Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

moje fiszki farma > RZS, dna moczanowa leczenie > Flashcards

RZS, dna moczanowa leczenie Flashcards

1
Q

NSLPZ

A
  • nie wpływaja na przebieg choroby, jedynie na objawy (przeciwbólowe, przeciwzapalne)
  • częściej niż PARACETAMOL, bo mają też działanie przeciwzapalne
  • uwaga na powikłania (uszkodzenia śluzówki żołądka COX1 lub zakrzepica/udary/zawały COX2) oraz wpływ na chrząstkę przy leczeniu długoterminowym:
    TENIDAP, ACEKLOFENAK –> wzrost macierzy chrząstki
    INDOMETACYNA, IBUPROFEN, NAPROKSEN –> hamują wzrost macierzy chrząstki
    KWAS TIAPROFENOWY, PIROKSYSAM –> bez wpływu na chrząstkę
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

GLIKOKORTYKOSTEROIDY

A

METYLOPREDNIZOLON i PREDNIZON

  • nie stosować zbyt długo
  • wdrożyć profilaktykę osteoporozy i choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy
  • ogólnie w celu opanowania stanu zapalnego
  • dostawowo w przypadku zajęcia pojedynczego stawu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

METOTREKSAT

A
  • immunosupresyjny, cytotoksyczny
  • antymetabolit kwasu foliowego
  • wyższe dawki –> hamują monocyty i limfocyty
  • niższe dawki (RZS) –> hamują chemotaksję neutrofili oraz syntazę tymidylanu i transformylazę
  • hepatotoksyczny (zależnie od dawki), teratogenny
  • wymioty, nudności, uszkodzenie śluzówki przełyku
  • reakcja alergiczna (płuca) - duszność

Gdy RZS jest bardzo oporne na leczenie stosujemy połączenie METOTREKSAT + TACYLIZUMAB lub METOTREKSAT + RYTUKSYMAB

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

LEFLUNOMID —> TERIFLUNOMID (aktywny metabolit)

A
  • blokuje dehydrogenazę kwasy dihydroorotowego –> blokada syntezy pirymidyn w limfocytach T i B (inne komórki mają szlaki zastępcze)
  • hamują produkcję TNF alfa
  • stymulują produkcję przeciwzapalnej IL-10
  • CHOLESTYRAMINA i węgiel aktywowany zwiększają jego wydalanie.
  • teratogenny!
  • nudności, biegunka
  • wyłysienie
  • przyrost masy ciała
  • wzrost CTK - trzeba monitorować
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

AZATIOPRYNA

A
  • antymetabolit puryn, hamuje ich syntezę –> hamuje proliferację komórek
  • drugorzędny w RZS
  • raczej w : toczniu, polimyositis, chorobie Behceta, łuszczycy stawowej, odrzucaniu przeszczepu
  • metabolizowany przez oksydazę ksantynową = trzeba zmniejszyć dawkę jeśli stosujemy inhibitory oksydazy ksantynowej (ALLOPURYNOL, FEBUKSOSTAT)
  • mielotoksyczny
  • u osób z niewydolnością watroby może zaostrzyć –> żółtaczka
  • wyłysienie
  • wysypki
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

MYKOFENOLAN MOFETYLU –> KWAS MYKOFENOLOWY (aktywny metabolit)

A
  • hamuje syntezę puryn (jak AZATIOPRYNA) ale inny mechanizm –> blokuje dehydrogenazę monofosforanu inozyny
  • dodatkowo działa przeciwzapalnie (śródbłonek)
  • leczenie tocznia, odrzucania przeszczepu nerki, kolagenozy
  • mielotoksyczność
  • hepatotoksyczność
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

CYKLOFOSFAMID

A
  • cytostatyk (alkiluje DNA, blokując proliferację komórek)
  • RZS, kolagenozy (ciężkie), nowotwory
  • krwotoczne zapalenie pęcherza moczowego (przez AKROLEINĘ - metabolit) rzadziej rak pęcherza —- temu powikłaniu zapobiega nawadnianie i podawanie donorów -SH!!!
  • mielosupresja
  • wyłysienie
  • zaburzenia żołądkowo-jelitowe
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

CYKLOSPORYNA

A
  • lek blokujący immunofilinę (dokładnie cytofilinę) i receptory dla IL-2
  • inhibitor kalcyneuryny –> uniemożliwia tworzenie IL-2 (hamuje proliferację i różnicowanie limfocytów T)
  • w reakcji przeszczep przeciw biorcy oraz w zespole “suchego oka” i leczenie RZS i ciężkich postaci innych chorób autoimmunologicznych
  • bardzo NEFROTOKSYCZNA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

TAKROLIMUS

A

analogicznie do CYKLOSPORYNY (ale hamuje mikrofilinę) i jest silniejszy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

