HC 6.1 Longvolumes en ventilatiekarakteristieken Flashcards
Uit welke drie processen bestaat gaswisseling?
- Ventilatie: verversen van lucht in de alveoli.
- Diffusie: O2 en CO2 wordt uitgewisseld met de capillairen, het grootste deel van de opgenomen zuurstof bindt aan hemoglobine.
- Perfusie: het bloed vervoeren naar de weefsel.
Hoeveel is één ademteug in rust?
Ongeveer 0,5-1 L.
Hoeveel is de ademfrequentie in rust?
15 keer per minuut.
Met welke formule kun je de ventilatie berekenen?
Ventilatie = ademteug x ademfrequentie
Wat is de ventilatie in rust en die in inspanning? En wat is de hierbij behorende zuurstof opname?
- In rust is de ventilatie ongeveer 6 L/minuut, die tijdens inspanning kan oplopen tot 120 L/minuut.
- De normale zuurstof opname in rust is hierbij ongeveer 250 ml/minuut en bij inspanning kan dit stijgen tot 2,5 L/minuut.
Welke gaswisselingsprocessen verlopen moeilijker bij obstructieve longfunctie stoornissen zoals astma?
Bij obstructieve longfunctie stoornissen zoals astma dan zorgt dat niet alleen voor belemmeringen in de ventilatie, maar ook van de diffusie en perfusie.
Wat kun je zeggen over een kleiner longvolume en wat zijn daarvan de gevolgen?
Bij een kleiner longvolume is de maximale capaciteit van de longen ook erg beperkt en kan ook leiden tot ventilatoire defecten.
Wat is een longfunctie onderzoek en wat is hierbij belangrijk?
Longfunctieonderzoek is een medisch onderzoek, waarbij naar verschillende functies en/of stoornissen van de longen wordt gekeken. Als de patiënt niet maximaal zijn best doet tijdens dit onderzoek, dan kunnen de artsen de longfunctie niet goed beoordelen en kan er dus niet gekeken worden of de patiënt een normale longfunctie of een longfunctiestoornis heeft
Hoe variëren de longfunctiemetingen?
De longfunctiemeting varieert van het registreren van volumes tot fietsproeven en provocatietesten. Uitgebreide testen worden gedaan in een longfunctielaboratorium of in een gespecialiseerd longfunctie centrum.
Waarvoor wordt een spirometer gebruikt en hoe ziet de opstelling eruit?
Een spirometer wordt gebruikt voor het bepalen van longvolumes en bestaat uit een waterbad met daarin een omgekeerde lichte plastic kolk/emmer. De patiënt is via dikke stofzuigerslangen en een driewegkraan op het inwendige deel van de spirometerkolk aangesloten.
Hoe werkt de spirometer?
De kolk gaat omlaag als de patiënt inademt. Als de patiënt uitblaast, gaat de kolk omhoog. Een schrijfpen is gekoppeld aan de kolk/emmer en beweegt mee. Als de kolk omhoog gaat, gaat het schrijvertje omlaag. Expiratie (uitademing) wordt zo naar beneden geregistreerd. Inspiratie (inademing) is naar boven geregistreerd. Middels dit onderzoek wordt een zogeheten spirogram verkregen.
Wat is een spirogram en hoe lees je die af?
Dit is een weergave van het ademhalingspatroon. Drie centimeter op een spirogram komt overeen met ongeveer 1 L lucht.
Waar hangt de uitslag op het spirogram vanaf?
Hoe dieper de ademhaling, hoe groter de uitslag. Afhankelijk van de grootte van de straal van de kolk krijg je een andere uitslag: bij een kleinere straal zal de uitslag groter zijn. Met de gegevens van de kolk en de ademhaling van de patiënt is vervolgens een aantal liters te berekenen.
Wat is er bij statische longvolumes niet belangrijk?
De snelheid.
Wat is het teugvolume (Vt)?
Gemiddelde ademdiepte bij rustige ademhaling. De bovengrens is het normale inademingsniveau en de ondergrens is het normale uitademingsniveau. Wordt gemeten met een spirometer.
Wat is de ademfrequentie (AF)?
Het aantal ademhalingen per minuut.
Wat is het ademminuutvolume (AMF of V’E)?
Het aantal liter dat per minuut wordt uitgeademd, teugvolume x ademfrequentie.
