HC 7.4 Astma bij kinderen

Question 1

Wat kun je zeggen over de epidemiologie van astma bij kinderen?

Answer 1

Meest frequente chronische aandoening bij kinderen. Prevalentie 5-10% bij kinderen in Nederland. Astma neemt af met de leeftijd.

Question 2

Wat zijn de kenmerken van astma bij kinderen?

Answer 2

• Recidiverende episodes van piepen/benauwdheid/hoesten met klachtenvrije episodes. Piepen is het kernsymptoom.
• Reversibele luchtwegobstructie.
• Verhoogde prikkelbaarheid van de luchtwegen: ze reageren sneller en heftiger op prikkels.
• Chronische luchtwegontsteking.
• Combinatie van omgevingsfactoren en erfelijke factoren.

Question 3

Wat doen IL-33, IL-25 en TSLP? (Astma bij kinderen)

Answer 3

IL-33, IL-25 en TSLP stimuleren de dendrocyten die ervoor zorgen dat de Th-2 lymfocyten worden aangestuurd. Th2-lymfocyten sturen de eosinofielen, B-cellen en mestcellen aan, die zorgen voor het vrijkomen van histamine wat leidt tot bronchoconstrictie.

Question 4

Wat is de pathogenese van astma bij kinderen?

Answer 4

Chronische mucosaontsteking: de mucosa is opgezwollen, slijm productie neemt toe, contractie van de bronchiaal spieren. Er treedt remodelling op: gladde spiercellen worden dikker en groter en er treedt irreversibele schade op (komt vaker voor bij volwassen dan bij kinderen).

Question 5

Wat bepaald de ernst van de astma?

Answer 5

Genetische gevoeligheid in combinatie met omgevingsfactoren bepalen de ernst van de astma.

Question 6

Wat zijn de risicofactoren voor astma bij kinderen?

Answer 6

• Het RSV/HRV zijn virale infecties waarvan je bronchiolitis kunt krijgen, dit vergroot de kans bij kinderen om later astma te ontwikkelen.
• Daarnaast hebben kinderen die allergisch zijn een hogere kans om astma te ontwikkelen.
• Kinderen die opgroeien in de stad in plaats van op het platteland.
• Microbioom balans: verstoringen daarin zorgen voor een grotere kans op astma.
• Kinderen die te vroeg geboren zijn (de longen zijn minder rijp en zijn zich daardoor anders gaan ontwikkelen).
• Kinderen die via een keizersnee zijn geboren.
• Blootstelling aan sigarettenrook/luchtverontreiniging.
• Kinderen die in de 1e levensmaanden sneller groeien in gewicht (meer leptine geeft stoffen af)

Question 7

Helpt het eten van veel dierlijke producten op het verminderen van de kans op astma bij kinderen?

Answer 7

Veel dierlijke producten: balans verschuift naar de Th-1 kant. Allergische kant krijgt minder kans.

Question 8

Wat is er belangrijk bij het waarschijnlijk maken van astma bij kinderen?

Answer 8

• Aard van de symptomen: piepen, benauwdheid, kortademigheid, hoesten.
• Wanneer en hoe begonnen, variatie in de tijd: een heel acuut begin is heel onwaarschijnlijk bij een kind en astma. Variërend in de tijd past meer bij astma.
• Recidiverend (> x3 aanvallen)
• Aanleiding voor klachten.
• Blootstelling (rook, allergenen)
• Positieve familieanamnese astma in 1e graad: ouders, broertjes/zusjes
• Voorgeschiedenis: prematuur, atopie
• Effect behandeling
• Heeft het kind eczeem gehad? Hooikoorts?

Question 9

Wat zijn de top vijf uitlokkende factoren voor astma?

Answer 9

De vijf uitlokkende factoren voor astma zijn virale infecties, allergenen, inspanning (mestcellen raken op den duur wel op, dus als je duursport doet gaan de klachten na een periode over), niet specifieke prikkels (kou, rook, mist, verflucht) en emotie.

Question 10

Vanaf welke leeftijd is spirometrie bij kinderen mogelijk?

Answer 10

Vanaf 4-5 jaar mogelijk. De spirogram is doorgaans normaal maar bij klachten is er sprake van reversibele obstructie.

Question 11

Door wat wordt NO gemaakt?

Answer 11

NO wordt gemaakt door het epitheel van de bronchus gemaakt.

Question 12

Wat is FeNO? En wat is het verband met astma?

Answer 12

FeNO = een biomarker voor allergische (eosinofiele) luchtwegontsteking. FeNO is bij astma verhoogd, de patiënt reageert op ontstekingsremmende therapie (corticosteroïden).

Question 13

Waar kan het meten van FeNO voor worden gebruikt?

Answer 13

Het meten van FeNO kan worden gebruikt bij de diagnose, inschatten van therapietrouw, fenotyperen en het afbouwen van medicatie.

Question 14

Wat meet je met een provocatietest?