SYROLIMUS (=RAPAMYCYNA) , EWEROLIMUS

A

hamują mTOR –> zablokowanie cyklu komórkowego limfocytów T

- reakcja przeszczep przeciw biorcy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Sole złota:

A

AUROTIOJABŁCZAN SODU i AUROTIOGLUKOZA –> domięśniowo
AURANOFINA - doustnie

  • gromadzą się w makrofagach i monocytach upośledzają ich funkcje
  • hamują degranulację mastocytów
  • hamują chemotaksję neutrofilów
  • AUROTIOJABŁCZAN SODU działa trochę jak NITROGLICERYNA (bóle głowy, potliwość, zmiany naczynioruchowe)
  • leukopenia, tropocytopenia, pancytopenia, rzadzeij niedokrwistość aplastyczna
  • zapalenia jamy ustnej, metaliczny smak w ustach
  • kumuluje się w: maziówce, wątrobie, śledzionie, nerkach, węzłach chłonnych
  • żółtaczka cholestatyczna
  • uszkodzenie nerek (czasem zespół nerczycowy)
  • polineuropatie
  • zapalenie jelit
  • złogi złota w rogówce
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

PENICYLAMINA

A
  • metabolit PENICYLINY
  • chelator miedzi –> hamuje wytwarzanie prozapalnej IL-1, w zatruciach miedzą, rzadziej ołowiem, leczenie choroby Wilsona
  • w RZS (lek trzeciego rzutu)
  • reakcje alergiczne (często), reakcje anafilaktyczne
  • może wystąpić zespół toczniopodobny, uszkodzenie nerek + białkomocz, pancytopenia
  • niedobór pirydoksyny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

SULFASALAZYNA

A
  • połączenie KWASY 5-AMINOSALICYLOWEGO i SULFAPIRYDYNY
  • w leczeniu colitis ulcerosa (skł. akt. 5-ASA)
  • w RZS (oba skł. aktywne) –> w początkowych etapach choroby, bo jest bezpieczna i tania
  • hamuje proliferację limfocytów B i T, działa antyoksydacyjnie, hamuje powstawanie cytokin prozapalnych
  • nudności, wymioty, gorączka, wysypka
  • czasem niedokrwistość hemolityczna lub aplastyczna
  • rzadko granulocytopenia i zmiany śródmiąższowe w płucach
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

CHLOROCHINA, HYDROKSYCHLOROCHINA

A
  • głównie malaria, w RZS leki w początkowym okresie, czasem w celu zapobiegania nawrotom, zaczynają działać po 3-6 miesiącach terapii
  • hamują proliferację limfocytów B i T
  • stabilizują błonę lizosomów w komórkach zapalnych i hamują powstawanie w nich DNA i RNA
  • hamują prezentację antygenów przez APC
  • hamują chemotaksję neutrofili i monocytów
  • działają antyoksydacyjnie
  • mogą powodować neuropatie, miopatie, zaburzenia pigmentacji skóry
  • czasem - odwracalne uszkodzenie plami (kontrole okulistyczne!)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Jak działają leki biologiczne stosowane w RZS?

A
  • hamują działanie prozapalnych cytokin (TNFalfa, IL-1B, IL-6)
  • oddziałuja na komórki zapalne
  • inhibitory kostymulacji limfocytów
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Leki działające na TNF alfa:

A

INFLIKSYMAB (ludzko-mysie pc IgG1)
ADALIMUMAB (ludzkie pc IgG1)
GOLIMUMAB (pc monoklonalne pw TNFalfa)
ETANERCEPT (połączenie fragmentu Fc ludzkiego przeciwciała z domenami receptora dla TNF alfa)

  • stosowane w RZS, łuszczycy stawowej, zesztywniającym zapaleniu stawów
  • dodatkowo INFLIKSYMAB i ETANERCEPT w chorobie Leśniewskiego Crohna

Niepożądane: osłabienie reakcji zapalnej z udziałem makrofagów, schorzenia autoimmunizacyjne, toczeń polekowy, zespoły demielinizacyjne, zapalenia naczyń, leukopenia, reakcje uczuleniowe (szczególnie INFLIKSYMAB)

Przeciwwskazania: gruźlica, ciąża, choroby demielinizacyjne, niewydolność krążenia, ospa wietrzna i półpasiec, aktywne zakażenie grzybicze, aktywne wirusowe zakażenie GDO lub inne schorzenie przebiegające z gorączką

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

TOCYLIZUMAB (ATLIZUMAB)

A
  • w skojarzeniu z METOTREKSATEM w terapii RZS lub w monoterapii (gdy RZS oporne na inne leki)
  • przeciwciało humanizowane przeciw IL-6
  • zwiększa podatność na zakażenia
  • neutropenia
  • uszkodzenia wątroby
18
Q

