B-laktamy, aminoglikozydy, antybiotyki gliko- i lipoproteinowe Flashcards
Cefalosporyny nie działają na:
enterokoki
Listeria monocytoenes
AMOKSYCYLINA podana osobie z mononukleozą zakaźna spowoduje:
osutkę
Aminopenicyliny częściej powodują osutkę u:
osób z hiperurykemią przyjmujących ALLOPURYNOL
chorych na CLL (przewlekłą białaczkę limfatyczną)
Cefamycyny:
CEFOKSETYNA
CEFMETAZOL
CEFOTETAN
Jakie B-laktamazy rozkładają cefalosporyny?
ESBL
KPC
cefalosporynaza AmpC
metalo-B-laktamazy
Pacjenci uczulni na penicyliny są prawdopodobnie uczuleni też na:
Karbapenemy
Cefalosporyny I generacji
Cefalosporyny I generacji
CEFADROKSYL CEFAZOLINA CEFALEKSYNA CEFALOTYNA CEFRADYNA CEFAPIRYNA
Cefalosporyny II generacji:
CEFAKLOR CEFUROKSYM CEFAMANDOL CEFPROZYL CEFORANID CEFONICYD LORAKARBEF CEFOKSETYNA CEFMETAZOL CEFOTETAN
Cefalosporyny III generacji:
CEFOPERAZON CEFOTAKSYM CEFOPODOKSYM CEFTAZYDYM CEFTRIAKSON CEFTYBUTEN CEFIKSYM CEFTYZOKSYM CEFDYNIR CEFDYTOREN MOKSOLAKTAM
Cefalosporyny IV generacji
Cefepim
Cefpirom
Cefalosporyny V generacji
Ceftobiprol
Ceftarolina
Cefalosporyny zawierające pierścien metalotiotetrazolowy:
CEFAMANDOL, CEFOTETAN, CEFOPERAZON, CEFMETAZOL, MOKSOLAKTAM
mogą powodować hipoprotrombinemię i reakcję disulfiramową
CEFUROKSYM
- II generacja cefalosporyn
- może być podawany doustnie
- zakażenie ucha środkowego i zatok przynosowych (lek drugiego rzutu)
- pozaszpitalne zapalenie płuc
- zaostrzenie POChP
- zakażenia dróg moczowych (oporne na FURAGINĘ i KO-TRYMOKSAZOL)
- wczesne stadium boreliozy
CEFAKLOR, CEFPROZYL
- II generacja cefalosporyn
- mogą być podawane doustnie
- pozaszpitalne zakażenie GDO, leki drugiego rzutu w zakażeniach DM
Leki IV i V generacji cefalosporyn są podawane:
pozajelitowo, przenikają do OUN, w celu leczenia ciężkich zakażeń szpitalnych
MRSA i enterokoki są wrażliwe na:
- CEFTOBIPROL, CEFTAROLINĘ (leki V generacji cefalosporyn)
- antybiotyki glikopeptydowe (WANKOMYCYNA, TEIKOPLANINA)
- DAPTOMYCYNA i lipoglikopeptydy (Telawancyna, oritawancyna, Dalbawancyna) działają na MRSA
CEFOTAKSYM
CEFTRIAKSON
- III generacja cefalosporyn
- pozaszpitalne ciężkie zakażenia płuc
- szpitalne zakażenia płuc z wyj. OIOMu, gdzie rzadko powodują je Pseudomonas aeruginosa i S. aureus
- ZOMR
- zakażenia Neisseria gonorrhoeae
- posocznica pozaszpitalna
- bakteryjne zapalenie wsierdzia
- profilaktyka posocznicy meningokokowej (zwł. kobiety w ciązy)
Działania niepożądane cefalosporyn:
- są mało toksyczne (można stosować w ciąży)
- reakcje uczuleniowe (odczyny skórne)
- reakcja disulfiramowa, hipoprotrombinemia (te, które zawierają pierścień metalotiotetrazolowy)
- nefrotoksyczność (szczególnie wycofana CEFALORYDYNA i inne w połączeniu z innymi nefrotoksycznymi lekami)
