18-renaiss&class/renaiss

Question 1

Wat wordt hier bedoeld met humanisme (niet: modern humanisme)?

Answer 1

Geleerde beweging die streeft naar wedergeboorte/renaissance vd cultuur vd klassieke oudheid.

p72

Question 2

Behoorden Huygens, Vondel en PC Hooft in de 17eS als tot de canon?

Answer 2

Ja. Grotius, Barlaeus, Tesselschade, Vondel, Vd Burgh ook; werden in bloemlezingen genoemd.

Huygens, Vondel en Hooft zijn de Grote Drie.

p72

Question 3

Wat was het ideaal van alle Nldse dichters in die tijd?

Answer 3

Navolging vd grote schrijvers uit de klass oudheid. Echter: chr godsdienst superieur. Dus Apollo en muzen als beeldspraak bedoeld.

Vos over Vondel: ‘De letterkunde vh oude Griekenland en Rome leeft nu in Amsterdam’.

p74

Question 4

Hoe werd Petrarca de vader vh humanisme?

Answer 4

14eS. Petrarca verafschuwt decadentie v pauselijke hof Avignon. Zuivere levenshouding vond hij in Cicero en Seneca => zoektocht naar klass bronnen. Verzamelde, bestudeerde, vergeleek, reconstrueerde, zuiverde.

‘Humanitas’ = datgene wat de mens tot mens maakt (menslievendheid en hogere beschaving). Ideaal is zichzelf en medemens tot volwaardiger/edeler wezens.

Beroemdste humanisten:
Lorenzo Valla
Giovanni Pica della Mirandola
Thomas More
Erasmus

p74

Question 5

Waar streefden de humanisten naar?

Answer 5

• wedergeboorte vd klass oudheid (500 vC-500 nC).
• middeleeuwen (medium aevum) zo snel mogelijk vergeten.
• hoogtepunt Rome vd late republiek (100 vC-150 nC): grootste bloei antieke wetensch en kunst; filosofen.
• klassiek Latijn schrijven (Cicero als model: neolatijn. In middeleeuwen: medio-/kerklatijn).
• Ad fontes - terug naar de bronnen: oeuvre v Erasmus, Valla en andere humanisten eigenl onderwijs in Lat taal.

p75

Question 6

Betekende de humanistische wedergeboorte een terugkeer naar het klassieke heidendom?

Answer 6

Integendeel: superioriteit en waarheid vh christendom.

• zonde om klassieke kennis om die reden niet te bestuderen.
• bloeitijd Romeinse rijk viel samen met tijd waarin chr geloof werd geopenbaard.
• immers verval in kunsten, wetenschappen en kerk in middeleeuwen.

p76

Question 7

Hoe verspreidde (15eS) de renaissance zich in Nederlanden?

Answer 7

• RA Agricola: onderwijsvernieuwing - Latijnse scholen (klass auteurs, retorica, logica, brede cult bagage, Neolatijn).
• Latijnse komedies (orig en nieuwe/schooldrama, bv Macropedius, Schonaeus).
• enorme invloed op denken vd Nldse elite, tot Frans intl cultuurtaal werd (18eS).

p77

Question 8

Waarom mag Erasmus een christelijk humanist genoemd worden?

Answer 8

• Cultureel herstel niet los zien van herstel vh chr geloof.
• Trachtte de beste bronnen vd bijbel te vinden/vertalen.
• Hoopte dat zijn methode (van bronnen vinden) overgenomen zou worden en geleidelijk/geweldloos vernieuwing zou brengen.
• Lof der Zotheid: afrekening met holle pretenties van deskundigen op allerlei gebieden, met alleen hun eigen waarheid.
• Verdraagzaamheid: Coornhert, Willem v Oranje.

p77

Question 9

De latijnstalige elitecultuur bloeide aan de Univ van Leiden (1575). Waarom?

Answer 9

• Beste geleerden (Lipsius, Scaliger
• Bekende studenten (Heinsius (vernieuwing lit id volkstaal), Grotius).

p78

Question 10

Geef de definities van renaissance en humanisme.

Answer 10

Renaiss: wedergeboorte vd klassieke oudheid

Humanisme: geleerde beweging die die wedergeboorte mogelijk wil maken door studie te maken vd teksten en andere overblijfselen vd cultuur vd oudheid. Resultaten v die studie ten goed laten komen van mens en samenleving.

p79/111 opg2.4

Question 11

Erasmus heeft theologen niet hoog zitten (Lof der Zotheid). Wat zouden theologen vlgs Erasmus juist wel moeten doen (hoog ideaal)?

Answer 11

Apostelen hebben andere Geest nodig om met theologen te kunnen debatteren. Dus: Heilige Geest van apostelen is niet die vd theologen (vervreemd v hun oorsprong).

Alle christenen/theologen moeten zich weer op Geest orienteren/vergeten wat ze nu belangrijk vinden.

E vond nwe uitgave vh NT zijn belangrijkste prestatie.

p112