Week 12 HC.9 - Cerebrovasculaire aandoeningen Flashcards
Definitie cerebrovasculair accident + voorbeelden
- CVA; ‘ongeluk’ in de bloedvaten van de hersenen
- CVA, beroerte, TIA, hersenbloeding, herseninfarct, RIND, stroke (major/minor), attack, etc.
Prevalentie CVA
Doodoorzaak nummer 3 algemeen
Doodsoorzaak nummer 2 bij vrouwen, 4 bij mannen
Nummer 1 veroorzaker invaliditeit
○ 30% van de stroke patiënten heeft invaliderende restverschijnselen
Incidentie in Nederland: 30.000 patiënten/jaar
2% van alle ziekenhuisopnames;
12% van de opnames voor HVZ
Welke soorten CVA’s zijn er?
Bloeding (15%), ischemisch (85%) (atherosclerose, lacunair infarct, cardiogene emboliebron, onbekende origine)
Welke bloedingen worden onderscheiden onder CVA
- Epiduraal hematoom
- Subduraal hematoom (acuut/chronisch)
- SAB - subarachnoidale bloeding
- Intrcerebrale bloeding
Welke oorzaken en symtpomen passen bij bloeding CVA
Oorzaken • Trauma • Spontaan (atherosclerose, HT, DM, antistolling) • Arterioveneuze malformatie • Aneurysma • Infarct (infarct transformeert en er ontstaat een bloeding in) Symptomen • Hoofdpijn • Cognitieve stoornissen • Epilepsie • Klachten gelijkend aan ischemisch CVA
Mogelijke oorzaken herseninfarct/ischemisch CVA
Oorzaken
• Trombose (afkomstig carotis, vertebralis of cerebrale vaten)
• Dissectie
• Embolus (komt ergens anders vandaan, doorgeschoten)
• Meestal kan trombose/dissectie gecompenseerd worden door cirkel van Willis, terwijl een embolus vaak tot diep doorloopt
Wel en niet beïnvloedbare risicofactoren voor herseninfarct/ischemisch CVA (+kenmerk patiënt met meer risicofactoren)
Niet beïnvloedbaar
-Leeftijd, beroerte/MI in VG, man, familie
Wel beïnvloedbaar
-Bloeddruk, roken, diabetes mellitus, atrium fibrilleren, (carotis) atherosclerose, bloedziekten, hypercholesterolemie, lichaamsbeweging, alcohol, drugs
Hoe meer risicofactoren een patiënt heeft, hoe groter het effect lijkt te zijn (risico’s tellen op, grotere kans CVA)
Beschrijf volgende begrippen bij ischemisch infarct:
- Amaurosis fugax (AF)
- Transient Ischemic Attack (TIA)
- Cerebrovasculair Accident (CVA)
-Amaurosis fugax (AF) ○ Tijdelijke blindheid van één oog -Transient Ischemic Attak (TIA) ○ Uitval korter dan 24 uur ○ Volledig herstel -Cerebrovasculair Accident(CVA) ○ Minor (symptomen 1-7 dagen) ○ Major (Symptomen >7 dagen) ○ ○ Bij íets van uitval en >7 dagen echt major
Symptomen bij herseninfarct/ischemisch CVA (4 soorten + voorbeelden)
Hemisferisch (een zijde, goed onthouden dat hersenbanen kruisen, uitval aan contralaterale kant dus)
○ Eenzijdig krachtverlies
○ Eenzijdig gevoelsverlies
○ Spraak of taal problemen (niet contralateraal, taalcentrum zit vaak (ook linkshandigen) in linkerhersenhelft)
Retina
○ Amaurosis fugax
○ Blindheid aan 1 oog
○ Ischemische opticus neuropathie (blindheid en héél véél pijn
Vertebrobasilair
○ Hersenstam (dysarthrie, dysphagie, diplopie (dubbel zien))
○ Cerebellum (ataxie)
○ Achterste hersenhelft (visus) (gezichtsveld half weggevallen i.p.v. oog)
Algemeen
○ Unilateraal minder gevoel in gezicht, arm of been (FAST)
○ Verwardheid
○ Moeite met lopen, duizeligheid of balans
○ Ernstige hoofdpijn
Hoe moet in eerste hulp setting herseninfarct herkend worden? Wat moet er z.s.m. gebeuren (en waarom)?
TIME IS BRAIN
FAST: Face Arms Speech Time
Gezicht: laten glimlachen (halve gezicht werkt niet)
Armen: beide laten uitsteken (een zal langzaam dalen)
Speech: verandering in spraak
Tijd: hoe laat begonnen? tijd om 112 te bellen
Z.s.m., binnen 4-6 uur trombolyse om stolsels te behandelen. Na 6 uur is de schade al verricht, dan is het veiliger om stolsel te laten zitten i.v.m. bloedingsrisico trombolytica…
Welke aanvullende onderzoeken zijn mogelijk bij verdenking op CVA
- CT-brein
- ECG (atriumfibrilleren)
- Duplex carotiden
- Evt. echo-cor
Therapie bij CVA
- Doelen (2)
- Behandelingen (+resulaten)
Doelen
- Verwijdering van trombus/embolie (enige manier waarbij volledig hestel mogelijk is)
- Preventie van recidief (antistollingsmedicatie, risicofactoren wegnemen)
Behandelingen
-Acuut: trombolyse, Stroke Unit
-Preventie recidief: Clopidogrel, statine (ongeacht hoogte cholesterol), bloeddrukverlaging, risicofactor management
Bij adequate medicamenteuze therapie 80% reductie recidief
Chirurgie bij CVA
- Indicatie
- Wat voor chirurgie?
- Indicatie = preventie recidief bij carotis stenose
- Er wordt een carotis endarteriectomie uitgevoerd
Chirurgie bij CVA
- Kenmerk over wat mogelijk is bij behandeling
- Kenmerk over bereikbaarheid van vaten
- Wat moet er voor openen van vat gedaan worden
- Makkelijk te behandelen, bij plaque in carotis interna die bereikbaar is zeker overwegen
- Vertebralis is minder geod te bereiken, carotis interna goed te bereiken onder kaakhoek en boven clavicula, daar buiten minder goed
- Elke aftakking moet afgeklemd worden, ook ervoor omdat er veel backbleeding voorkomt
Chirurgie bij CVA
- Nut + besluittermijn
- Hoeveel mensen geopereerd en wanneer?
- Hoe wordt risico bepaald (of operatie het waard is)? Wat staat tegenover wel/niet behandelen?
-Helpt bijna altijd, zelfs bij therapietrouwe patiënten, binnen 2 weken besluiten want dan is recidiefkans het grootst
-70-99% mensen met hoog risico op recidief wordt geopereerd
-Bij CT-scan wordt lumen van en boven vernauwing gemeten –> >70% vernauwing operatie nodig, vanaf 50% zeker overwegen
Hier tegenover staat gevaar herseninfarct tegenover: er wordt aan een hersenslagader geopereerd, risico herseninfarct dooroperatie 5%, dus als risico zonder operatie kleiner is niet uitvoeren