Answer 14

Hiermee meet je de bronchiale hyperreactiviteit: teveel en te snelle vernauwing van de bronchi op een prikkel. Directe (histamine, methacholine) en indirecte provocatietesten (inspanning, koude lucht) worden met name gebruikt om astma uit te sluiten.

Question 15

Wat is het verband tussen de diagnose bronchiale hyperreactiviteit en kinderen?

Answer 15

Bronchiale hyperreactiviteit wordt bij kinderen vaak foutief als diagnose gebruikt, i.p.v. astma. Het is geen diagnose, het is een pathofysiologisch kenmerk.

Question 16

Hoe kun je astma indelen?

Answer 16

Astma kun je indelen op basis van:
- Symptoombeloop (transient, persistent etc.)
- Triggers (viraal vs multitrigger)
- Type luchtwegontsteking (neutrofiel, eosinofiel, gemengd, paucicellulair)
- Andere kenmerken (type aanvallen, reactie op behandeling, ernst, bij adipositas)

Question 17

Door wat wordt IgE gemaakt?

Answer 17

IgE wordt gemaakt door B-lymfocyten.

Question 18

Door wat worden eosinofielen geactiveerd?

Answer 18

IL-5

Question 19

Wat voor ontstekingstypen heb je?

Answer 19

Question 20

Wat kun je zeggen over de differentiaaldiagnose van astmaklachten bij kinderen?

Answer 20

Hoe jonger het kind, hoe groter de kans dat luchtwegsymptomen het gevolg zijn van een andere aandoening dan astma. De diagnose astma vaak pas duidelijk na 4-6 jaar (vanaf jaar 4-6 kan je pas longfunctieonderzoek doen). Daarvoor heb je een waarschijnlijkheidsdiagnose, 50% heeft geen astma. Je hebt een uitgebreide differentiaaldiagnose in de eerste levensjaren.

Question 21

Wat past er niet bij astma bij kinderen?

Answer 21

• Productieve hoest
• Kinderen die niet goed groeien (failure to thrive)
• Plots begin
• Aanwezig vanaf geboorte
• Geen respons op medicatie
• Neuspoliepen
• Infecties elders/ernstige infecties
• Afwijkende prenatale echo

Question 22

Wat past er niet bij het lichamelijk onderzoek naar astma?

Answer 22

Het lichamelijk onderzoek is meestal normaal bij kinderen met astma. Dit past niet bij astma bij het lichamelijk onderzoek:
- Afwijkende indruk, lengte en gewicht, groeicurve
- Afwijkende ademfrequentie, dyspnoe, inspiratoire stridor (extrathoracale obstructie), ‘intrekkingen’.
- Afwijkende vorm van thorax
- Gewrichtsaandoeningen, afwijkingen aan de ogen, uitslag.
- Asymmetrisch ademgeruis
- Bijgeluiden (ronchi/crepetaties)
- Souffle (hartruis)
- Pectus excavatum/carinatum = kippenborst, ingedeukte borst
- Clubbing/trommelstokvingers = bolle nagels
- Situs inversus = omgekeerde organen

Question 23

Wat is het verband tussen prematuriteit en astmasymptomen?

Answer 23

Als je onder de 28 weken geboren wordt heb je drie keer zoveel kans op astma en deze kans neemt af met de lengte van de zwangerschap. En bij vroeggeboorte moet je ook denken aan longschade.

Question 24

Wat is het verband tussen passief en prenataal roken en astmasymptomen?

Answer 24

Dit leidt tot twee keer zoveel luchtwegsymptomen in de eerste levensjaren. Ze hebben hierdoor een lagere longfunctie. En genetische factoren bepalen ook nog wel de gevoeligheid voor roken. Sinds de antirookwetgeving zijn de ziekenhuisopnamen voor astma bij kinderen met 10% gedaald.

Question 25

Wat is de niet-medicamenteuze behandeling voor astma bij kinderen?

Answer 25

• Voorlichting
• Vermijden prikkels: sigarettenrook, e-sigaretten, allergenen
• Gezonde leefstijl

Question 26

Wat is het nadeel van prednison?

Answer 26

Prednison heeft ontzettend veel bijwerkingen.

Question 27

Wat is het stappenplan voor de behandeling van astma bij kinderen?

Answer 27

Stap 1: Je begint zo nodig met een kortwerkende luchtwegverwijder (bèta-2-sympathicomimeticum)

Stap 2: Stap 1 + inhalatiesteroiden (ICS), als kinderen niet goed kunnen inhaleren dan geef je een tabletje (LTRA, montelukast)

Stap 3: Stap 1 +
a. De dosis ICS verdubbelen
b. ICS + LABA
c. ICS + LTRA

Stap 4: Stap 1 +
a. LABA + dubbele dosis ICS
b. LTRA + dubbele dosis ICS

Question 28

Wanneer mag je een stap omhoog in het stappenplan schema voor astma bij kinderen?

Answer 28

Voor elke stap omhoog moet je de volgende vragen stellen:
- Hoe therapietrouw?
- Hoe is de inhalatietechniek?
- Is er een vermijdbare blootstelling aan prikkels?
- Is er sprake van co-morbiditeit?
- Is het wel astma?