- dysbakteriozy (bo szerokie spektrum)
Przenikanie do OUN:
Penicyliny słabo przenikają do OUN (znacząco tylko w trakcie ZOMR)
Karbapenemy dobrze przenikają do tkanek, w tym OUN
Antybiotyki aminoglikozydowe słabo przenikają do OUN
Cefalosporyny III, IV i V generacji dobrze przenikają do OUN
Mechanizm działania aminoglikozydów:
- bierna dyfuzja przez poryny w błonie bakterii Gram-ujemnych (proces sprzężony z łańcuchem oddechowym i redukcją tlenu) , dalej i u Gram-dodatnich transport czynny (proces sprzężony z łańcuchem tlenowym i redukowanym tlenem)
- wiązanie z podjednostką 30S rybosomu, hamowanie inicjacji translacji –> błędy w powstających białkach
- uszkodzenie błony + nieprawidłowe białka + aktywacja autolizy ustroju = działanie bakterioBÓJCZE aminoglikozydów
- działają synergistycznie z B-laktamami i WANKOMYCYNĄ
- działają w alkalicznym pH
Mechanizm oporności na antybiotyki aminoglikozydowe:
- Tworzenie enzymów dołączających grupy funkcyjne do cząsteczki leku, co uniemożliwia im wiązanie się z podjednstką 30S rybosomu
- zaburzenie transportu aminoglikozydów do bakterii
- zmiany w miejscu wiążącym na rybosomie
- najrzadziej spośród aminoglikozydów oporność na AMIKACYNĘ (półsyntetyczna pochodna KANAMYCYNY)
Co działa na Pseudomonas aeruginosa?
- słabo I generacja cefalosporyn
- CEFTAZYDYM, CEFOPERAZON ( z gen. III cefalosporyn)
- IV i V generacja cefalosporyn (CEFEPIM, CEFPIROM, CEFTOBIPROL, CEFTAROLINA)
- karbapenemy
- AZTREONAM (wziewnie w mukowiscydozie!)
- TOBRAMYCYNA (aminoglikozydy, leczenie mukowiscydozy)
- ureidopenicyliny (MEZLOCYLINA, AZLOCYLINA, PIPERACYLINA)
- penicyliny z dodatkiem inhibitorów B-laktamaz
Aminoglikozydy w zapaleniu wsierdzia i posocznicy podajemy z:
penicyliną, AMPICYLINĄ lub glikopeptydem
Mechanizm działania B-laktamów:
- blokada syntezy peptydoglikanu w ścianie bakterii na etapie transpeptydylacji
- PBP ( penicillin binding proteins) to miejsce wiązania tych antybiotyków (które mają strukturę przypominającą sekwencję D-ALA-D-ALA
- zwykle działają silniej na Gram-dodatnie (bo te mają grubszą warstwę peptydoglikanu w ścianie)
- efekt bakteriobójczy zależny od czasu
Enterococcus faecalis:
- BENZYLOPENICYLINA (PENICYLINA G) działa na nie bakteriostatycznie ( a na inne bakteriobójczo)
Działa na nie:
- amoksycylina
- Daptomycyna, Wankomycyna, Teikoplanina
- Kotrimoksazol
- Gentamycyna
- Coftobiprol, Ceftarolina
- Telawancyna, Dalbawancyna, Oritawancyna
Oporność na B-laktamy:
- wytwarzanie B-laktamaz (cześciej G-, z G+ tylko gronkowce)
- mutacja PBP
- zaburzenie przedostawania się leku do PBP (tylko u Gram ujemnych, bo tylko one mają błonę zewnętrzną z porynami, które ulegają mutacji!!!)
