HC 6.5 Radiologische afwijkingen bij longziekten

Question 1

Wat is de schematische weergave van de weg naar een diagnose?

Answer 1

Klacht –> anamnese en lichamelijk onderzoek –> differentiaal diagnose –> aanvullend onderzoek –> werkhypothese –> therapie –> beloop: zoals verwacht of onverwacht/bijzonder. Onverwacht/bijzonder –> opnieuw.

Question 2

Wat is aanvullend onderzoek?

Answer 2

Aanvullend onderzoek is meestal afbeeldend, functioneel of invasief (bloed, urine, faecies, zweet, echo, MRI, Röntgen, ect.).

Question 3

Casus 1: Vrouw, 57 jaar, heeft koorts, hoest en heeft fors gerookt in het verleden. Wat voor aandoening kan mevrouw hebben?

Answer 3

Ze kan pneumonie (longonsteking) hebben, longkanker, bronchitis, COPD of een interstitiële longafwijking hebben zoals longfibrose.

Question 4

Casus 1: Vrouw, 57 jaar, heeft koorts, hoest en heeft fors gerookt in het verleden. Welke vervolgvragen zou je kunnen stellen?

Answer 4

Hoest u bloed op? Bent u gewicht verloren? Hoe lang hoest u al? (Als iemand al drie maanden hoest heeft hij geen longonsteking).

Question 5

Casus 1: Vrouw, 57 jaar, heeft koorts, hoest en heeft fors gerookt in het verleden. Wat voor lichamelijk onderzoek voer je uit?

Answer 5

LO: luisteren naar de ademhaling. Kijken of er crepitaties hoorbaar zijn; dit zijn krakende, knetterende of borrelende geluiden die tijdens het ademen worden gehoord.

Question 6

Hoe klinkt ademgeruis bij een longontsteking?

Answer 6

Ademgeruis bij een longontsteking (vocht geleidt geluid heel goed) geeft een scherper geluid en hoesten groen slijm op.

Question 7

Hoe werkt een röntgenfoto?

Answer 7

Structuren met een hoog atoomgetal absorberen veel van de röntgenstraling (wit op de foto) en structuren met een laag atoomgetal absorberen weinig.

Question 8

Hoe zijn de longen zichtbaar op een X-thorax?

Answer 8

In longen zit veel lucht en dit absorbeert relatief weinig straling.

Question 9

Hoe verwacht je een pneumonie te zien op een X-thorax?

Answer 9

Je verwacht bij een pneumonie vochtophoping te zien in de vorm van wit.

Question 10

Wat kun je zeggen over de witte structuren in deze foto (niet lettend op het witte driehoekje)?

Answer 10

Op de thoraxfoto van de patiënt zien we in de rechterlong meer vaatstructuur, in de linkerlong zit het hart voor deze vaatstructuur, dit kleurt daarom witter.

Question 11

Hoe kun je informatie halen uit de X-thorax?

Answer 11

Door de linker en de rechterlong met elkaar te vergelijken, gelet op dergelijke afwijkingen, kun je meer te weten komen.

Question 12

Wat is een zwarte plek in/onder het diafragma op een X-thorax?

Answer 12

Een zwarte plek in/onder het diafragma links kan lucht zijn in de maag.

Question 13

Wat valt er op aan deze foto?

Answer 13

Op deze foto valt een witte rechthoekige vlek, een verhoogde densiteit links in de bovenkwab op. Als je naar de laterale X-thorax kijkt zie je deze schim nog iets duidelijker afgebeeld.

Question 14

Wat zou deze vlek kunnen zijn en waarom is deze wit van kleur?

Answer 14

Vocht, ontstekingsmateriaal, een atelectase of een tumor. Door obstructie krijgt het driehoekige deel minder lucht waardoor hij minder zwart aan kleurt op de foto.

Question 15

Wat is een atelectase?

Answer 15

Een atelectase is lokaal volumeverlies in de longen in de longen door een blokkade van de luchtweg.

Question 16

Hoe hoor je dat een luchtweg dicht zit?

Answer 16

Als een luchtweg dicht zit hoor je geen luchtstroom door de luchtwegen.

Question 17

Hoe beoordeel je thoraxfoto’s zonder dat je iets vergeet?

Answer 17

Thoraxfoto’s kun je beoordelen met een systeem, hierdoor voorkom je dat je iets vergeet te bekijken:
- Diafragma en bovenbuik
- Thoraxwand en weke delen
- Mediastinum
- Longen
Volgorde maakt niet uit.

Question 18

Wat kan je horen bij lichamelijk onderzoek aan de longen?

Answer 18

• Percussie (kloppen met vingers): normale toon = sonoor, gedempt (vocht), hypersonoor
• Ademgeruis: normaal, verzwakt (pneumothorax), verscherpt (vocht)
• Bijgeluiden: piepen/rhonchi (astma/COPD), crepetaties

Question 19

Doelen van een thoraxfoto:

Answer 19

• Screening, keuring: aanstelling, tuberculose, pre-operatief.
• Diagnostisch probleem oplossen, uitsluiten van een alternatieve diagnose.
• Behandeling controleren.

Question 20

Hoeveel van de radiologische onderzoeken bestaan uit thoraxfoto’s? En hoeveel worden er per dag gemaakt?

Answer 20

20-25% van alle radiologische onderzoeken bestaat uit thoraxfoto’s. Er worden er 100-140 per dag gemaakt.

Question 21

Wat zijn de principes van de X-thorax en CT?

Answer 21

Grenzen tussen structuren berusten op een verschil in radiolucentie. Bijvoorbeeld: hartgrens:
- Hart = niet radiolucent, long = radiolucent.
- Buik = niet radiolucent (dens), long = radiolucent

Question 22

Wat is een silhouette sign? En hoe zit dat bij een pneumonie tegen het hart?

Answer 22

Een grens tussen twee structuren verdwijnt wanneer er sprake is van gelijke dichtheid, het silhouet verdwijnt dan. Een pneumonie (niet radiolucent) tegen het hart (niet radiolucent) doet de hartgrens (het silhouet) verdwijnen maar is duidelijk af te grenzen aan de long, want die is wel radiolucent.

Question 23

Wat hoor je bij densiteiten: massa/vocht/consolidatie met percussie en met de stethoscoop?

Answer 23

Densiteiten: massa/vocht/consolidatie zorgen voor opvulling van alveoli met vocht of weefsel:
o Bij percussie zal er een demping te horen zijn.
o Met de stethoscoop zal er een versterking van het ademgeluid zijn.

Question 24

Wat hoor je bij atelectase met de stethoscoop?

Answer 24

Atelectase zorgt voor een verminderd volume doordat er een deel van de longen geen lucht meer heeft:
o Met de stethoscoop zal er op de betreffende plek geen ademgeluid te horen zijn. Want er komt geen lucht meer in.

Question 25

Van welke aandoening spreken we op deze foto?

Answer 25

Metastase, uitzaaiing van tumoren.

Question 26

Van welke aandoening spreken we op deze foto?

Answer 26

Longoedeem

Question 27

Van welke aandoening spreken we op deze foto?

Answer 27

Longfibrose, crepitaties hoorbaar.

Question 28

Van welke aandoening spreken we op deze foto?

Answer 28

Pneumectomie, als de totale long wordt verwijderd vult het lichaam de holte op met vocht.

Question 29

Van welke aandoening spreken we op deze foto?

Answer 29

Atelectase en pneumonie

Question 30

Wat zijn de kenmerken op de foto bij atelectase?

Answer 30

• Verdwijnen hartcontour
• Verplaatsing fissuren
• Hoogstand diafragma
• Verplaatsing mediastinum, hilus, trachea
• Overbeluchting aanliggende longdelen (compensatoir iets groter worden)
• Vage, onscherpe beschaduwing
• Gecollabeerde long draait meestal naar posterieur

Question 31

Hoe kan de densiteit van de long afnemen?

Answer 31

• Verminderde doorbloeding (longembolie)
• Destructie long (longemfyseem)
• Bulla: zijn grote luchtblazen in de longen, in deze “ballonnen” kan geen uitwisseling meer plaats vinden
• Hyperinflatie
• Pneumothorax

Question 32

Hoe herken je longemfyseem op een CT en een X-thorax?

Answer 32

Bij longemfyseem waar geen long meer zit wordt de CT en de X-thorax zwart.

Question 33

Welke aandoening herkennen we op deze afbeelding?

Answer 33

pneumothorax

Question 34

Wat zijn de algemene CT principes?

Answer 34

Een CT-scan biedt vele mogelijkheden. Meestal wordt de axiale doorsnede weergegeven, maar in principe is elk aanzicht mogelijk. Net als röntgen worden er stralen afgevuurd, welke worden geabsorbeerd in het lichaam. Een detectorring vangt de stralen op en koppelt de mate van absorptie aan een grijstint. Met behulp van contrastvloeistof kan bloed worden aan gekleurd, waardoor bloed en vocht goed te onderscheiden zijn.