B-laktamy, aminoglikozydy, antybiotyki gliko- i lipoproteinowe Flashcards

1
Q

Cefalosporyny nie działają na:

A

enterokoki

Listeria monocytoenes

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

AMOKSYCYLINA podana osobie z mononukleozą zakaźna spowoduje:

A

osutkę

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

Aminopenicyliny częściej powodują osutkę u:

A

osób z hiperurykemią przyjmujących ALLOPURYNOL

chorych na CLL (przewlekłą białaczkę limfatyczną)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

Cefamycyny:

A

CEFOKSETYNA
CEFMETAZOL
CEFOTETAN

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

Jakie B-laktamazy rozkładają cefalosporyny?

A

ESBL
KPC
cefalosporynaza AmpC
metalo-B-laktamazy

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Pacjenci uczulni na penicyliny są prawdopodobnie uczuleni też na:

A

Karbapenemy

Cefalosporyny I generacji

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Cefalosporyny I generacji

A
CEFADROKSYL
CEFAZOLINA
CEFALEKSYNA
CEFALOTYNA
CEFRADYNA
CEFAPIRYNA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

Cefalosporyny II generacji:

A
CEFAKLOR
CEFUROKSYM
CEFAMANDOL
CEFPROZYL
CEFORANID
CEFONICYD
LORAKARBEF
CEFOKSETYNA
CEFMETAZOL
CEFOTETAN
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

Cefalosporyny III generacji:

A
CEFOPERAZON
CEFOTAKSYM
CEFOPODOKSYM
CEFTAZYDYM
CEFTRIAKSON
CEFTYBUTEN
CEFIKSYM
CEFTYZOKSYM
CEFDYNIR
CEFDYTOREN
MOKSOLAKTAM
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Cefalosporyny IV generacji

A

Cefepim

Cefpirom

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Cefalosporyny V generacji

A

Ceftobiprol

Ceftarolina

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Cefalosporyny zawierające pierścien metalotiotetrazolowy:

A

CEFAMANDOL, CEFOTETAN, CEFOPERAZON, CEFMETAZOL, MOKSOLAKTAM

mogą powodować hipoprotrombinemię i reakcję disulfiramową

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

CEFUROKSYM

A
  • II generacja cefalosporyn
  • może być podawany doustnie
  • zakażenie ucha środkowego i zatok przynosowych (lek drugiego rzutu)
  • pozaszpitalne zapalenie płuc
  • zaostrzenie POChP
  • zakażenia dróg moczowych (oporne na FURAGINĘ i KO-TRYMOKSAZOL)
  • wczesne stadium boreliozy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

CEFAKLOR, CEFPROZYL

A
  • II generacja cefalosporyn
  • mogą być podawane doustnie
  • pozaszpitalne zakażenie GDO, leki drugiego rzutu w zakażeniach DM
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Leki IV i V generacji cefalosporyn są podawane:

A

pozajelitowo, przenikają do OUN, w celu leczenia ciężkich zakażeń szpitalnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

MRSA i enterokoki są wrażliwe na:

A
  • CEFTOBIPROL, CEFTAROLINĘ (leki V generacji cefalosporyn)
  • antybiotyki glikopeptydowe (WANKOMYCYNA, TEIKOPLANINA)
  • DAPTOMYCYNA i lipoglikopeptydy (Telawancyna, oritawancyna, Dalbawancyna) działają na MRSA
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
17
Q

CEFOTAKSYM

CEFTRIAKSON

A
  • III generacja cefalosporyn
  • pozaszpitalne ciężkie zakażenia płuc
  • szpitalne zakażenia płuc z wyj. OIOMu, gdzie rzadko powodują je Pseudomonas aeruginosa i S. aureus
  • ZOMR
  • zakażenia Neisseria gonorrhoeae
  • posocznica pozaszpitalna
  • bakteryjne zapalenie wsierdzia
  • profilaktyka posocznicy meningokokowej (zwł. kobiety w ciązy)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
18
Q

Działania niepożądane cefalosporyn:

A
  • są mało toksyczne (można stosować w ciąży)
  • reakcje uczuleniowe (odczyny skórne)
  • reakcja disulfiramowa, hipoprotrombinemia (te, które zawierają pierścień metalotiotetrazolowy)
  • nefrotoksyczność (szczególnie wycofana CEFALORYDYNA i inne w połączeniu z innymi nefrotoksycznymi lekami)
  • dysbakteriozy (bo szerokie spektrum)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
19
Q

