7. Zatorowość płucna Flashcards

1
Q

Zatorowość płucna (ZP)

A

Jedna z postaci ŻChZZ - z ZŻG

Materiał zatorowy w t. płucnej albo odgałęzieniach

Potwierdzenie przez angio-TK

Reperfuzja u niestabilnych trombolizą lub zabiegowo

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Materiał zatorowy w ZP

A

Najczęściej skrzeplina - rzadko powietrze, płyn owodniowy, tkanka tłuszczowa, ciało obce, masy neo, zatory septyczne

Pochodzi z żył głębokich KD lub miednicy mniejszej

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Patogeneza ZP

A
  1. Zab. wymiany gazowej → ↓O2 → ↑RR → ↓CO2 i zasadowica oddechowa
  2. ↑obciążenie RV i jej zapotrzebowanie na O2, skrajnie ostra HF RV
  3. ↓dopływ krwi do jam lewego ♥, ↓CO, ↓BP → rozwijają objawy wstrząsu

Niestabilność hemodynamiczna zwykle jak zamknięcie >50% łożyska - masywna zatorowość.

Skrzepliny zwykle rozpuszczają się, rzadko organizują (→przewlekłe zakrzepowo-zatorowe ↑p płucne)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

ZP ze względu na ryzyko wczesnego zgonu

A
  1. Wysokie - niestabilność hemodynamiczna, dysfunkcja RV, uszkodzenie m.♥
  2. Pośrednie wysokie - dysf.RV, uszk. m♥
  3. Pośrednie niskie - dysfunkcja RV / uszkodzenie m.♥
  4. Niskie - żadne z powyższych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Objawy ZP

A

Zazwyczaj nagłe
Może być nieswoiste - jak OZW, zap. płuc, bezobjawowe

  • ↑RR + 20/min (60-70%) (↓CO2)
  • ↓HR (50%)
  • Duszność - (50%) (↓O2)
  • Ból (50%): opłucnowy (40%), wieńcowy (15%)
  • objawy ZŻG (33%)
  • Suchy kaszel 20%
  • Krwioplucie (7%) - zawał płuca
  • ↑T (7%)
  • Omdlenie, zasłabnięcie (5%)
  • Objawy wstrząsu / ↓BP

rzadziej - poszerzenie żył szyjnych, szmer niedomykalności zastawki 3dzielnej, ↑składowej płucnej 2 tonu

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Różnicowanie ZP

A
  • astma, POChP, zap. płuc i opłucnej
  • OZW, powikłania zawału m.♥
  • HF
  • tamponada osierdzia
  • rozwarstwienie aorty
  • neuralgia n. międzyżebrowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Badania laboratoryjne w ZP

A
  1. D-dimery
  2. BNP/NT-proBNP - ↑ wskazuje na przeciążenie RV
  3. troponiny sercowe (TnT/TnI)
  4. Gazometria - ↓PaO2 (jest w N u max 40%) i ↓PaCO2 i zasadowica oddechowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

EKG w ZP

A
Często:
• ↑HR zatokowa
• nadkomorowe zab. rytmu - w tym AF/AFI
• ujemne zał. T w V2-V4 / V6
• zsp. QR w V1
• nieswoiste zmiany ST-T

Rzadko
• zsp. S(I)Q(III)T(III) - załamek S w I, Q w III, ujemny T w III
• prawogram
• niepełny/pełny RBBB

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

RTG KP w ZP

A

25% bez odchyleń

Najczęściej 
• ↑sylwetka ♥ 
• obecność płynu w jamie opłucnej
• 1str. uniesienie przepony
• niedodma
• zagęszczenia płuc
• poszerzerzenie t. płucnej
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Angio-TK w ZP

A
  • Badanie z wyboru
  • ↑swoistość
  • pozwala na ocenę RV i rozpoznania innych przyczyn niestabilności np. tamponada osierdzia, OZW
Wykonaj by potwierdzić u:
• niestabilnych (jak się da to przyłóżkowe ECHO zamiast angio-TK)
• stabilni, ale:
- duże prawd. ZP
- małe/pośrednie i ↑D-dimer
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

ECHO w ZP

A

Metoda alternatywna dla angio-TK w celu rozpoznania u niestabilnych (u wszystkich dysf. RV → jak nie ma to inna przyczyna)

Ocena RV potrzebna też do rokowania. Gorsze jak dysf. RV, drożny f.ovale z przeciekiem, skrzepliny w P ♥.