- aktywne wypompowanie leku z drobnoustroju
BENZYLOPENICYLINA przenika do prawie wszystkich tkanek z wyjątkiem:
- OUN (z wyjątkiem stanu zapalnego)
- ciecz wodnista oka
- płód
- pokarm kobiecy
Jaki lek blokuje cewkowe wydzielanie penicyliny:
PROBENECYD
podobnie, ale słabiej działają NSLPZ
Sposoby podawanie penicylin naturalnych:
BENZYLOPENICYLINA - w postaci soli sodowej/potasowej domięsniowo lub dożylnie, 4-6razy/doba
BENZYLOPENICYLINA PROKAINOWA - tylko domięśniowo 2x/doba
BENZYLOPENICYLINA BENZATYNOWA - domięśniowo, raz/2-4tyg
FENOKSYMETYLOPENICYLINA - doustnie,2-4x/doba
Spektrum działanie penicylin naturalnych:
- S. pyogenes
- paciorkowce hemolizujące grupy B, C, G
- wrażliwe pneumokoki
- Actinomyces sp.
- Neisseria meningitidis
- Treponema pallidum
- Bacillus Anthracis
- Listeria monocytogenes
- Clostridium sp.
- Bacterioides sp. (ale NIE NA Bacterioides fragilis –> ma penicylinazy)
Oporne: Neisseria gonorrhoeae, gronkowce, większość Gram-ujemnych
Bacterioides fragilis:
- niewrażliwa na penicyliny (penicylinazy) z wyjątkiem karboksypenicylin!
- CEFOKSETYNA, CEFMETAZOL, CEFOTETAN (cefamycyny) działają na bakterie beztlenowe w tym B. fragilis
- CEFTYZOKSYM, MOKSOLAKTAM działają
Wskazania do użycia penicylin naturalnych:
- choroby paciorkowcowe (róża, szkarlatyna, angina, ropnie)
- meningokokowej ZOMR (wtedy przenikają do OUN)
- zatrucie muchomorem sromotnikowym (duże dawki BENZYLOPENICYLINY, wypiera połączenia grzybowych toksyn z białkami krwi)
- zakażenia niektórymi bakteriami beztlenowymi (np. wąglik)
- promienica
Działania niepożądane penicylin naturalnych:
- alergie
- niedokrwistość hemolityczna, małopłytkowość –> działają jak hapteny, aktywują reakcję typu II zależną od dopełniacza
- drgawki (u pacjentów z padaczką i niewydolnością nerek, bo hamowanie GABAa i aktywacja NMDA)
- reakcja Jarischa- Herxheimera
- zespół Nicolau
- zespół Hoigne po podaniu BENZYLOPENICYLINY PROKAINOWEJ
- przeciążenie sodem/potasem po podaniu BENZYLOPENICYLINY
reakcja Jarischa-Herxheimera:
- występuje czasem po podaniu BENZYLOPENICYLINY podczas leczenia krętkowic
- wstrząsopodobna: gorączka, drgawki, spadek CTK,
- przemijające, wystarczy terapia podtrzymująca
zespół Nicolau:
- gdy omyłkowo wprowadzimy formę domięśniową leku do tętnicy
- krystalizacja i wykrzepianie, niedokrwienie miejsca wkłucia z martwicą skóry i tkanki podskórnej, objawy zatorowe w tętnicach kończyn, krezki, rzadziej rdzenia kręgowego
- czasem leukocytoza i krwiomocz
- postępowanie jak w zatorowości
zespół Hoigne’a:
zaczerwienienie skóry, wzrost CTK, niepokój, drgawki, splątanie
Prawdopodobnie spowodowany blokadą drobnych naczyń OUN
Leczenie benzodiazepinami
Penicyliny półsyntetyczne przeciwgronkowcowe:
METYCYLINA - tylko do oceny oporności bakterii OKSACYLINA KLOKSACYLINA - jedyna dostępna w Polsce FLUKLOKSACYLINA DIKLOKSACYLINA