Przenikanie do OUN:

A

Penicyliny słabo przenikają do OUN (znacząco tylko w trakcie ZOMR)
Karbapenemy dobrze przenikają do tkanek, w tym OUN
Antybiotyki aminoglikozydowe słabo przenikają do OUN
Cefalosporyny III, IV i V generacji dobrze przenikają do OUN

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
20
Q

Mechanizm działania aminoglikozydów:

A
  • bierna dyfuzja przez poryny w błonie bakterii Gram-ujemnych (proces sprzężony z łańcuchem oddechowym i redukcją tlenu) , dalej i u Gram-dodatnich transport czynny (proces sprzężony z łańcuchem tlenowym i redukowanym tlenem)
  • wiązanie z podjednostką 30S rybosomu, hamowanie inicjacji translacji –> błędy w powstających białkach
  • uszkodzenie błony + nieprawidłowe białka + aktywacja autolizy ustroju = działanie bakterioBÓJCZE aminoglikozydów
  • działają synergistycznie z B-laktamami i WANKOMYCYNĄ
  • działają w alkalicznym pH
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
21
Q

Mechanizm oporności na antybiotyki aminoglikozydowe:

A
  • Tworzenie enzymów dołączających grupy funkcyjne do cząsteczki leku, co uniemożliwia im wiązanie się z podjednstką 30S rybosomu
  • zaburzenie transportu aminoglikozydów do bakterii
  • zmiany w miejscu wiążącym na rybosomie
  • najrzadziej spośród aminoglikozydów oporność na AMIKACYNĘ (półsyntetyczna pochodna KANAMYCYNY)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
22
Q

Co działa na Pseudomonas aeruginosa?

A
  • słabo I generacja cefalosporyn
  • CEFTAZYDYM, CEFOPERAZON ( z gen. III cefalosporyn)
  • IV i V generacja cefalosporyn (CEFEPIM, CEFPIROM, CEFTOBIPROL, CEFTAROLINA)
  • karbapenemy
  • AZTREONAM (wziewnie w mukowiscydozie!)
  • TOBRAMYCYNA (aminoglikozydy, leczenie mukowiscydozy)
  • ureidopenicyliny (MEZLOCYLINA, AZLOCYLINA, PIPERACYLINA)
  • penicyliny z dodatkiem inhibitorów B-laktamaz
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
23
Q

Aminoglikozydy w zapaleniu wsierdzia i posocznicy podajemy z:

A

penicyliną, AMPICYLINĄ lub glikopeptydem

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
24
Q

Mechanizm działania B-laktamów:

A
  • blokada syntezy peptydoglikanu w ścianie bakterii na etapie transpeptydylacji
  • PBP ( penicillin binding proteins) to miejsce wiązania tych antybiotyków (które mają strukturę przypominającą sekwencję D-ALA-D-ALA
  • zwykle działają silniej na Gram-dodatnie (bo te mają grubszą warstwę peptydoglikanu w ścianie)
  • efekt bakteriobójczy zależny od czasu
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
25
Q

Enterococcus faecalis:

A
  • BENZYLOPENICYLINA (PENICYLINA G) działa na nie bakteriostatycznie ( a na inne bakteriobójczo)

Działa na nie:

  • amoksycylina
  • Daptomycyna, Wankomycyna, Teikoplanina
  • Kotrimoksazol
  • Gentamycyna
  • Coftobiprol, Ceftarolina
  • Telawancyna, Dalbawancyna, Oritawancyna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
26
Q

Oporność na B-laktamy:

A
  • wytwarzanie B-laktamaz (cześciej G-, z G+ tylko gronkowce)
  • mutacja PBP
  • zaburzenie przedostawania się leku do PBP (tylko u Gram ujemnych, bo tylko one mają błonę zewnętrzną z porynami, które ulegają mutacji!!!)
  • aktywne wypompowanie leku z drobnoustroju
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
27
Q

BENZYLOPENICYLINA przenika do prawie wszystkich tkanek z wyjątkiem:

A
  • OUN (z wyjątkiem stanu zapalnego)
  • ciecz wodnista oka
  • płód
  • pokarm kobiecy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
28
Q