Cechy przeciążenia RV:
• ↑RV i spłaszczenie IVS
• ↓kineza wolnej ściany z zachowaną kurczliwością koniuszka RV - obj. McConnella
• ←→ i ↓ podatność oddechowa VCI
• skrzepliny w P♥ lub t.płucnych (do tego lepsze przezprzełykowe)

Prawidłowe ECHO nie wyklucza ZP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Scyntygrafia perfuzyjna płuc w ZP

A

Alternatywa do angio-TK jak PW do kontrastu / NN / K w C

Ocenia się łącznie z RTG i wtedy zastępuje scyntygrafię wentylacyjno-perfuzyjną.

Zatorowość → ubytki perfuzji dystalnie od miejsca zamknięcia tętnicy.

Niediagnostyczny → wyklucza ZP jak ↓prawdopodobieństwo i brak proksymalnej ZŻG KD

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Arteriografia płucna w ZP

A

Rzadko robione - inwazyjne i mało dostępne

Gdy inne dają ostatecznego rozpoznania

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

USG żył KD z testem uciskowym (CUS) w ZP

A

Umożliwia rozpoznanie ZŻG i na tej podstawie potwierdzenie ZP

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

SPECT w ZP

A

można rozważyć w celu potwierdzenia

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Algorytm diagnostyczny i ocena rokowania ZP

A
  1. Ocena czy pacjent jest stabilny
  2. Badania w zależności od postaci ZP (wysokie/niewysokie ryzyko)
  3. Ocena rokowania w ZP niewysokiego ryzyka
17
Q

Ocena czy pacjent jest stabilny hemodynamicznie w ZP

A

Niestabilny jak:
• zatrzymanie krążenia
• wstrząs obturacyjny
• utrzymuje się ↓BP nie od zab. rytmu, ↓V, sepsy

Jak niestabilny to ZP wysokiego ryzyka

18
Q

Badania w zależności od postaci ZP

A
  1. Wysokiego ryzyka → pilna angio-TK lub ECHO
  2. Niewysokie ryzyko → oceń prawdopodobieństwo ZP (skala Wellsa, zmodyfikowana genewska), a potem:
    • prawdopodobieństwo małe/pośrednie → D-dimer (niskie - koniec. wysokie - angio-TK)
    • duże prawdopodobieństwo → angio-TK bez D-dimeru
19
Q

Ocena rokowania ZP niewysokiego ryzyka

A
  • ciężkość choroby za pomocą skali np. sPESI / PESI
  • funkcja RV za pomocą ECHO
  • markery sercowe (troponiny)
20
Q

Skala Wellsa [ZP]

A

Ocena kliniczna prawdopodobieństwa ZP

Przebyta ZŻG/ZP (!), operacja (1mc) lub unieruchomienie (!), neo niewyleczony, krwioplucie, HR >100 (!), objawy ZŻG (!!), inne rozpoznanie mniej prawdopodobne niż ZP (!!)

21
Q

Zmodyfikowana skala genewska

A

Ocena klinicznego prawdopodobieństwa ZP

> 65l., przebyte ZŻG/ZP, zabieg / złamanie (1mc), niewyleczony neo, 1str. ból KD, krwioplucie, HR, ból podczas ucisku żył głębokich i 1str. obrzęk

22
Q

Skala PESI i sPESI

A

Wskaźniki ciężkości ZP - oceniają rokowanie. Pozwalają oszacować ryzyko zgonu w 30d

PESI
- wiek, ♂, neo, przewlekłe HF, przewlekła ch. płuc, HR>110, SBP<100, RR>30, T<36, zmiana stanu psychicznego, SaO2<90

sPESI
- wiek, neo, przewlekła HF / ch. płuc, HR>110, SBP<100, SaO2<90

23
Q

Rozpoznanie ZP

A

Potwierdzić można na podstawie
• angio-TK KP (zator w t. segmentalnych lub położonych w części bliższej tętnic) lub ECHO
• scyntygrafia went-perf
• CUS (objawy ZP +proks ZŻG)

24
Q

Wykluczenie ZP

A
  • angio-TK prawidłowe
  • D-dimer nie przekracza odcięcia (u pacjentów niewysokiego ryzyka i niskim/pośrednim prawdopodobieństwem ZP)
  • w scyntygrafii nie ma ZP (jak niediagno to brak prox ZŻG też wyklucza)
25
Q

Leczenie ZP wysokiego ryzyka

A

a) objawowe - O2 (jak <90%) i jak trzeba to went mech (ale małe PEEP, 6ml/kg), umiarkowana podaż płynów (do 500ml w 15-30min.), dobutamina / noradrenalina, ECMO
b) p/krzepliwe - HNF i.v.
c) trombolityczne - najlepiej w 48h - alteplaza (rtPA), streptokinaza, urokinaza i.v.

Po trombolizie i poprawie stanu → p/krzepliwe jak w ZP niewysokiego ryzyka

Jak tromboliza PW to inwazyjne:
• embolektomia płucna
• filtr do VCI

26
Q

Leczenie ZP niewysokiego ryzyka

A
  • p/krzepliwe - przed potwierdzeniem

* monitoruj / obserwuj → ew. ratunkowa tromboliza / embolektomia

27
Q

Leczenie przeciwkrzepliwe w ZP

A

Takie samo jak ZŻG

Początkowo - HDCz (jak NN, ↑↑BMI olbrzymia to monitoruj a/Xa)
Inne opcje - HNF, fondaparynuks, rywaroksaban, apiksaban

W przedłużonym leczeniu i profilaktyce - preferowane NOAC (bezp. inh. cz. Xa - Rywaroksaban, Apiksaban, Edoksaban lub bezp. inh. trombiny IIa - Dabigatran)

II wybór - VKA, HDCz, ASA

28
Q

Czas trwania leczenia ZP

A

Zależy od ryzyka nawrotu ŻChZZ i ryzyka powikłań krwotocznych (HAS-BLED)
• minimum 3mce
• duży, odwracalny czynnik ryzyka → nie przedłużaj
• neo i nawrót ŻChZZ (min. 6mcy)
• APS - bezterminowo

29
Q

Skala HAS-BLED

A

Służy do oceny ryzyka powikłań krwotocznych podczas leczenia p/krzepliwego

  • Hypertension - SBP>160mmHg
  • Abnormal renal / liver function - 1 lub 2 pkt.
  • Stroke - udar
  • Bleeding
  • Labile INRs
  • Elderly > 65l.
  • Drugs/alcohol (p/płytkowe, NLPZ) - 1 lub 2 pkt.

Duże ryzyko + 3 pkt
Małe ryzyko <3pkt.

30
Q

Powikłania ZP

A
  1. Krwotoczne - leczeni trombolizą
  2. Zatorowość skrzyżowana zatory w t. obwodowych jak drożny f.ovale (a jest u 25%)
  3. Przewlekłe zakrzep-zator ↑p płucne (CTEPH)
31
Q

Rokowanie ZP

A

Nieleczona śmiertelna - 30%, leczona 3%

Śmiertelność niestabilnych 15%

Gorsze roko krótkoterminowe - ↑HR, ↓BP, RF, omdlenie

Główne przyczyny zgonu - niewydolność RV, nawrót zatorowości