Wat is het expiratoir reservevolume (ERV)?
De hoeveelheid lucht beneden het normale uitademingsniveau na maximaal uitblazen. Wordt gemeten met een spirometer.
Wat is het inspiratoir reservevolume (IRV)?
De hoeveelheid lucht boven het normale inademingsniveau na het maximaal inademen. Wordt gemeten met een spirometer.
Wat is het residueel volume (RV)?
De hoeveelheid lucht die zich nog in de longen bevindt na maximaal te hebben uitgeademd (1,5-2 L). Wordt gemeten met helium verdunning.
Wat is de functionele residuele capaciteit (FRC)?
ERV + RV. Het volume onder het normale uitademingsniveau tot het nul niveau. Wordt gemeten met helium verdunning.
Wat is de inspiratoire vitale capaciteit (IVC)?
IRV + Vt + ERV. Het maximale volume wat in te ademen is na maximaal uitademen. Wordt gemeten met een spirometer.
Wat is de expiratoire vitale capaciteit (EVC)?
IRV + Vt + ERV. Hetzelfde volume als IVC, alleen wordt hier eerst maximaal ingeademd en vervolgens maximaal uitgeademd. Wordt gemeten met een spirometer.
Wat is de totale longcapaciteit (TLC)?
Het volume wanneer de longen maximaal gevuld zijn, dus na maximale inademing. Wordt gemeten met helium verdunning.
Wat is de vitale capaciteit?
De nuttige longinhoud: wat je kan bereiken als je helemaal uitademt en helemaal inademt en vervolgens weer helemaal uitademt.
Wat zijn dynamische longvolumes en wat voor informatie geven ze?
Bij dynamische longvolumes, ook wel de 1-seconde capaciteit genoemd, is de snelheid belangrijk. Ze geven informatie over de aanwezigheid en ernst van de luchtwegobstructie of -vernauwing.
Wat is forced expiratory volume 1 (FEV1)?
Hoeveel liter de patiënt met maximale inspanning de eerste seconde kan expireren.
Waar geeft de FEV1 informatie over?
De FEV1 kan informatie geven over de mate van obstructie van de luchtwegen. Als iemand een obstructie heeft en dus kleinere luchtwegen heeft: dat laat zien dat de patiënt minder lucht kan uitademen in één seconden.
Hoe werkt helium verdunning?
De patiënt ademt een bekend volume lucht in met een bekend percentage (5%) helium. Na een rustige uitademing zet men de driewegkraan om, zodat de patiënt in de spirometer ademt. Het helium verdeelt zich over het grotere volume (helium gaat de longen in). De hoeveelheid helium blijft gelijk. De concentratie helium in de spirometer wordt langzaam minder. Uiteindelijk ontstaat er een evenwicht, waarbij de concentratie in de spirometer en de concentratie in de longen niet meer veranderd. Dit duurt vier tot negen minuten, wat de inwastijd van helium wordt genoemd.
Hoe kan je met behulp van helium verdunning de FRC berekenen?
Er geldt:
- C1 * V1 = C2 * (V1 + V2) –> (V2 is gelijk aan FRC)
- Vspirometer = eindconcentratie Helium * (Vspirometer + FRC)
De volumes van de spirometer en de concentraties helium worden gemeten. Alleen het FRC is dan nog onbekend: deze kan je dus berekenen. Uit de FRC waarde volgen: RV = FRC – ERV en TLC = IVC + RV.
Welke longvolumes worden vaak gebruikt in de klinische praktijk?
TLC, FRC en VC wordt vaak gebruikt in de klinische praktijk.
Welke meetfouten kunnen optreden bij een spirometer?
- Als de patiënt niet zo diep mogelijk inademt en wel zo hard mogelijk uitblaast, begin je niet op het hoogste TLC niveau door de lagere FEV1 waarde. De piekflow is kleiner, maar het dalende been valt op de optimale curve. Dit is het effort independent deel van de flow-volume curve. Dit deel is onafhankelijk van hoe hard de patiënt blaast.
- Of de patiënt ademt wel maximaal diep in, maar blaast niet zo hard mogelijk uit. Dan begin je later met meten en is FEV1 niet juist gemeten.
Op welke manieren kan de flow/stroomsterkte worden berekend?