Działają na gronkowce (ale jeśli BENZYLOPENICYLINA też, to lepiej ją stosować)
Mogą powodować: uczulenia, nudności, wymioty, biegunki, cholestazę, zapalenie żyły, eozynofilia (gdy podane dożylnie)
Metycylina powodowała śródmiąższowe zapalenie nerek, dlatego wycofana
Aminopenicyliny (+ działania niepożądane)
AMPICYLINA
AMOKSYCYLINA
Mogą powodować: dysbakteriozy (szerokie spektrum)
osutki plamisto-grudkowe (częściej u osób z hiperurykemią leczonych ALLOPURYNOLEM, osób z CLL i chorych na mononukleozę, którym poda się AMOKSYCYLINĘ)
Spektrum działania aminopenicylin:
Gram dodatnie:
S. pyogenes, streptokoki hemolizujące B, C, G, Actinomyces, N. meningitidis, Treponema pallidum, Listeria sp., Bacillus anthracis
Gram-ujemne:
Neisseria
Haemophilus influenza
Enterobacteriaceae
Oporne na AMPICYLINĘ są:
Pseudomonas Acinetobacter Serratia Proteus Enterobacter Klebsiella
Karbapenemy (spektrum + działania niepożądane)
Działają na Gram-ujemne (w tym Pseudomonas sp.), Gram-dodatnie i beztlenowe
Niepożądane:
- odczyny alergiczne (częściej po IMIPENEMIE)
- nudności, wymioty, biegunka
- miejscowe reakcje po wstrzyknięciu (ERTAPENEM)
- drgawki - u chorych z niewydolnością nerek, gdy wzrośnie poziom IMIPENEMU
Karbapenemy, z czym podajemy:
IMIPENEM z CYLASTATYNĄ (bo jest metabolizowany przez dihydropeptydazę w nerkach, a cylastatyna hamuje ten enzym)
ERTAPENEM z 1% LIDOKAINĄ, bo bardzo boli przy wstrzykiwaniu
Oporne na karbapenemy są:
Enterococcus faecium, MRSA Clostridium difficile Burkholderia cepcia Xanthomonas maltophilia
AZTREONAM
- przedstawiciel monobaktamów (B-laktamów)
- wąskie spektrum –> Gram-ujemne (w tym Pseudomonas i Serratia)
- dożylnie, domięśniowo (rzadko)
- wziewnie w mukowiscydozie
- często podawany z METRONIDAZOLEM, KLINDAMYCYNĄ, WANKOMYCYNĄ, AMIKACYNĄ
Może powodować:
wysypki, przejściowy wzrost aminotransferaz, nudności, wymioty, przejściową eozynofilię
Rzadziej małopłytkowość i leukopenię
BRAK alergii krzyżowej z penicylinami
Ureidopenicyliny (nazwy + spektrum)
MEZLOCYLINA, AZLOCYLINA, PIPERACYLINA
Spektrum:
Gram-ujemne (w tym Pseudomonas aeruginosa, Klebsiella)
enterokoki (BEZ Enterococcus faecium)
Oporne: chlamydie, mikoplazmy
Ureidopenicyliny (zastosowanie)
- dożylnie lub domięśniowo (często razem z aminoglikozydami i fluorochinonami)
- ciężkie szpitalne zakażenia
- zakażenia układowe, infekcje DO, infekcje płuc, zapalenie otrzewnej, jamy brzuszenj, miednicy
PIPERACYLINA –> profilaktyka w chirurgii jamy brzusznej i ginekologicznej
Ureidopenicyliny (działania niepożądane)
- bardziej toksyczne niż AMPICYLINA i AMOKSYCYLINA
- reakcje miejscowe (ból i zakrzepica)
- nadwrażliwość (osutki, gorączka, częściej u ludzi z mukowiscydozą)
- rzadko anafilaksja
- HIPOKALIEMIA
- biegunki, wymioty, nudności, cholestaza
- wzrost kreatyniny i mocznika , czasem śródmiąższowe zapalenie nerek
- bóle zawroty głowy (oznaki uszkodzenia OUN)
