20. Leki wpływające na układ fibrynolizy Flashcards
Fibrynoliza
rozpuszczanie zakrzepu pod wpływem enzymów proteolitycznych osocza i komórek → głównie plazminy
Plazmina powstaje z plazminogenu pod wpływem:
• tkankowy aktywator plazminogenu (t-PA)
• aktywator plazminogenu typu urokinazy (u-PA)
Plazmina wykazuje działanie względem - fibryny, fibrynogenu, innych białek (II, V, VIII)
Leki fibrynolityczne
Naturalne t-PA- I gen
Syntetyczne t-PA- II i III gen
I gen - Streptokinaza, urokinaza, anistreplaza (APSAC)
II gen - Alteplaza, Duteplaza
III gen - Reteplaza, Tenekteplaza
Leki fibrynolityczne - Mechanizm
- Streptokinaza - wiąże z plazminogenem i nasila → plazminę. Jest nieswoisty względem fibryny
- rekombinowane t-PA → swoiste do zakrzepu (aktywność względem plazminogenu związanego z fibryną niż do plazminogenu krążącego w osoczu)
Leki fibrynolityczne - Zastosowanie
- STEMI - jak nie da się pierwotnej PCI w 120min od rozpoznania MI i po wykluczeniu PW
- ostry udar niedokrwienny - do 4,5h od pojawienia się objawów świeżego udaru
- ostra ZP - niezwłocznie jak niestabilny i jak pogarsza się (ratunkowe w ZP pośredniego ryzyka)
- ZŻG - ogólnoustrojowo/miejscowo - rzadko
- ostra zakrzepica tętnicza
- udrażnianie przetok naczyniowych lub kaniul
Leki fibrynolityczne - Sposób podania
wlew i.v. → Streptokinaza, Alteplaza (Alte - poprzedzone 1 wstrzyknięciem)
Pojedyncze bolusy - Tenekteplaza, Reteplaza
Leczenie fibrynolityczne w STEMI
Gdy nie można zrobić pierwotnej PCI w ciągu 120min. od rozpoznania MI
- do 12h od początku zawału
- preferowane swoiste dla fibryny (alte, rete, tenekte)
- ASAP od rozpoznania
- jednocześnie p/płytkowe - ASA+klopidogrel oraz p/zakrzepowe (enoksa, HNF, fonda)
- redukują śmiertelność w świeżym MI
Leki fibrynolityczne - działanie niepożądane
• krwawienie
Gł. streptokinaza: • alergie, wstrząs anaf. • st. pod↑T • powstanie Ab (od 4.d podania - u tych samych pacjentów 2x się nie daje) • ↓BP (histamina, bradykinina) • ↑fibrynoliza
Leki fibrynolityczne - PW BEZwzględne
- udar mózgu - 2mce
- neo / tętniak śródczaszkowy
- uraz głowy - 1mc
- stan po neurochirurgu
- TIA
- czynne krwawienie z narządów wewnętrznych
- uraz, zabieg, biopsja, nakłucie tętnicy - 7d
- 1 tydzień połogu
- podejrzenie tętniaka rozwarstwiającego aorty
- krwotoczna retinopatia DM
- ryzyko krwotoku wewgałkowego
- długotrwała resuscytacja
Leki fibrynolityczne - PW Względne
- SBP > 200 / DBP >100
- ciąża
- czynny wrzód trawienny
- uraz / operacja >10d i <3mce
- zaawansowana LF
- ch. neo i zapalne
- wcześniejsze podanie leku (4.d - 6mcy)
PW do fibrynolizy w STEMI - [krótko]
BEZWZGLĘDNE
• udar krwotoczny / ? etio
• udar niedokrwienny 6mcy
• stan do 24h po biopsji W, nakłuciu L, nakłuciu niepoddającemu się uciskowi
WZGLĘDNE • TIA do 6mcy • OAC • 1t połogu • przedłużona / traumatyczna resuscytacja • infekcyjne zap. wsierdzia
PW do fibrynolizy w ostrej ZP [krótko]
BEZWZGLĘDNE
• udar krwotoczny / ? etio
• udar niedokrwienny 6mcy
• poważny uraz, operacja, uraz głowy - ostatnie 3mce
WZGLĘDNE • TIA 6mcy • OAC • 1t połogu • miejsce nakłucia niepoddające uciskowi • urazowa resuscytacja • inf. zap. wsierdzia
PW fibrynolizy w udarze niedokrwiennym - BEZwzględne
- objawy SAH
- przebyte w ostatnich 2mcach krwawienie wewczaszkowe
- nakłucie nie do uciśnięcia 7d
- SBP>185, DBP>110
- objawy czynnego krwawienia
- PLT<100k
- APTT>ggn wynikające z podania heparyn w ciągu 48h
- INR>1,7 lub PT>15s z powodu VKA
- ↓glc <50mg/dl
- rozległy zawał w TK (↓densyjny >1/3 półkuli)
PW fibrynolizy w udarze niedokrwiennym - Względne
- uraz głowy / udar 3mce
- niewielkie / ustępujące samoistnie objawy udaru
- napad padaczkowy w chwili objawów i utrzymanie zaburzeń neuro po napadzie
- duża operacja/uraz 14d
- krw. do PP / DM - 21d
- MI 3mce
- udar niedokrwienny 3mce
- znaczna niepełnosprawność przed udarem
Leki przeciwfibrynolityczne
- kwas traneksamowy
- kwas e-aminokapronowy
- kw. aminometylobenzoesowy
- aprotynina
Leki p/fibrynolityczne - mechanizm
Inhibitory aktywatorów plazminogenu - zapobiega plazminogen→plazmina
Mają działanie p/krwotoczne i stabilizujące skrzep
- Kw. transeksamowy w ↑dawkach - hamuje aktywację dopełniacza
- Aprotynina - dodatkowo hamuje działanie plazminy