- De natte spirometer meet volumes en via differentiaties kun je de flow berekenen.
- Met de pneumotachograph wordt de flow gemeten.
Wat voor informatie geeft de curve boven de x-as?
De curve boven de x-as zegt iets over de intrathoracale luchtwegen (positieve druk, dus expiratie/uitademing)
Wat voor informatie geeft de curve onder de x-as?
De curve onder de x-as zegt iets over de extrathroracale luchtwegen (negatieve druk, geforceerde inademing)
Hoe beschrijf je de flowcurve? En wat moeten de patiënten doen bij het onderzoek?
Bij de flowvolumecurve staat de flow verticaal en het volume horizontaal. Een rustige ademhaling is in een flowcurve te zien als een klein lusje. Voor onderzoek moeten patiënten heel diep inademen en vervolgens maximaal uitademen.
Wat is de Peak Expiratory Flow (PEF) of Maximal Expiratory Flow (MEF)?
De Peak Expiratory Flow (PEF) of Maximal Expiratory Flow (MEF) is de maximale flow, de top van de curve.
Wat is de MEF75? En welke benaming gebruiken de Britten daarvoor?
De maximale expiratoire flow als je 75% onder de FVC zit noemt men de MEF75.Deze waarde is dus 75% van je maximale expiratoire flow. De Britten gebruiken FEF25: forced expiratory flow van 25% van de uitademing. De MEF50 is gelijk aan de FEF50. De Britten gaan dus uit van wat al uitgeademd is, in plaats van wat nog uitgeademd kan worden. MEF is de Europese benaming.
Wat zijn de eisen aan een goede flowvolumecurve?
De flow-volume curve moet bij een gezond persoon bij de TLC-waarde snel omhoog lopen, een scherpe piek hebben; daarna langzaam aflopen naar beneden tot de flow vrijwel nul is. De dalende curve moet ongeveer lineair zijn. Zonder artefacten (hoest, keelknijpen). De loop moet weer aansluiten.
Hoe kan je aan een flow-volumecurve zien dat er sprake is van obstructie? En wanneer wordt de maximale flow niet bereikt?
De dalende curve moet ongeveer lineair zijn. Wanneer deze is ingezakt (concave vorm) duidt dit op een obstructie, zoals astma. Als niet hard genoeg is begonnen met uitademen zal de maximale flow niet bereikt worden. Bij een obstructie is er vooral tijdens de expiratie waarneembare verschillen op te merken
Hoe is een hoestbui waarneembaar op een flowvolumecurve?
Ook een hoestbui is waarneembaar; de flow wordt een aantal keer vrijwel nul. Het is in deze gevallen onduidelijk of de één seconde waarde (FEV1) goed aangegeven is, omdat er geen tijd aangegeven is.
Wat is het verschil tussen obstructie en restrictie?
Bij restrictie is er geen uitstroombelemmering, luchthoudendheid wordt lager. Om restrictie aan te tonen heb je een TLC meting nodig, dit mag nooit op basis van een volume curve. Bij obstructie is er een uitstroombelemmering.
Wat is het verschil tussen extrathoracale-, intrathoracale- en gefixeerde obstructie?
Extrathoracale obstructie geeft een probleem met inhilatie, intrathoracale obstructie geeft een probleem met expiratie en gefixeerde obstructie geeft een probleem met allebei.
Hoe komt het dat de FVC niet goed wordt gemeten?
Het is ook mogelijk dat de FVC niet goed gemeten is. Dit krijg je als de curve abrupt stopt en niet geleidelijk afloopt naar nul.
Wat is %voorspeld?
% voorspeld: de uitkomst van het onderzoek wordt gegeven als percentage van de referentiewaarde: % voorspeld = (gemeten waarde/referentiewaarde)*100%
Wat is de Z-score?
- Aantal standaarddeviaties: De gemiddelde afwijking van de gemiddelde waarden, waarmee de referentiewaarde bepaald is, wordt de standaarddeviatie (SD) genoemd. Het verschil tussen de gemeten waarde en de referentiewaarde wordt dan uitgedrukt in het aantal SD’s. Waardes die ± 1,64 SD afwijken van de referentiewaarde worden ‘normaal’ geacht.
- De Z-score: (gemeten waarde – voorspelde waarde) / RSD, RSD = residuale standaarddeviatie