Jaki lek blokuje cewkowe wydzielanie penicyliny:

A

PROBENECYD

podobnie, ale słabiej działają NSLPZ

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
29
Q

Sposoby podawanie penicylin naturalnych:

A

BENZYLOPENICYLINA - w postaci soli sodowej/potasowej domięsniowo lub dożylnie, 4-6razy/doba
BENZYLOPENICYLINA PROKAINOWA - tylko domięśniowo 2x/doba
BENZYLOPENICYLINA BENZATYNOWA - domięśniowo, raz/2-4tyg
FENOKSYMETYLOPENICYLINA - doustnie,2-4x/doba

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
30
Q

Spektrum działanie penicylin naturalnych:

A
  • S. pyogenes
  • paciorkowce hemolizujące grupy B, C, G
  • wrażliwe pneumokoki
  • Actinomyces sp.
  • Neisseria meningitidis
  • Treponema pallidum
  • Bacillus Anthracis
  • Listeria monocytogenes
  • Clostridium sp.
  • Bacterioides sp. (ale NIE NA Bacterioides fragilis –> ma penicylinazy)

Oporne: Neisseria gonorrhoeae, gronkowce, większość Gram-ujemnych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
31
Q

Bacterioides fragilis:

A
  • niewrażliwa na penicyliny (penicylinazy) z wyjątkiem karboksypenicylin!
  • CEFOKSETYNA, CEFMETAZOL, CEFOTETAN (cefamycyny) działają na bakterie beztlenowe w tym B. fragilis
  • CEFTYZOKSYM, MOKSOLAKTAM działają
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
32
Q

Wskazania do użycia penicylin naturalnych:

A
  • choroby paciorkowcowe (róża, szkarlatyna, angina, ropnie)
  • meningokokowej ZOMR (wtedy przenikają do OUN)
  • zatrucie muchomorem sromotnikowym (duże dawki BENZYLOPENICYLINY, wypiera połączenia grzybowych toksyn z białkami krwi)
  • zakażenia niektórymi bakteriami beztlenowymi (np. wąglik)
  • promienica
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
33
Q

Działania niepożądane penicylin naturalnych:

A
  • alergie
  • niedokrwistość hemolityczna, małopłytkowość –> działają jak hapteny, aktywują reakcję typu II zależną od dopełniacza
  • drgawki (u pacjentów z padaczką i niewydolnością nerek, bo hamowanie GABAa i aktywacja NMDA)
  • reakcja Jarischa- Herxheimera
  • zespół Nicolau
  • zespół Hoigne po podaniu BENZYLOPENICYLINY PROKAINOWEJ
  • przeciążenie sodem/potasem po podaniu BENZYLOPENICYLINY
34
Q

reakcja Jarischa-Herxheimera:

A
  • występuje czasem po podaniu BENZYLOPENICYLINY podczas leczenia krętkowic
  • wstrząsopodobna: gorączka, drgawki, spadek CTK,
  • przemijające, wystarczy terapia podtrzymująca
35
Q

zespół Nicolau:

A
  • gdy omyłkowo wprowadzimy formę domięśniową leku do tętnicy
  • krystalizacja i wykrzepianie, niedokrwienie miejsca wkłucia z martwicą skóry i tkanki podskórnej, objawy zatorowe w tętnicach kończyn, krezki, rzadziej rdzenia kręgowego
  • czasem leukocytoza i krwiomocz
  • postępowanie jak w zatorowości
36
Q

zespół Hoigne’a:

A

zaczerwienienie skóry, wzrost CTK, niepokój, drgawki, splątanie
Prawdopodobnie spowodowany blokadą drobnych naczyń OUN
Leczenie benzodiazepinami

37
Q

Penicyliny półsyntetyczne przeciwgronkowcowe:

A
METYCYLINA - tylko do oceny oporności bakterii
OKSACYLINA
KLOKSACYLINA - jedyna dostępna w Polsce
FLUKLOKSACYLINA
DIKLOKSACYLINA

Działają na gronkowce (ale jeśli BENZYLOPENICYLINA też, to lepiej ją stosować)

Mogą powodować: uczulenia, nudności, wymioty, biegunki, cholestazę, zapalenie żyły, eozynofilia (gdy podane dożylnie)