Leki działające na IL-1B:

A

ANAKINRA - antagonista receptora dla IL-1B
RYLONACEPT - białko fuzyjne blokujące IL-1B przed połączeniem się z receptorem

  • w RZS opornym na leczenie
  • badania kliniczne w celu zastosowania w leczeniu dny i kolagenoz
  • reakcję uczuleniowe
  • neutropenia
19
Q

Jeśli RZS nie odpowiada na leki blokujące TNFalfa zastosujemy:

A

Leki blokujące kostymulację limfocytów T:
ABATACEPT (ludzkie CTLA-4 z ludzkim fragm Fc)
BELATACEPT

  • mogą powodować wzrost podatności na zakażenia, reakcje uczuleniowe, wzrost ZACHOROWALNOŚCI NA CHŁONIAKI
  • Przeciwwskazania: gruźlica, ospa/półpasiec, aktywne ciężkie zakażenie grzybicze, przewlekłe WZW B i C, ciąża
20
Q

Gruźlica jest przeciwwskazaniem do stosowania:

A
  • Leków działających na TNF alfa (INFLIKSYMAB, ETANERCEPT, ADALIMUMAB, GOLIMUMAB)
  • leków blokujących kostymulację limfocytów T (ABATACEPT, BELATACEPT)
21
Q

RYTUKSYMAB

A
  • przeciwciało monoklonalne mysio-ludzkie igG1 przeciw antygenowi CD 20 –> łączy się z limfocytami B , hamując ich podziały, zaburzając przemiany wewnątrzkomórkowe i prowadząc do apoptozy
  • w chłoniakach nieziarniczych B-komórkowych
  • w RZS opornym na leczenie w połączeniu z METOREKSATEM

Niepożądane:

  • zespół uwalniania cytokin (zaczerwienienie skóry, dreszcze, gorączka, zwężenie oskrzeli, obrzęk naczynioruchowy, nudności, wymioty)
  • nasilenie choroby wieńcowej lub niewydolności serca
  • skłonność do infekcji i ujawnienie infekcji utajonych (JCV)
  • może prowadzić do leukoencefalopatii wieloogniskowej

Przeciwwskazania:

  • aktywne zakażenia (jak przy innych lekach biologicznych)
  • nadwrażliwość na białko mysie
  • ciężka niewydolność serca
  • ciężki niedobór odporności
22
Q

Glikol polietylenowy (PEG)

A
  • wydłuża czas działania leków będących w fazie badań klinicznych
    np:
  • PEGSUNERCEPT - pegylowany receptor dla TNF alfa
  • CERTOLIZUMAB PEGYLOWANY - fragment Fab przeciw TNFalfa
23
Q

KANAKINUMAB

A
  • pc monoklonalne przeciw IL-1B, na razie stosowany w schorzeniach autoimmunizacyjnych (np. pokrzywka indukowana zimnem)
  • faza badań klinicznych w celu zastosowania w dnie i RZS
24
Q

Przebieg dny moczanowej:

A 
Hiperurykemia >7mg/dl kwasu moczowego prowadzi do krystalizacji kwasu moczowego w płynie stawowym --> aktywacja komórek zapalnych i wydzielanie cytokin.
Chemotaksja neutrofili (pod wpływem LTB4), które fagocytują kryształy, po czym ulegają rozpadowi - uwolnienie enzymów proteolitycznych (uszkodzenia w  obrębie stawu)
25
Q

Gdzie gromadzą się złogi kwasu moczowego?

A
  • tkanki miękkie okołostawowe
  • okolice małżowin usznych
  • nerki
26
Q

Przyczyny dny moczanowej:

A 
Wrodzone (defekt enzymów uczestniczących w przemianie puryn) 
Nabyte: 
- zespół lizy guza
- zaburzenia wydalanie moczanów
- nasilony katabolizm puryn
- nieprawidłowa dieta
27
Q

KOLCHICYNA

A
  • leczenie ostrego napadu dny moczanowe
  • hamuje polimeryzację tubuliny, uniemożliwiając powstawanie mikrotubuli –> uniemożliwia napływ komórek zapalnych i fagocytozę kryształów moczanu
  • słaby efekt hamujący LTB4
  • także w zapobieganiu napadom dny moczanowej oraz napadom gorączki śródziemnomorskiej
28
Q

KOLCHICYNA dawkowanie:

A

Doustnie: 1 mg co 6 godzin w pierwszej dobie,
co 8 godzin w drugiej dobie
co 12 godzin w trzeciej dobie

Dożylnie - max. 3 mg tylko przez reumatologa -> duże ryzyko uszkodzenia szpiku

29
Q

KOLCHICYNA działania niepożądane:

A
  • biegunka z kurczami brzucha (najczęściej)
  • uszkodzenie szpiku
  • drażnienie tkanek w przypadku wynaczynienia po podaniu dożylnym
  • krwiomocz, skąpomocz, krwawa biegunka
  • wstrząs
  • postępująca depresja OUN
  • uszkodzenie szpiku
  • neuroptie obwodowe

Szczególna mielotoksyczność i ryzyko miopatii w przypadku jednoczesnego stosowania KOLCHICYNY i CYKLOSPORYNY

30
Q

NSLPZ w przebiegu dny moczanowej:

A
  • najczęściej INDOMETACYNA

- nie stosujemy TOLMETYNY ani małych dawek KWASU ACETYLOSALICYLOWEGO (dopiero dawki >2g działają urykozurycznie)

31
Q

Leki urykozuryczne:

A

BENZBROMARON
PROBENECYD
SULFINPYRAZON

32
Q

Działanie BENZBROMARONU, PROBENECYDU, SULFINPYRAZONU:

A
  • hamują transporter moczanów, hamując wchłanianie zwrotne kwasu moczowego w kanaliku proksymalnym
  • NIE PODAJE SIĘ ICH OSOBOM Z KAMICĄ MOCZOWĄ
  • stosuje się je w połączeniu z podawaniem dużej ilości płynów i lekami alkalizującymi : WODOROWĘGLAN SODU i CYTRYNIAN POTASU
  • wszystkie mogą powodować: zaburzenia żołądkowo-jelitowe
  • upośledzają wydalanie z moczem substancji o charakterze słabych kwasów
33
Q

Działania niepożądane PROBENECYDU:

A
  • zespół nerczycowy (rzadko)
  • zwiększa wydalanie Ca2+ z moczem –> zagrożenie kamicą
  • powoduje zmniejszenie wydalania i wzrost tkankowego stężenia PENICYLIN i AMPICYLINY
  • rzadko niedokrwistość hemolityczna i aplastyczna
34
Q

Działania niepożądane SULFINPYRAZONU

A
  • gastrotoksyczność (jest metabolitem FENYLBUTAZONU (nslpz)

- rzadko niedokrwistość hemolityczna ub aplastyczna

35
Q

RASBURYKAZA

A
  • lek nasilający rozkłąd kwasu moczowego
  • rekombinowana oksydaza moczanowa (katalizuje reakcję kwas moczowy —> alantoina (rozpuszczalna i łatwiej wydalana)
  • dożylnie w zapobieganiu pierotnej i wtórnej hiperurykemii (np. w zespole lizy guza, przed i na początku chemioterapii)
36
Q

Działania niepożądane RASBURYKAZY:

A
  • reakcje uczuleniowe (zmiany skórne, skurcz oskrzeli, hipotonia, wstrząs anafilaktyczny)
  • zmiany hematologiczne (hemoliza, methemoglobinemia)
37
Q

Działania niepożądane leków działających na TNFalfa:

A
  • zapadalność/nasilenie chorób, w których główną linią obrony są makrofagi
  • choroby autoimmunologiczne (pojawiają się ANA, anty-dsDNA, pc antykardiolipinowe)
  • toczeń polekowy
  • zapalenia naczyń
  • leukopenia
  • zespoły demielinizacyjne
  • zapalenie nerwu wzrokowego
  • reakcje uczuleniowe (szczególnie INFLIKSYMAB)
38
Q

PEGLOTIKAZA

A
  • lek zwiększający rozkład kwasu moczowego (jak RASBURYKAZA)
  • rekombinowana oksydaza moczanowa ale PEGYLOWANA, co przedłuża działanie białka i zmniejsza reakcję immunologiczną organizmu
  • katalizuje przemianę kwasu moczowego do alantoiny
  • bezpieczniejszy i skuteczniejszy niż RASBURYKAZA
39
Q

ALLOPURYNOL

A
  • lek hamujący powstawanie kwasu moczowego, analog hipoksantyny –> kompetycyjny inhibitor oksydazy moczanowe
  • hamuje przemianę hipoksantyny do ksantyny (tu jest metabolizowany przez enzym do OKSYPURYNOLU - który w niektórych krajach jest używany jako osobny lek) oraz ksantyny do kwasu moczowe
  • słabo hamuje syntezę puryn
  • nasila działanie doustnych antykoagulantów!
40
Q

Działania niepożądane ALLOPURYNOLU:

A
  • zwykle dobrze tolerowany, powoduje tylko zaburzenia żołądkowo jelitowe, ale może powodować też:
  • zespół nadwrażliwości –> osutkę, gorączkę, eozynofilię, obrzęk naczynioruchowy, uszkodzenie wątroby i nerek)
  • neuropatie obwodowe
  • zespół Stevensa-Johnsona
  • toksyczną nekrolizę naskórka
  • uszkodzenie szpiku kostnego

moje fiszki farma (30 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions