26. Statyny

Question 1

Statyny

Answer 1

• Atorwastatyna - długodział.
• Rozuwastatyna - najsilniejsza, zawiera siarka, T1/2 = 19h
• Fluwastatyna - T1/2 =3h
• Lowastatyna - naturalna, 3h, prolek
• Simwastatyna - naturalna, 2h, prolek
• Prawastatyna - naturalna

Question 2

Statyny - mechanizm działania

Answer 2

• Kompetencyjne inh. reduktazy 3-OH-3-CH3-glutaryloCoA (HMG-CoA)

• ↓biosyntezę cholesterolu w hepatocytach
• ↑ekspresja LDLR na hepatocytach
• ↑wychwyt LDL i innych zawierających apoB → ↓LDL-C (20-60%) i TC
• ↑HDL i ↓TG (10-20%)

• nasilniej i najdłużej - Rozuwastatyna, Atorwastatyna

• p.o. - częsciowe wchłanianie z PP, efekt 1szego przejścia
• krótkodziałające podaje się wieczorem, by ↓synt. cholesterolu rano
• wydalanie przez nerki i kał

• wykazują efekt plejotropowy (niezależny od ↓cholesterolu)

Question 3

Efekt plejotropowy statyn

Answer 3

↑↑
stabilność blaszki, synt. NO, trombomodulinę, t-PA, ekspresja cz. tkankowego, neowaskularyzacja niedokrwionych tkanek, wzorst k. śródbłonka, działanie a/agregacyjne ASA, a/oksydacyjne, ochrona przed zakażeniem i sepsą

↓↓
tromboksan A2 i fibrynogen, agregację płytek, proliferację mm. gładkich, ekspresja cząstek prozap, metaloproteinaz, chemotaksji, wytwarzanie skrzeplin

Question 4

Zastosowanie statyn

Answer 4

• ↑cholesterolemia pierwotna i mieszania ↑lipidemia z dominacją ↑cholesterolemii → uzupełnienie diety, gdy ta niewystarczająca
• FH homozygotyczna - w mono lub skojarzona - z innym leczeniem np. aferezą LDL-C

Prewencja pierwotna i wtórna epizodów ♥-n.

Question 5

Działania niepożądane statyn

Answer 5

• ↑enz. W (ALT/AST), uszk. W
• bóle i tkliwość mm (kontrola fosfokinazy kreatynowej)
• miopatia → ciężkie zap. mięśni, a nawet rabdomioliza z ↑K+
• PP
• pokrzywka
• bezsenność
• ryzyko DM jak wyjściowe glc 100-125mg/dl
• obrzęk naczynioruchowy
• rzadko zmętnienie soczewki i ↓PLT

Question 6

Statyny - PW

Answer 6

• ↑wrażliwość
• czynna ch. W (NIE: wyrównana marskość, przewlekła ch. W, niealkoholowe stłuszczenie, stan po LTX)
• ↑ALT/AST z 3x >ggn
• ciąża i karmienie
• ciężka NN (eGFR<30)
• leki np. gemfibrozyl

Question 7

Interakcje statyn

Answer 7

W metabolizmie statyn uczestniczy głównie cytochrom P450 (CYP3A4 i CYP2C9)

Induktory P450 (↓statyny)
- karbamazepina, fenobarbital, fenytoina, ryfampicyna, gemfibrozyl, GKS, pioglitazon i troglitazon

Inhibitory P450 (↑statyny)
- klarytromycyna, erytromycyna, ketokonazol, amiodaron, NDHP, sok grejpfrutowy