Metycylina powodowała śródmiąższowe zapalenie nerek, dlatego wycofana

38
Q

Aminopenicyliny (+ działania niepożądane)

A

AMPICYLINA
AMOKSYCYLINA

Mogą powodować: dysbakteriozy (szerokie spektrum)
osutki plamisto-grudkowe (częściej u osób z hiperurykemią leczonych ALLOPURYNOLEM, osób z CLL i chorych na mononukleozę, którym poda się AMOKSYCYLINĘ)

39
Q

Spektrum działania aminopenicylin:

A

Gram dodatnie:
S. pyogenes, streptokoki hemolizujące B, C, G, Actinomyces, N. meningitidis, Treponema pallidum, Listeria sp., Bacillus anthracis

Gram-ujemne:
Neisseria
Haemophilus influenza
Enterobacteriaceae

40
Q

Oporne na AMPICYLINĘ są:

A
Pseudomonas 
Acinetobacter 
Serratia 
Proteus 
Enterobacter
Klebsiella
41
Q

Karbapenemy (spektrum + działania niepożądane)

A

Działają na Gram-ujemne (w tym Pseudomonas sp.), Gram-dodatnie i beztlenowe

Niepożądane:

  • odczyny alergiczne (częściej po IMIPENEMIE)
  • nudności, wymioty, biegunka
  • miejscowe reakcje po wstrzyknięciu (ERTAPENEM)
  • drgawki - u chorych z niewydolnością nerek, gdy wzrośnie poziom IMIPENEMU
42
Q

Karbapenemy, z czym podajemy:

A

IMIPENEM z CYLASTATYNĄ (bo jest metabolizowany przez dihydropeptydazę w nerkach, a cylastatyna hamuje ten enzym)

ERTAPENEM z 1% LIDOKAINĄ, bo bardzo boli przy wstrzykiwaniu

43
Q

Oporne na karbapenemy są:

A
Enterococcus faecium,
MRSA
Clostridium difficile
Burkholderia cepcia
Xanthomonas maltophilia
44
Q

AZTREONAM

A
  • przedstawiciel monobaktamów (B-laktamów)
  • wąskie spektrum –> Gram-ujemne (w tym Pseudomonas i Serratia)
  • dożylnie, domięśniowo (rzadko)
  • wziewnie w mukowiscydozie
  • często podawany z METRONIDAZOLEM, KLINDAMYCYNĄ, WANKOMYCYNĄ, AMIKACYNĄ

Może powodować:
wysypki, przejściowy wzrost aminotransferaz, nudności, wymioty, przejściową eozynofilię
Rzadziej małopłytkowość i leukopenię

BRAK alergii krzyżowej z penicylinami

45
Q

Ureidopenicyliny (nazwy + spektrum)

A

MEZLOCYLINA, AZLOCYLINA, PIPERACYLINA

Spektrum:
Gram-ujemne (w tym Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella)
enterokoki (BEZ Enterococcus faecium)

Oporne: chlamydie, mikoplazmy

46
Q

Ureidopenicyliny (zastosowanie)

A
  • dożylnie lub domięśniowo (często razem z aminoglikozydami i fluorochinonami)
  • ciężkie szpitalne zakażenia
  • zakażenia układowe, infekcje DO, infekcje płuc, zapalenie otrzewnej, jamy brzuszenj, miednicy
    PIPERACYLINA –> profilaktyka w chirurgii jamy brzusznej i ginekologicznej
47
Q

Ureidopenicyliny (działania niepożądane)

A
  • bardziej toksyczne niż AMPICYLINA i AMOKSYCYLINA
  • reakcje miejscowe (ból i zakrzepica)
  • nadwrażliwość (osutki, gorączka, częściej u ludzi z mukowiscydozą)
  • rzadko anafilaksja
  • HIPOKALIEMIA
  • biegunki, wymioty, nudności, cholestaza
  • wzrost kreatyniny i mocznika , czasem śródmiąższowe zapalenie nerek
  • bóle zawroty głowy (oznaki uszkodzenia OUN)
  • zab. hematologiczne (leukopenia, małopłytkowość, eozynofilia)
48
Q

Karboksypenicyliny (nazwy + działania niepożądane)

A

KARBENICYLINA
TYKARCYLINA

Niepożądane:

  • alergie - osutka, świąd, pokrzywka, anafilaksja
  • gorączka, eozynofilia, małopłytkowość, neutropenia
  • HIPOKALIEMIA, HIPOMAGNEZEMIA
  • biegunka, nudności, cholestaza
  • duże dawki –> DRGAWKI
49
Q

TYKARCYLINA

A
  • lepsza od KARBENICYLINY, bo lepiej działa na Pseudomonas i Proteus
  • często podaje się razem z KW. KLAWULONOWYM (= Timentin) –> rozszerza spektrum o Xanthomonas maltophilia, H. influenzae, Klebsiella sp., Staphylococcus aureus, Bacterioides fragilis)
  • Timentin –> w ciężkich zakażeniach szpitalnych (jak ureidopenicyliny)
50
Q

Inhibitory B-laktamaz, nazwy, na co działają:

A

KWAS KLAWULONOWY
SULBAKTAM
TAZOBAKTAM

silnie blokują B-laktamazy klasy A: H. influenzae, Neisseria gonorrhoeae, Salmonella sp., Shigella sp., Escherichia coli, Klebsiella pneumoniea

słabiutko blokują B-laktamazy klasy C:

51
Q

Augmentin:

A

AMOKSYCYLINA + KWAS KLAWULONOWY

  • działa dobrze na bakterie beztlenowe
  • II rzut w zakażeniach GDO
  • pozaszpitalne zapalenie płuc
  • zakażenia dróg moczowy (jeśli nie działa KO-TRYMOKSAZOL i NITROFURANTOINA)
  • nawracające bakteryjne zapalenie gardła
52
Q

Timentin:

A

tykarcylina + kwas klawulonowy

większa aktywność niż Tykarcylina wobec Enterobacteriaceae, Bacterioides fragilis i Xanthomonas maltophilia

53
Q

Unasyn:

A

AMPICYLINA + SULBAKTAM

  • tylko pozajelitowo
  • podobnie jak Augmentin
  • dobra aktywność wobec Acinetobacter - i powinno się go używać tylko do szpitalnych zakażeń Acinetobacter
54
Q

Tazobac

A

PIPERACYLINA + TAZOBAKTAM

  • podobne działanie do Timentinu
  • ciężkie szpitalne zakażenia DO, DM i wewnątrzbrzusznych, ale NIE zapalenia trzustki
55
Q

Cefalosporyny I generacji:

A

Spektrum: Gram-dodatnie (gronkowce BEZ MRSA, paciorkowce) słabiej Gram-ujemne (E.coli, Klebsiella, Proteus)
bardzo mała aktywność wobec Pseudomonas, indolo-dodatnim szczepom Proteus, Serratia, Citrobacter, Acinetobacter

CEFAZOLINA - profilkatycznie w chirurgii i zakażenia S. aureus
CEFADROKSYL - dobry do leczenia anginy paciorkowcowej
CEFADROKSYL, CEFRADYNA, CEFALEKSYNA –> pozaszpitalne zakażenia DO, DM, tkanki podskórnej

56
Q

CEFADROKSYL, CEFALEKSYNA, CEFRADYNA

A
  • I generacja cefalosporyn
  • pozaszpitalne zakażenia DO, DM, tkanki podskórnej
  • CEFADROKSYL - najlepszy do leczenia strep-throat
57
Q

Cefalosporyny II generacji:

A
  • jak I generacja + niektóre szczepy Klebsiella, dodatkowo cefalomycyny działają też na Bacterioides fragilis
  • nie działają na Pseudomonas i enterokoki
  • CEFUROKSYM, CEFAKLOR, CEFPROZYL, LORAKABEF mogą być przyjmowane doustnie
  • CEFAKLOR, CEFPROZYL - pozaszpitalne zakażenia DO i DM, leki II rzutu
  • CEFUROKSYM - ostre zapalenie ucha środkowego, zatok przynosowych, pozaszpitalne zap. płuc, zaotrzenie POChP, zakażenia DM oporne na Furaginę i Ko-Trymoksazol, wczesne stadium boreliozy z Lyme
58
Q

Cefalosporyny III generacji:

A
  • lepiej działają na Citrobacter, Serratia, Providencia
  • CEFTAZYDYM, CEFOPERAZON - działają na Pseudomonas aeruginosa
  • CEFTYZOKSYM, MOKSOLAKTAM –> działają na Bacterioides fragilis
  • dobrze penetrują do tkanek, w tym OUN
  • CEFIKSYM, CEFDYNIR, CEFTYBUTEN, CEFPODOKSYM –> mogą być stosowane doustnie
  • CEFTRIAKSON - duże stężenie w żółci (leczenie dróg żółciowych, ale ryzyko kamicy)
  • CEFOTAKSYM, CEFTRIAKSON - ciężkie pozaszpitalne zakażenia płuc, szpitalne zakażenia płuc poza OIOMem, duże skupiska ludzi z rzeżączką, posocznica pozaszpitalna, bakteryjne zapalenie wsierdzia, profilaktyka posocznicy meningokokowej
59
Q

Cefalosporyny IV generacji:

A

CEFEPIM, CEFPIROM

  • spektrum: Pseudomonas, Enterobacter, S. aureus, S. pneumoniae, Neissera, Haemophilus
  • pozajelitowo, przenikają do OUN
  • ciężkie zakażenia szpitalne
60
Q

Cefalosporyny V generacji

A

CEFTOBIPROL, CEFTAROLINA

  • działają na to co IV + MRSA i enterokoki
  • CEFTAROLINA trochę mniej aktywna niż CEFTOBIPROL
  • pozajelitowo, przenikają do OUN
  • ciężkie zakażenia szpitalne
61
Q

WANKOMYCYNA (mechanizm działania i oporności)

A
  • glikopeptyd
  • hamowanie budowy ściany bakterii, łączy się z sekwencją D-ALA-D-ALA
    Oporność: zamiana sekwencji na D-ALA-D-mleczan, z którą WANKOMYCYNA się nie łączy

Wankomycyna może być podana do jamy otrzewnej i komór mózgu.

62
Q

TEIKOPLANINA (różnice z Wankomycyną)

A
  • glikopeptyd
  • słabiej niż WANKOMYCYNA działa na gronkowce koagulazoujemne
  • dożylnie lub domięśniowo raz dzienne (a Wankomycyna doustnie lub dożylnie 2x/dobę)
  • rzadziej powoduje działania niepożądane
63
Q

Wskazania do użycia antybiotyków glikopeptydowych (Wankomycyny i Teikoplaniny)

A

zakażenia wywołane bakteriami opornymi na inne leki:

  • MRSA
  • Metycylinooporne koauglazoujemne gronkowce (MRCNS)
  • enterokoki opore na aminopenicyliny
  • pneumokoki oporne na penicyliny i cefalosporyny III generacji
  • rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego (Wankomycyna to II rzut po Metronidazolu, doustnie)
64
Q

Działania niepożądane WANKOMYCYNY i TEIKOPLANINY:

A
  • skurcz oskrzeli, bolesny skurcz mięśni klp i grzbietu
  • zapalenie żyły w miejscu podania
  • gorączka, osutka, dreszcze
  • zaczerwienienie górnej połowy ciała (red man syndrome - zależny od histaminy)

WANKOMYCYNA: ototoksyczna, nefrotoksyczna, szczególnie z innymi lekami (np. aminoglikozydami, diuretykami pętlowymi)

65
Q

Nefrotoksyczne:

A
  • WANKOMYCYNA
  • cefalosporyny (szczególnie wycofana CEFALORYDYNA)
  • aminoglikozydy (najbardziej TOBRAMYCYNA, GENTAMYCYNA)
  • SPEKTYNOMYCYNA
  • METYCYLINA - śródmiąższowe zapalenie nerek, dlatego teraz tylko w testach oporności
  • ureidopenicyliny
66
Q

DAPTOMYCYNA

A
  • ze Streptomyces roseosporus, lipopeptyd
  • łączy się z błoną bakterii, zwiększa przepuszczalność dla potasu, wypływ K+ na zewnątrz, nieprawidłowości w replikacji i syntezie białek, śmierć bakterii
  • inaktywowana przez surfaktant
  • NIE DZIAŁA na Listeria sp. i CLostridium sp.

Zastosowanie:

  • zakażenia skóry i tkanki podskórnej
  • zapalenie wsierdzia wywołane przez S.aureus (w tym MRSA)
67
Q

Działania niepożądane DAPTOMYCYNY:

A
  • nudności, wymioty, biegunka, zaparcia,
  • osutka, świąd
  • zapalenie żyły w miejscu podania
  • spadek CTK
  • niedokrwistość
68
Q

TELWANCYNA, ORITAWANCYNA, DALBAWANCYNA:

A
  • lipoglikopeptydy
  • łączą działanie WANKOMYCYNY i DAPTOMYCYNY, ale mogą się łączyć z sekwencją D-ALA-D-mleczan i nie są inaktywowane przez surfaktant
  • silniej działają na Gram-dodatnie niż Wankomycyna

Zastosowanie:
- ciężkie zakażenia skóry i tkanki podskórnej wywołane przez wielooporne szczepy (w tym VRE i MRSA)

69
Q

Oporne na penicyliny półsyntetyczne przeciwgronkowcowe są:

A
  • Listeria sp.

- MRSA, enterokoki

70
Q

AMOKSYCYLINA:

A
  • aminopenicylina
  • doustnie, dożylnie, domięśniowo
  • wchłanianie z przewodu bez względu na pokarm
  • może powodować osutkę u osób z mononukleozą

Wskazanie:

  • zapalenie zatok przynosowych i ucha środkowego (I rzut, a lek drugiego rzutu to CEFUROKSYM)
  • paciorkowcowe zapalenie gardła
  • pozaszpitalne zakażenia płuc
  • enterokokowe zakażenia DM
  • eradykacja H. pylori (z Metronidazolem i Klindamycyną)
71
Q

Leczenie zapalenia zatok przynosowych i ucha środkowego:

A
  • I rzut - AMOKSYCYLINA

- II rzut CEFUROKSYM

72
Q

AMPICYLINA

A
  • doustnie, dożylnie
  • wchłanianie z przewodu hamowane przez pokarm
  • Oporne: E.coli, Salmonella, Shigella, Pseudomonas, Acinetobacter, Serratia, Proteus, Klebiella, Enterobacter

Wskazania:

  • leczenie Listeria sp. i enterokoków (dożylnie, często z aminoglikozydami)
  • czasem skuteczna w leczeniu duru brzusznego
73
Q

U pacjentów z neutropenią stosowane są:

A
  • Tazobac (Piperacylina + Tazobaktam)

- aminoglikozydy (AMIKACYNA z cefalosporyną III generacji)

74
Q

STREPTOMYCYNA:

A
  • II rzut w gruźlicy, też tularemia, bruceloza, dżuma
  • częściej niż inne aminoglikozydy powoduje reakcje alergiczne
  • ototoksycznie –> oddziaływuje na przedsionek ucha wewnętrznego
75
Q

GENTAMYCYNA:

A
  • modelowy aminoglikozyd, podobny do SYSOMYCYNY

- razem z TOBRAMYCYNĄ najbardziej nefrotoksyczne z grupy

76
Q

NEOMYCYNA, KANAMYCYNA, PAROMOMYCYNA

A
  • dzialają na Gram-ujemne, Gram-dodatnie i niektóre prątki
  • oczyszczanie przewodu pokarmowego, bezpośrednio miejscowo na skóre, do oka i ucha
  • długo stosowana NEOMYCYNA może powodować reakcje uczuleniowe
77
Q

TOBRAMYCYNA

A
  • działa najlepiej z grupy na Pseudomonas aeruginosa
  • nie działa na Enterococcus faecium
  • bardziej nefrotoksyczna niż inne
  • inhalacje przeciw Pseudomonas aeruginosa w mukowiscydozie
78
Q

Niektóre szczepy oporne na TOBRAMYCYNĘ i GENTAMYCYNĘ mogą być wrażliwe na:

A

NETYLMYCYNĘ

AMIKACYNĘ (niewrażliwa na enzymy rozkładające tamte)

79
Q

AMIKACYNA

A
  • półsyntetyczna pochodna KANAMYCYNY
  • dobra aktywność wobec szczepów opornych na TOBRA i GENTAMYCYNĘ
  • działa na wielooporne szczepy Mycobacterium tuberculosis
80
Q

SEPAMYCYNA:

A
  • działa na szczepy produkujące metylotransferazę
  • podobnie działa do AMIKACYNY
  • rzadziej działania niepożądane niż GENTAMYCYNA