- zab. hematologiczne (leukopenia, małopłytkowość, eozynofilia)
Karboksypenicyliny (nazwy + działania niepożądane)
KARBENICYLINA
TYKARCYLINA
Niepożądane:
- alergie - osutka, świąd, pokrzywka, anafilaksja
- gorączka, eozynofilia, małopłytkowość, neutropenia
- HIPOKALIEMIA, HIPOMAGNEZEMIA
- biegunka, nudności, cholestaza
- duże dawki –> DRGAWKI
TYKARCYLINA
- lepsza od KARBENICYLINY, bo lepiej działa na Pseudomonas i Proteus
- często podaje się razem z KW. KLAWULONOWYM (= Timentin) –> rozszerza spektrum o Xanthomonas maltophilia, H. influenzae, Klebsiella sp., Staphylococcus aureus, Bacterioides fragilis)
- Timentin –> w ciężkich zakażeniach szpitalnych (jak ureidopenicyliny)
Inhibitory B-laktamaz, nazwy, na co działają:
KWAS KLAWULONOWY
SULBAKTAM
TAZOBAKTAM
silnie blokują B-laktamazy klasy A: H. influenzae, Neisseria gonorrhoeae, Salmonella sp., Shigella sp., Escherichia coli, Klebsiella pneumoniea
słabiutko blokują B-laktamazy klasy C:
Augmentin:
AMOKSYCYLINA + KWAS KLAWULONOWY
- działa dobrze na bakterie beztlenowe
- II rzut w zakażeniach GDO
- pozaszpitalne zapalenie płuc
- zakażenia dróg moczowy (jeśli nie działa KO-TRYMOKSAZOL i NITROFURANTOINA)
- nawracające bakteryjne zapalenie gardła
Timentin:
tykarcylina + kwas klawulonowy
większa aktywność niż Tykarcylina wobec Enterobacteriaceae, Bacterioides fragilis i Xanthomonas maltophilia
Unasyn:
AMPICYLINA + SULBAKTAM
- tylko pozajelitowo
- podobnie jak Augmentin
- dobra aktywność wobec Acinetobacter - i powinno się go używać tylko do szpitalnych zakażeń Acinetobacter
Tazobac
PIPERACYLINA + TAZOBAKTAM
- podobne działanie do Timentinu
- ciężkie szpitalne zakażenia DO, DM i wewnątrzbrzusznych, ale NIE zapalenia trzustki
Cefalosporyny I generacji:
Spektrum: Gram-dodatnie (gronkowce BEZ MRSA, paciorkowce) słabiej Gram-ujemne (E.coli, Klebsiella, Proteus)
bardzo mała aktywność wobec Pseudomonas, indolo-dodatnim szczepom Proteus, Serratia, Citrobacter, Acinetobacter
CEFAZOLINA - profilkatycznie w chirurgii i zakażenia S. aureus
CEFADROKSYL - dobry do leczenia anginy paciorkowcowej
CEFADROKSYL, CEFRADYNA, CEFALEKSYNA –> pozaszpitalne zakażenia DO, DM, tkanki podskórnej
CEFADROKSYL, CEFALEKSYNA, CEFRADYNA
- I generacja cefalosporyn
- pozaszpitalne zakażenia DO, DM, tkanki podskórnej
- CEFADROKSYL - najlepszy do leczenia strep-throat
Cefalosporyny II generacji:
- jak I generacja + niektóre szczepy Klebsiella, dodatkowo cefalomycyny działają też na Bacterioides fragilis
- nie działają na Pseudomonas i enterokoki
- CEFUROKSYM, CEFAKLOR, CEFPROZYL, LORAKABEF mogą być przyjmowane doustnie
- CEFAKLOR, CEFPROZYL - pozaszpitalne zakażenia DO i DM, leki II rzutu
- CEFUROKSYM - ostre zapalenie ucha środkowego, zatok przynosowych, pozaszpitalne zap. płuc, zaotrzenie POChP, zakażenia DM oporne na Furaginę i Ko-Trymoksazol, wczesne stadium boreliozy z Lyme
Cefalosporyny III generacji:
- lepiej działają na Citrobacter, Serratia, Providencia
- CEFTAZYDYM, CEFOPERAZON - działają na Pseudomonas aeruginosa
- CEFTYZOKSYM, MOKSOLAKTAM –> działają na Bacterioides fragilis
- dobrze penetrują do tkanek, w tym OUN
- CEFIKSYM, CEFDYNIR, CEFTYBUTEN, CEFPODOKSYM –> mogą być stosowane doustnie
- CEFTRIAKSON - duże stężenie w żółci (leczenie dróg żółciowych, ale ryzyko kamicy)
- CEFOTAKSYM, CEFTRIAKSON - ciężkie pozaszpitalne zakażenia płuc, szpitalne zakażenia płuc poza OIOMem, duże skupiska ludzi z rzeżączką, posocznica pozaszpitalna, bakteryjne zapalenie wsierdzia, profilaktyka posocznicy meningokokowej
Cefalosporyny IV generacji:
CEFEPIM, CEFPIROM
- spektrum: Pseudomonas, Enterobacter, S. aureus, S. pneumoniae, Neissera, Haemophilus
- pozajelitowo, przenikają do OUN
- ciężkie zakażenia szpitalne
Cefalosporyny V generacji
CEFTOBIPROL, CEFTAROLINA
- działają na to co IV + MRSA i enterokoki
- CEFTAROLINA trochę mniej aktywna niż CEFTOBIPROL
- pozajelitowo, przenikają do OUN
- ciężkie zakażenia szpitalne
WANKOMYCYNA (mechanizm działania i oporności)
- glikopeptyd
- hamowanie budowy ściany bakterii, łączy się z sekwencją D-ALA-D-ALA
Oporność: zamiana sekwencji na D-ALA-D-mleczan, z którą WANKOMYCYNA się nie łączy
Wankomycyna może być podana do jamy otrzewnej i komór mózgu.
TEIKOPLANINA (różnice z Wankomycyną)
- glikopeptyd
- słabiej niż WANKOMYCYNA działa na gronkowce koagulazoujemne
- dożylnie lub domięśniowo raz dzienne (a Wankomycyna doustnie lub dożylnie 2x/dobę)
- rzadziej powoduje działania niepożądane
Wskazania do użycia antybiotyków glikopeptydowych (Wankomycyny i Teikoplaniny)
zakażenia wywołane bakteriami opornymi na inne leki:
- MRSA
- Metycylinooporne koauglazoujemne gronkowce (MRCNS)
- enterokoki opore na aminopenicyliny
- pneumokoki oporne na penicyliny i cefalosporyny III generacji
- rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego (Wankomycyna to II rzut po Metronidazolu, doustnie)
Działania niepożądane WANKOMYCYNY i TEIKOPLANINY:
- skurcz oskrzeli, bolesny skurcz mięśni klp i grzbietu
- zapalenie żyły w miejscu podania
- gorączka, osutka, dreszcze
- zaczerwienienie górnej połowy ciała (red man syndrome - zależny od histaminy)
WANKOMYCYNA: ototoksyczna, nefrotoksyczna, szczególnie z innymi lekami (np. aminoglikozydami, diuretykami pętlowymi)
Nefrotoksyczne:
- WANKOMYCYNA
- cefalosporyny (szczególnie wycofana CEFALORYDYNA)
- aminoglikozydy (najbardziej TOBRAMYCYNA, GENTAMYCYNA)
- SPEKTYNOMYCYNA
- METYCYLINA - śródmiąższowe zapalenie nerek, dlatego teraz tylko w testach oporności
- ureidopenicyliny
DAPTOMYCYNA
- ze Streptomyces roseosporus, lipopeptyd
- łączy się z błoną bakterii, zwiększa przepuszczalność dla potasu, wypływ K+ na zewnątrz, nieprawidłowości w replikacji i syntezie białek, śmierć bakterii
- inaktywowana przez surfaktant
- NIE DZIAŁA na Listeria sp. i CLostridium sp.
Zastosowanie:
- zakażenia skóry i tkanki podskórnej
- zapalenie wsierdzia wywołane przez S.aureus (w tym MRSA)
Działania niepożądane DAPTOMYCYNY:
- nudności, wymioty, biegunka, zaparcia,
- osutka, świąd
- zapalenie żyły w miejscu podania
- spadek CTK
- niedokrwistość
TELWANCYNA, ORITAWANCYNA, DALBAWANCYNA:
- lipoglikopeptydy
- łączą działanie WANKOMYCYNY i DAPTOMYCYNY, ale mogą się łączyć z sekwencją D-ALA-D-mleczan i nie są inaktywowane przez surfaktant
- silniej działają na Gram-dodatnie niż Wankomycyna
Zastosowanie:
- ciężkie zakażenia skóry i tkanki podskórnej wywołane przez wielooporne szczepy (w tym VRE i MRSA)
Oporne na penicyliny półsyntetyczne przeciwgronkowcowe są:
- Listeria sp.
- MRSA, enterokoki
AMOKSYCYLINA:
- aminopenicylina
- doustnie, dożylnie, domięśniowo
- wchłanianie z przewodu bez względu na pokarm
- może powodować osutkę u osób z mononukleozą
Wskazanie:
- zapalenie zatok przynosowych i ucha środkowego (I rzut, a lek drugiego rzutu to CEFUROKSYM)
- paciorkowcowe zapalenie gardła
- pozaszpitalne zakażenia płuc
- enterokokowe zakażenia DM
- eradykacja H. pylori (z Metronidazolem i Klindamycyną)
Leczenie zapalenia zatok przynosowych i ucha środkowego:
- I rzut - AMOKSYCYLINA
- II rzut CEFUROKSYM
AMPICYLINA
- doustnie, dożylnie
- wchłanianie z przewodu hamowane przez pokarm
- Oporne: E.coli, Salmonella, Shigella, Pseudomonas, Acinetobacter, Serratia, Proteus, Klebiella, Enterobacter
Wskazania:
- leczenie Listeria sp. i enterokoków (dożylnie, często z aminoglikozydami)
- czasem skuteczna w leczeniu duru brzusznego
U pacjentów z neutropenią stosowane są:
- Tazobac (Piperacylina + Tazobaktam)
- aminoglikozydy (AMIKACYNA z cefalosporyną III generacji)
STREPTOMYCYNA:
- II rzut w gruźlicy, też tularemia, bruceloza, dżuma
- częściej niż inne aminoglikozydy powoduje reakcje alergiczne
- ototoksycznie –> oddziaływuje na przedsionek ucha wewnętrznego
GENTAMYCYNA:
- modelowy aminoglikozyd, podobny do SYSOMYCYNY
- razem z TOBRAMYCYNĄ najbardziej nefrotoksyczne z grupy
NEOMYCYNA, KANAMYCYNA, PAROMOMYCYNA
- dzialają na Gram-ujemne, Gram-dodatnie i niektóre prątki
- oczyszczanie przewodu pokarmowego, bezpośrednio miejscowo na skóre, do oka i ucha
- długo stosowana NEOMYCYNA może powodować reakcje uczuleniowe
TOBRAMYCYNA
- działa najlepiej z grupy na Pseudomonas aeruginosa
- nie działa na Enterococcus faecium
- bardziej nefrotoksyczna niż inne
- inhalacje przeciw Pseudomonas aeruginosa w mukowiscydozie
Niektóre szczepy oporne na TOBRAMYCYNĘ i GENTAMYCYNĘ mogą być wrażliwe na:
NETYLMYCYNĘ
AMIKACYNĘ (niewrażliwa na enzymy rozkładające tamte)
AMIKACYNA
- półsyntetyczna pochodna KANAMYCYNY
- dobra aktywność wobec szczepów opornych na TOBRA i GENTAMYCYNĘ
- działa na wielooporne szczepy Mycobacterium tuberculosis
SEPAMYCYNA:
- działa na szczepy produkujące metylotransferazę
- podobnie działa do AMIKACYNY
- rzadziej działania niepożądane niż GENTAMYCYNA
