L2.9 - Het einde van de verbintenis: afstand, rechtsverwerking, vermenging, verval en verjaring Flashcards
De wijzen waarop verbintenissen tenietgaan zijn in het BW verspreid opgenomen ?
De ́normale ́ betaling is geregeld in de titel over verbintenissen in het algemeen (Afd. 6.1.6) en is in leereenheid 2.3 besproken. Verrekening (compensatie) is geregeld in de titel over verbintenissen in het algemeen (Afd. 6.1.12) en wordt in leereenheid 2.4 behandeld.
Ook afstand en vermenging zijn wijzen waarop een verbintenis tenietgaat. Afstand en vermenging zijn opgenomen onder de titel over overgang van vorderingen en schulden en afstand van vorderingen (Boek 6, Titel 2, Afdeling 4). Vermenging (art. 6:161 BW) is in deze titel geplaatst, omdat vermenging een gevolg is van de overgang van een vordering of een schuld. Afstand (art. 6:160 BW) is in deze titel geplaatst gezien de verwantschap met een vermogensverschuiving door overdracht.
Afstand vs rechtsverwerking?
dient afstand (een rechtshandeling) van rechtsverwerking (geen rechtshandeling) te worden onderscheiden
Verval?
Verval is niet algemeen geregeld, vervaltermijnen zijn verspreid in het BW terug te vinden, zoals de artikelen 3:55, tweede lid, 3:69, vierde lid, 6:89 en 7:23 BW.
Extinctieve verjaring?
Anders dan bij verval eindigt door extinctieve (vernietigende) verjaring de verbintenis niet. Verjaring heeft ́zwakke werking ́, de rechtsvordering ex artikel 3:296 BW gaat teniet, het erdoor beschermde recht blijft wel bestaan maar is niet langer in rechte afdwingbaar. Door verjaring ontstaat ex artikel 6:3, tweede lid, sub a, BW een natuurlijke verbintenis. Nakoming van een verjaarde vordering is derhalve geen onverschuldigde betaling (artt. 6:203-211 BW).
Afstand ?
Hoewel afstand kan worden gedaan van alle soorten rechten en bevoegdheden, heeft afstand in artikel 6:160 BW uitsluitend betrekking op vorderingsrechten. Het rechtsgevolg van afstand is dat zowel de verbintenis als ook alle accessoire/ afhankelijke rechten (art. 3:7 BW) zoals pand, hypotheek en borgtocht teniet gaan.
Hoewel afstand kan worden gedaan van alle soorten rechten en bevoegdheden, heeft afstand in artikel 6:160 BW uitsluitend betrekking op vorderingsrechten. Het rechtsgevolg van afstand is dat zowel de verbintenis als ook alle accessoire/ afhankelijke rechten (art. 3:7 BW) zoals pand, hypotheek en borgtocht teniet gaan.
[page81image16936] [page81image17096] [page81image17256]
Voorbeeld
L leent van haar gefortuneerde tante T € 25.000 om haar damesmodezaak opnieuw in te richten. L dient dit bedrag binnen twee jaar terug te betalen. Tot zekerheid van terugbetaling vestigt L een tweede recht van hypotheek op haar winkelpand. Als de vernieuwde zaak wordt heropend, mag tante T gratis een nieuw pakje uitzoeken. Tante is hiervan zo gecharmeerd dat zij Leen brief schrijft met de mededeling dat L de € 25.000 niet hoeft terug te betalen. L accepteert dit aanbod. Door de afstand van haar vorderingsrecht is ook het van deze vordering afhankelijke hypotheekrecht te niet gegaan. Voorbeeld
L leent van haar gefortuneerde tante T € 25.000 om haar damesmodezaak opnieuw in te richten. L dient dit bedrag binnen twee jaar terug te betalen. Tot zekerheid van terugbetaling vestigt L een tweede recht van hypotheek op haar winkelpand. Als de vernieuwde zaak wordt heropend, mag tante T gratis een nieuw pakje uitzoeken. Tante is hiervan zo gecharmeerd dat zij Leen brief schrijft met de mededeling dat L de € 25.000 niet hoeft terug te betalen. L accepteert dit aanbod. Door de afstand van haar vorderingsrecht is ook het van deze vordering afhankelijke hypotheekrecht te niet gegaan.
Kenmerken afstand?
Afstand is een meerzijdige rechtshandeling en kan zowel om niet ( ́kwijtschelding ́) als om baat geschieden. Afstand onderscheidt zich dan ook van de overeenkomst van schenking (art. 7:175 BW). Voor schenking is immers vereist dat de overeenkomst ertoe strekt dat de ene partij ten koste van eigen vermogen de andere partij verrijkt (
Wat voor rechtshandeling is afstand?
Omdat het BW afstand als een meerzijdige rechtshandeling de#nieert, zijn op afstand alle bepalingen inzake de meerzijdige rechtshandelingen direct van toepassing (Afd. 6.5.1-3). Ook gelden de bepalingen voor rechtshandelingen in het algemeen zoals nietigheid/vernietigbaarheid en totstandkoming (zie Titel 3.2).
Schuldvernieuwing?
Schuldvernieuwing is een overeenkomst waarbij een verbintenis tenietgaat door het tegelijkertijd in het leven roepen van een nieuwe verbintenis die de oude verbintenis vervangt. In het BW is de schuldvernieuwing niet expliciet geregeld.
Partijen kunnen langs een drietal wegen schuldvernieuwing realiseren ?
objectieve schuldvernieuwing (prestatievervanging): de ene prestatie wordt
door de andere vervangen. In het BW kan deze vorm van schuldvernieuwing
onder de afstand om baat worden gebracht (art. 6:160 BW).
passieve subjectieve schuldvernieuwing (debiteursvervanging): Een nieuwe
schuldenaar verbindt zich in de plaats van de vorige schuldenaar jegens dezelfde schuldeiser, de schuldeiser doet afstand van zijn vorderingsrecht op de vorige schuldenaar. Partijen kunnen in het BW dit resultaat via schuldoverneming (art. 6:155-158 BW) bereiken (zie leereenheid 2.10).
actieve subjectieve schuldvernieuwing (crediteursvervanging): een nieuwe schuldeiser treedt in de plaats van de vorige schuldeiser. In het BW kan men deze vorm van schuldvernieuwing realiseren door overdracht (cessie) van de vordering (art. 3:94 BW) of door subrogatie (art. 6:150 BW).
Vermenging ?
Anders dan bij verrekening (art. 6:127 BW), waar wederzijds verbintenissen tenietgaan, gaat er bij vermenging (art. 6:161 BW) slechts aan één zijde verbintenis(sen) teniet, namelijk die verbintenis waarvan schuldenaar en schuldeiser door overgang van vordering of schuld in één persoon verenigd worden.
Een ander verschil is dat op verrekening een beroep moet worden gedaan, terwijl vermenging van rechtswege geschiedt.
Uitzonderingen op grond waarvan verbintenissen niet door verminging tenietgaan?
Artikel 6:161, tweede lid, BW bevat een aantal uitzonderingen op grond waarvan verbintenissen niet door vermenging tenietgaan.
Voorbeeld
A is huurder van een aan B toebehorende woning. B draagt de woning aan A in eigendom over onder de ontbindende voorwaarde dat A binnen twee maanden passende #nanciering voor de koop kan krijgen. Door de eigendomsoverdracht gaan in beginsel de verbintenissen die voor A uit de huurovereenkomst voortvloeien door vermenging teniet. Uit artikel 6:161, tweede lid, sub c, BW volgt echter dat zolang de ontbindende voorwaarde nog in vervulling kan gaan, A de verbintenis uit de huurovereenkomst aan zichzelf moet voldoen.
De verbintenis tot het betalen van de huursom gaat door vermenging teniet indien vaststaat dat A passende #nanciering krijgt. De ontbindende voorwaarde kan dan immers niet meer in vervulling gaan. Indien de voorwaarde wel in vervulling gaat: A kan geen passende #nanciering krijgen, dan is A steeds verplicht gebleven zijn verplichtingen als huurder uit de huurovereenkomst te voldoen. Op grond van artikel 6:24 BW is A verplicht prestaties die hij verrichtte voordat de voorwaarde werd vervuld, ongedaan te maken. Heeft hij derhalve betalingen aan zichzelf gedaan, dan zal hij deze alsnog aan B moeten doen (voor voorwaardelijke verbintenissen
Verschillen tussen verval en verjaring?
Het verstrijken van een vervaltermijn heeft sterke werking: het recht of de bevoegdheid gaat zelf teniet. Als gevolg van de zwakke werking van verjaring blijft er een natuurlijke verbintenis bestaan (art. 6:3, tweede lid, sub a, BW).
Vervaltermijnen worden door de rechter ambtshalve toegepast, op verjaringstermijnen moet een beroep worden gedaan (art. 3:322, eerste lid, BW ).
Vervaltermijnen kennen geen stuiting en verlenging.
Van verval of vervaltermijnen kan geen afstand worden gedaan, van verjaring
wel (art. 3:322, tweede en derde lid, BW).
