarte lijst?

Answer 39

In artikel 6:236 BW somt de wetgever bedingen op die, indien zij voorkomen in overeenkomsten met consumenten, als onredelijk bezwarend worden aangemerkt zonder dat de gebruiker tegenbewijs mag leveren. Deze opsomming van bedingen wordt de zwarte lijst genoemd.

In artikel 6:237 BW somt de wetgever bedingen op die, indien zij voorkomen in overeenkomsten met consumenten, worden vermoed onredelijk bezwarend te zijn.

Het staat de gebruiker vrij om te bewijzen dat een dergelijk beding ex artikel 6:233, onder a, BW niet onredelijk bezwarend is.

Question 40

Wat is de grijze lijst?

Answer 40

Deze opsomming van bedingen waarbij de bewijslast ten nadele van de gebruiker is omgekeerd wordt de grijze lijst genoemd.

Uitsluitend consumenten kunnen op deze lijsten een direct beroep doen. Overige typen wederpartijen kunnen wel voor de rechter aanvoeren dat het door hen bestreden beding op een van de lijsten voorkomt om zodoende aan te tonen dat het beding niet onverdacht van karakter is. Van een dergelijke succesvolle re#exwerking van de lijsten zal vooral sprake zijn naarmate de verhouding tussen de partijen meer lijkt op die tussen gebruiker en consument.

Question 41

Wat indien de gebruiker geen redelijke mogelijkheid geboden is geweest om van die inhoud kennis te nemen (art. 6:233, onder b, BW) ?

Answer 41

Algemene voorwaarden worden door aanvaarding onderdeel van de overeenkomst ook indien de wederpartij de inhoud van die voorwaarden niet kende (art. 6:232 BW). Dat de wederpartij de inhoud niet kende, kan echter wel een grond vormen tot vernietiging van een in de algemene voorwaarden opgenomen beding, indien de gebruiker geen redelijke mogelijkheid heeft geboden om van die inhoud kennis te nemen (art. 6:233, onder b, BW).

Question 42

Als je geen kennis hebt kunnen nemen van de inhoud van de overeenkomst gelden dan dezelfde rechtsregels als wanneer de vraag of de algemene voorwaarden tussen partijen van toepassing zijn geworden?

Answer 42

De HR benadrukt (arrest Kwekerij De Engel-Enthoven Electra) dat deze vraag moet worden onderscheiden van de vraag of de algemene voorwaarden tussen partijen van toepassing zijn geworden: ́Het antwoord op de vraag of de algemene voorwaarden die door een partij bij een overeenkomst worden gebruikt, op die overeenkomst van toepassing zijn geworden, volgt uit de in het algemeen geldende regels voor aanbod en aanvaarding, zoals deze zijn te begrijpen in het licht van de artikelen 3:33 en 3:35 BW. De artikelen 6:233 en 6:234 BW hebben betrekking op de daarvan te onderscheiden vraag of, en zo ja onder welke voorwaarden, een beding uit algemene voorwaarden die op de voet van vorenstaande regels tussen partijen van kracht zijn geworden, kan worden vernietigd. ́

Question 43

Wat is de hoofdregel bij de av?

Answer 43

Hoofdregel is dat de gebruiker gehouden is de algemene voorwaarden aan de wederpartij ter hand te stellen, voor of bij het sluiten van de overeenkomst (zie art. 6:234, eerste lid, onder a, BW).

Question 44

Wat als partijen twisten of de av al dan niet ter hand zijn gesteld?

Answer 44

Als partijen erover twisten of de algemene voorwaarden al dan niet ter hand zijn gesteld, zal de gebruiker moeten aantonen dat terhandstelling tijdig heeft plaatsgevonden (HR 11 juli 2008, NJ 2008, 416 (Lommerse-Uitendaal – Atria)). De gebruiker zal zich er niet snel op kunnen beroepen dat terhandstelling redelijkerwijs niet mogelijk was.

Question 45

Wat indien terhandstelling redelijkerwijs niet mogelijk is?

Answer 45

Indien terhandstelling voor of bij het sluiten van de overeenkomst redelijkerwijs niet mogelijk is, kan de gebruiker volstaan met een andere mogelijkheid. Dat is bijvoorbeeld het geval indien de overeenkomst telefonisch wordt gesloten en bij massacontracten in het openbaar vervoer. Is terhandstelling redelijkerwijs niet mogelijk, dan moet de gebruiker voor de totstandkoming van de overeenkomst aan de wederpartij bekendmaken dat de voorwaarden bij hem (of op een andere, door de wet voorgeschreven plaats) ter inzage liggen.

Question 46

Wat moet de gebruiker ook doen?

Answer 46

Daarnaast moet de gebruiker de wederpartij mededelen dat de voorwaarden hem op verzoek (op kosten van de gebruiker) zullen worden toegezonden (art. 6:234, eerste lid, BW).

Question 47

Wat indien de gebruiker niet voldoet aan het toezenden?

Answer 47

Voldoet de gebruiker niet aan dit verzoek, dan kan de wederpartij bedingen in de algemene voorwaarden vernietigen (art. 6:234, eerste lid, BW). Slechts indien toezending redelijkerwijs niet gevergd kan worden (bijv. omdat de algemene voorwaarden zeer omvangrijk zijn), is de gebruiker ontslagen van de verplichting de voorwaarden op verzoek aan de wederpartij toe te zenden (art. 6:234, eerste lid, BW).

Question 48

Is art 6:234 een limitatieve invulling van art 6:233?

Answer 48

Artikel 6:234 BW is geen limitatieve invulling van artikel 6:233, sub b, BW. In het arrest Geurtzen-Kampstaal oordeelde de HR dat de wederpartij zich tegenover de gebruiker niet op vernietigbaarheid van een beding in de algemene voorwaarden kan beroepen, wanneer de wederpartij ten tijde van het sluiten van de overeenkomst met dat beding bekend was of geacht kon worden daarmee bekend te zijn (bijv. indien partijen al langer zaken met elkaar doen en de algemene voorwaarden bij een eerdere gelegenheid ter hand werden gesteld).

Question 49

Kan ook hier redelijkheid en billijkheid aan de orde zijn?

Answer 49

Ook kunnen zich omstandigheden voordoen waarin een beroep op artikel 6:233, onder b jo artikel 6:234 BW naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is (bijv. in die gevallen dat de wederpartij zelf bepaalde gedragingen heeft verricht waarmee een beroep op nietigheid niet te rijmen valt).

Question 50

Wat zijn de regels bij electronische terbeschikkingstelling?

Answer 50

De gebruiker kan tevens de algemene voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij langs elektronische weg ter beschikking stellen mits de algemene voorwaarden op een zodanige wijze door de wederpartij kunnen worden opgeslagen en voor haar toegankelijk zijn ten behoeve van latere kennisneming of, indien dit redelijkerwijs niet mogelijk is, de gebruiker voor de totstandkoming van de overeenkomst aan de wederpartij heeft bekendgemaakt waar van de voorwaarden langs elektronische weg kan worden kennisgenomen, alsmede dat zij op verzoek langs elektronische weg of op andere wijze zullen worden toegezonden.

Indien de voorwaarden niet voor of bij het sluiten van de overeenkomst aan de wederpartij langs elektronische weg ter beschikking zijn gesteld, zijn de bedingen

tevens vernietigbaar indien de gebruiker de voorwaarden niet op verzoek van de wederpartij onverwijld op zijn kosten langs elektronische weg of op andere wijze aan haar toezendt (art. 6:234, tweede lid, BW).
Voor het op de in het tweede lid bedoelde wijze bieden van een redelijke mogelijkheid om van de algemene voorwaarden kennis te nemen is de uitdrukkelijke instemming van de wederpartij vereist indien de overeenkomst niet langs elektronische weg tot stand komt (art. 6:234, derde lid, BW).

Question 51

Wat bij vernietiging en wat zijn de gevolgen van de vernietiging?

Answer 51

Na de vernietiging van een algemene voorwaarde geldt dit beding met terugwerkende kracht (art. 3:53 BW) als nietig. De rest van de overeenkomst blijft in stand, voor zover het restant, gelet op de inhoud en strekking van de overeenkomst, niet in onverbrekelijk verband staat met het nietige deel (art. 3:41 BW). Daarbij moet van een objectiverende benadering worden uitgegaan. Niet doorslaggevend is wat partijen (met name de gebruiker) zich intern hebben voorgesteld

Question 52

Conversie?

Answer 52

Conversie (art. 3:42 BW) ten behoeve van de gebruiker zal derhalve niet snel worden aangenomen.Voor met consumenten gesloten overeenkomsten is conversie uitgesloten, aldus HvJ EU 14 juni 2012, NJ 2012, 512 Banesto.

Question 53

EU recht van toepassing?

Answer 53

In 1993 is de Europese richtlijn 93/13/EEG betreffende ‘oneerlijke bedingen in consumentenovereenkomsten’ vastgesteld. Deze richtlijn kwam grotendeels overeen met de in 1992 van kracht geworden afdeling 6.5.3 BW.

Question 54

Moet de rechter ambtshalve toetsen?

Answer 54

Het Europese Hof heeft echter vervolgens uitgesproken dat de nationale rechter ambtshalve dient te beoordelen of een beding oneerlijk is (o.a. HvJ EG 27 juni 2000, NJ 2000, 730 (Oceano) en HvJ EG 26 oktober 2006, NJ 2007, 201 (Mostaza Claro/ Movil)). ́Het door de richtlijn uitgewerkte beschermingsstelsel berust op de gedachte, dat de consument zich tegenover de verkoper in een zwakke onderhandelingspositie bevindt en over minder informatie dan deze beschikt, wat

Bestudeer tekstboek, nr. 249 t/m 254,
• HR 1 oktober 1999, NJ 2000, 207 (Geurtzen-Kampstaal)
• HR 21 september 2009, NJ 2009, 50 (Kwekerij De Engel-Enthoven Electra).

ertoe leidt, dat hij met de tevoren door de verkoper opgestelde voorwaarden instemt zonder op de inhoud daarvan invloed te kunnen uitoefenen ́.
́Op basis van deze beginselen heeft het Hof geoordeeld dat de bevoegdheid van de rechter om ambtshalve te toetsen of een beding oneerlijk is, moet worden beschouwd als een geschikt middel, zowel ter bereiking van het in artikel 6 van de richtlijn beoogde resultaat, te weten te verhinderen dat de individuele consument door een oneerlijk beding wordt gebonden, als om de verwezenlijking van het doel van artikel 7 te bevorderen, aangezien van een dergelijke toetsing een afschrikwekkende werking kan uitgaan die ertoe bijdraagt dat het gebruik van oneerlijke bedingen in overeenkomsten met consumenten wordt gestaakt ́ (r.o. 26 en 27 van Mostaza Claro/Movil).

Ook in de arresten Pannon en Asturcom (beide uit 2009) gaf het Europese Hof aan dat de rechter bedingen in overeenkomsten met consumenten ambtshalve op oneerlijkheid moet toetsen.

Question 55

Moet de rechter een oneerlijk beding terzijde stellen als de consument dat niet wenst?

Answer 55

Daar staat tegenover dat de rechter een oneerlijk beding niet ter zijde hoeft te stellen als de consument dat niet wenst (HvJ EG 4 juni 2009, NJ 2009, 395 (Pannon)).

Question 56

Discrepantie tussen 6:5:3 en Europese uitspraken?

Answer 56

Het is derhalve de vraag of artikel 6:233 BW dat op partijbelang (vernietigbaarheid) is gebaseerd in overeenstemming is met de uitspraken van het Europese Hof. De rechter kan wel ambtshalve ingrijpen op grond van artikel 3:40 BW en artikel 6:248, tweede lid, BW.

Question 57

Wat is concrete toetsing?

Answer 57

De toetsing krachtens artikel 6:233, onder a, BW is op concrete contractuele verhoudingen gericht en wordt daarom concrete toetsing genoemd.

Question 58

Omschrijf abstracte toetsing?

Answer 58

Daarnaast bestaat de mogelijkheid van een zogenaamde abstracte toetsing van algemene voorwaarden, geregeld in de artikelen 6:240-244 BW. Op vordering van consumenten- of ondernemersorganisaties kunnen bedingen in algemene voorwaarden door een bijzondere rechter (het Gerechtshof te ’s-Gravenhage) onredelijk bezwarend worden verklaard en kan het gebruik van die bedingen (of het bevorderen van het gebruik) worden verboden. Men noemt dit abstracte toetsing omdat de voorwaarden los van een concreet contract worden getoetst. De vordering kan worden ingesteld tegen de gebruiker of tegen een brancheorganisatie die het gebruik van de voorwaarden bevordert (art. 6:240, tweede lid, BW). De gevolgen die aan de uitspraak kunnen worden verbonden staan opgesomd in artikel 6:241, derde lid, BW. Naast het begrip ‘algemene voorwaarden’ kent het Burgerlijk Wetboek het begrip standaardregeling (zie art.

Bestudeer tekstboek, nr. 256a en
• HvJ EG 27 juni 2000, NJ 2000, 730 (Oceano)
• HvJ EG 26 oktober 2006, NJ 2007, 201 (Mostaza Claro/Movil).

6:214 BW). Een standaardregeling is een wet in materiële zin, bestemd om te gelden voor bepaalde soorten overeenkomsten die in een bepaalde bedrijfstak of door een bepaalde groep beroepsbeoefenaren worden gesloten.

Question 59

Omschrijf Assoud - Stichting de Nationale Sporttotalisator?

Answer 59

Assoud-Stichting De Nationale Sporttotalisator, HR 19-09-1997, NJ 1998-6
WB 184
T 18a, 235
De nationale rechter is gehouden zijn nationale recht zoveel mogelijk uit te leggen naar
de bewoordingen en het doel van de Europese richtlijnen.
Uitzonderingen op kembedingen (6 : 231 sub a) in Algemene Voorwaarden moeten zo
beperkt mogelijk worden opgevat.

Question 60

Omschrijf arrest Petermann - Frans Maas?

Answer 60

Petermann-Frans Maas HR 02-02-2001, NJ 2001, 200
WB 185 TB 237
Aanvaarding van algemene voorwaarden die in een andere taal zijn gesteld.
De HR overweegt dat Petermann als internationaal opererende handelsonderneming
ervan op de hoogte is dat dit soort voetteksten verwijzingen naar algemene voorwaarden
kunnen bevatten ; als Petermann van de betekenis van de tekst niet zeker was, had zij
Frans Maas om opheldering moeten vragen. Zij heeft nu bij Maas het gerechtvaardigd
vertrouwen gewekt dat zij met toepasselijkheid van de voorwaarden instemde.

Question 61

Omschrijf arrest van der Breggen - TNO?

Answer 61

Van der Breggen-TNO HR 10-06-1994, NJ 1994, 611
WB 185, 201ev, 386
(WB2 285)
Onderzoek naar de calorische waarde van stroopwafels.
Aan TNO zijn gedurende een aantal jaren regelmatig opdrachten gegeven, waarop de
algemene voorwaarden van TNO van toepassing waren. Nu na de onderhavige factuur
nimmer is geprotesteerd maken de algemene voorwaarden van wederpartij TNO deel uit
van de overeenkomst van partijen.

Question 62

Omschrijf arrest NWB - Codex Regres?

Answer 62

NWB-Codex Regres HR 07-06-1991, NJ 1991, 525
WB 186
In een bepaalde branche of in een bepaalde zakelijke relatie kan de factuur mede de
functie hebben van een opdracht of orderbevestiging van een mondeling gesloten ovk. De
toepasselijkheid van AV waamaar in zo’n factuur wordt verwezen dient in dat geval
eerder te worden aangenomen.

Question 63

Omschrijf arrest Bramer - Hofman Beheer BV/Colpro

Answer 63

Bramer-Hofman Beheer BV/Colpro HR 14-06-2002, NJ 2003, 112
WB 187, 229 (WB2 292)
TB 242, 284, 295
Er is een verwantschap tussen de open norm van art. 6 : 233 sub a met die van art. 6 : 248
lid 2 en de gerechtigde kan beide regels kiezen.

Question 64

Omschrijf arrest Kwekerij De Engel - Enthoven Electra?

Answer 64

Kwekerij De Engel-Enthoven Electra, HR 21-09-2009, NJ 2009, 50
WB 188
Het antwoord op de vraag of de AV die door een partij bij een overeenkomst worden
gebruikt, volgt uit de in het algemeen geldende regels voor aanbod en aanvaarding, zoals
deze zijn te begrijpen in het licht van de artt. 3 : 33 en 3 : 35. De artt. 6 : 233 en 6 : 234 hebben
betrekking op de daarvan te onderscheiden vraag of, en zo Ja onder welke voorwaarden,
een beding uit AV die op de voet van vorenstaande regels tussen partijen van kracht zijn
geworden, kan worden vernietigd.

Question 65

Omschrijf arrest Lommerse - Uitendaal - Atria?

Answer 65

Lommerse-Uitendaal-Atria, HR 11-07-2008, NJ 2008-416
WB 189 TB 250
A1s partijen erover twisten of de algemene voorwaarden al dan niet ter hand zijn gesteld,
zal de gebruiker moeten aantonen dat terhandstelling tijdig heeft plaatsgevonden.

Question 66

Omschrijf arrest Geurtzen - Kampstaal?

Answer 66

Geurtzen-Kampstaal 01-10-1999, NJ 2000, 207
WB 189 (WB2 285) TB 252
De wederpartij kan zich tegenover de gebruiker niet op vemietigbaarheid van een beding
in AV beroepen wanneer de wederpartij ten tijde van het sluiten van de ovk met dat
beding bekend was of geacht kon worden daarmee bekend te zijin. Ook kunnen zich
omstandigheden voordoen waarin een beroep op art. 6 : 233b jo 6 : 234 Iid 1 naar
maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.

Question 67

Omschrijf arresten HvJ Oceano en Mostaza Claro - Movil?

Answer 67

Oceano HvJ 27-06-2000, NJ 2000-730 en
Mostaza Claro-Movil 26-10-2006, NJ 2007-201
WB 190ev TB 18a, 256a
De nationale rechter dient ambtshalve te beoordelen of een beding oneerlijk is.

Question 68

Omschrijf Europees Hof Pannon en omschrijf Europees Hof Asturcom?

Answer 68

Pannon-Europese Hof 2009
Asinircom-Europese Hof 2009
WB 191 TB 241, 256a
De rechter moet bedingen in overeenkomsten met consumenten ambtshalve toetsen op
oneerlijkheid. Maar de rechter hoeft een oneerlijk beding niet terzijde te stellen als de
consument dat niet wenst.

Question 69

Omschrijf Towell - Janson?

Answer 69

Towell-Janson
WB 201
Wordt in een orderbevestiging van een gebruiker verwezen naar AV, dan wordt met de
ondertekening de gelding van de voorwaarden aanvaard. Dit is slechts anders bij
bijzondere omstandigheden zoals in deze uitspraak. De verwijzing van de AV was in de
Nederlandse taal gesteld en de wederpartij was die taal niet machtig, hetgeen ook kenbaar
was voor de gebruiker van de voorwaarden.