17. Leki przeciwpłytkowe Flashcards
Leki przeciwpłytkowe
- Inh. COX-1 → ASA
- Antag. rec. ADP (P2Y12)
• poch. tienopirydyny - Klopidogrel, Tiklopidyna, Prasugrel
• nietienopirydynowe - Tikagrelor, Kangrelor - Ant. rec. GP IIb/IIIa → Abcyksymab, Tirofiban, Eptyfibatyd
- Inh. fosfodiesterazy → Dipirydamol, Cilostazol
- Prostacyklina i analogi → Epoprostenol, Iloprost, Treprostynil
Mechanizm działania ASA
hamuje COX-1 (acetylacja nieodwracalna - inne NLPZ odwracalnie) → hamuje powstanie TXA2 (aktywator płytek)
trochę słabiej hamuje powstawanie prostacykliny w śródbłonku (ten ma jądro, a płytki nie, a poza tym prostacyklina bardziej powstaje dzięki COX-2)
W małych dawkach hamuje aktywację i agregację płytek krwi
w większych dawkach antagonista wit. K (p/zakrzep) i ↓produkcję trombiny
Zastosowanie ASA
- przewlekłe zsp. wieńcowe
- doraźnie OZW i udar niedokrwienny
- po przezskórnych zabiegach na t.wieńcowych i po CABG
- profilaktyka wtórna OZW i udarów mózgu
- miażdżycowa ch. tętnic KD
W prewencji wtórnej zdarzeń ♥-n u osób po przebytym MI stosuje się dawkę 75-100mg/d
Działania niepożądane ASA
- PP, dyspepsja, gastropatia krwotoczna, owrzodzenia trawienne, krwawienia i perforacje wrzodu
- pogorszenie f. nerek, retencja Na+, H2O, obrzęki, ↑BP
- zawroty, bG, szumy uszne
- skórne alergie, osutka, rumień, astma aspirynowa
- ↑p wewgałkowe
- zab. gospodarki Fe
- anemia hemolityczna
- napad dny moczanowej (dawki <2g/d - większe zwiększają usuwanie)
- zsp. Reye’a (u dzieci, uszkodzenie mitochondriów - ↓glc, wymioty, encefalopatia W itd.)
PW - ASA
- czynne krwawienie / stany ↑ryzyko
- ↑wrażliwość na ASA/salicylany/inne NLPZ
- czynna ch. wrzodowa Ż i XII
- ch. zapalne PP
- ↑ryzyko przedłużającego krwawienia
- zaawansowana NW i NN
- polipy w nosie, astma
- dna moczanowa <2g/d
- dzieci do 12rż
- III trymestr ciąży (przedwczesne zamknięcie przewodu Botalla)
Jak ↑ryzyko GIB stosującego ASA/podwójne p/płytkowe lub doustny antykoagulant → IPP (↓ryzyko krwawienia)
Antagoniści receptora ADP
Modyfikują strukturę rec. ADP (P2Y12) → zapobiega wiązaniu ADP
Pochodne tienopirydyny → proleki, blokują nieodwracalnie
Leki nietienopirydynowe - blokują odwracalnie
Zastosowanie antagonistów rec. ADP
Klopidogrel - można zamiast ASA w ramach prewencji wtórnej ♥-n w przewlekłym zsp. wieńcowym lub po udarze mózgu
Kangrelor - inh. P2Y12, i.v. (bolus → wlew) podczas pierwotnej PCI razem z ASA, gdy przed zabiegiem nie został podany inny lek z tej grupy i nie da się zastosować. Krótko działa, funkcja płytek wraca po 60 min.
Tiklopidyna - rzadko stosowana (bo neutropenia, ↓PLT) - zapobiega wykrzepianiu w przetoce t-ż u hemodializowanych i w profilaktyce udaru niedokrwiennego
Podwójne leczenie p/płytkowe - DAPT = ASA+inh. P2Y12 - podstawa leczenia p/zakrzepowego u osób po epizodzie OZW lub po planowej PCI
Działania niepożądane antagonistów rec. ADP
- PP (N, bieg, bB)
- ↓WBC ( zwł. tiklopidyna), ↓PLT, agranulocytoza
- wysypka, świąd, pokrzywka
- zab. f. W
• zakrzepowa plamica małopłytkowa (b. rzadkie, poważne po tiklopidynie zwłaszcza - zsp. Moschowitza - mikroangiopatia zakrzepowa)
PW antagonistów rec. ADP
- czynne krwawienie / stany ↑ryzyko
- zaawansowane zab. cz. W
- przebyty udar krwotoczny
• Prasugrel → przebyty epizod niedokrwienny mózgu (kangrelor też), +75l., <60kg
Antagonisty rec. GP IIb/IIIa - mechanizm działania
Receptor GP IIb/IIIa pojawia się na płytkach po ich aktywacji przez inne czynniki → do nich przyłącza się fibrynogen tworząc sieć → leki hamują powstawanie sieci
Antagonisty rec. GP IIb/IIIa - Zastosowanie
i.v. (razem z ASA i HNF):
• OZW bez ↑ST u osób z dużym ryzykiem zgonu/MI
• STEMI ze wskazań ratunkowych lub jak powikłania zakrzepowe
• podczas PCI, by zapobiegać sercowym powikłaniom niedokrwiennym
NIE
- 2 leki p/płytkowe w terapii
- rutynowo we wstępnym leczeniu farmakologicznym przed koronarografią
Antagonisty rec. GP IIb/IIIa - Działania niepożądane
- krwawienia
- ↓BP, ↓HR
- N,W
- ↑T
- ból w miejscu wkłucia
- ↓PLT
Antagonisty rec. GP IIb/IIIa - PW
- czynne krwawienie / stany ↑ryzyka
- niedawny udar niedokrwienny
- przebyty udar krwotoczny
- niedawno ciężki uraz, duży zabieg chirurgiczny, operacja OUN
- neo wewczaszkowy, wady rozwojowe t-ż, tętniaki
- skaza krwotoczna, ↓PLT
- ciężkie niekontrolowane ↑BP
- zap. naczyń
- retinopatia ↑BP
- ciężka NW, NN, hemodializa
Inhibitory fosfodiesterazy
Mechanizm
- ↑cAMP → ↓uwalniania mediatorów z płytek
Zastosowanie
• Dipirydamol - prewencja udaru (+ ASA) i echokardiograficzna próba obciążeniowa
• Cilostazol - chromanie przestankowe u osób z przewlekłym niedokrwieniem KD
X
• Dipirydamol - bG, zawroty, PP
Zastosowanie leków przeciwpłytkowych
Zapobiega głównie zakrzepicy tętniczej (na podłożu miażdżycy - zawiera głównie płytki krwi i sieci fibryny)
Zakrzepica żylna - zastój krwi - głównie sieci fibryny, mało płytek
