Brainscape's Knowledge GenomeTM

Browse over 1 million classes created by top students, professors, publishers, and experts.


See full index

moje fiszki farma > Leczenie mykobakterioz. Leki przeciwgrzybicze. > Flashcards

Leczenie mykobakterioz. Leki przeciwgrzybicze. Flashcards

1
Q

AMFOTERYCYNA B - cechy i spektrum

A
  • polienowy makrolid, łączy się z ergosterolem powodując wypłīw jnów i białek z komórek grzyba –> grzyboBÓJCZA
  • nie wchłania się z przewodu pokarmowego
  • dobrze penetruje do tkanek (ale słabo do OUN, może być jednak podana do PMR)
  • nierozpuszczalna w wodzie - podawana w formie dożylnej (deoksycholan sodu) lub w liposomach
  • nie można stosować łącznie z azolami (bo te hamują syntezę ergosterolu zabierając AMFOTERYCYNIE B punkt uchwytu)

Spektrum:

  • Candida
  • Coccidioides immites
  • Cryptococcus neoformans
  • Aspergillus
  • Histoplazma capsulatum
  • Mucor
  • Blastomyces dermatidis

OPORNE: Pseudallescheria boydii i Candida lusitaniae

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

AMFOTERYCYNA B - zastosowanie:

A
  • do PMR w kryptokokowym ZOMR (często razem z FLUCYTOZYNĄ)
  • zapalenie wsierdzia spowodowane Candida
  • miejscowo w grzybiczym owrzodzeniu rogówki, grzybiczym zapaleniu stawów lub kandydurii (do pęcherza)
  • ciężkie zagrażające życiu grzybice układowe (Candida i Aspergillus)
  • terapia leiszmaniozy
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

AMFOTERYCYNA B - działania niepożądane:

A
  1. wczesne - u prawie wszystkich pacjentów (można im zapobiegać podając GKS, PARACETAMOL, inhibitory rec. H1)
    - nudności, wymioty
    - gorączka, dreszcze
    - skurcze mięśniowe
    - spadek CTK
  2. późne
    - nefrotoksycznosć (prawie 100% pacjentów, częściowo odwracalne, z kwasicą kanalikową i dużą UTRATĄ K+ i Mg2+) –> zapobieganie wlewami 0,9% NaCl
    - hepatotoksyczność
    - anemia (bo niedobór EPO)
    - objawy ZOMR (gdy podana do PMR)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

AmBisome
Amphotec
Abelcet

A
  • formy lizosomalne AMFOTERYCYNY B
  • NIESKUTECZNE w grzybicach OUN i dróg moczowych
  • mniej nefrotoksyczne
  • bardziej skuteczne ogółem
  • drogie, dlatego zarezerwowane dla pacjentów, którzy nie tolerują formy dożylnej Amfoterycyny B, lub u których była ona nieskuteczna
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

FLUCYTOZYNA

A
  • grzybostatyczna –> metabolity hamują syntezę DNA (FdUMP) oraz RNA (FUTP)
  • działa na C.neoformans, niektóre Candida, Aspergillus
  • synergistycznie z AMFOTERYCYNĄ B –> razem podawane w:
    a) kryptokokowym ZOMR
    b) zapaleniu wsierdzia spowodowanym Candida

Działania niepożądane:

  • uszkodzenie szpiku (anemia, małopłytkowość, leukopenia)
  • uszkodzenie wątroby
  • zaburzenia przewodu pokarmowego (w tym np. enterocolitis)
  • osutki
  • nekroliza naskórka
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

Azole - cechy ogólne, spektrum, działania niepożądane:

A
  • syntetyczne leki triazolowe lub imidazolowe
  • blokują grzybiczy CYP450 –> hamują syntezę ergosterolu (nie można ich używać równocześnie z AMFOTERYCYNĄ B)

Spektrum:

  • Candida
  • C. neoformans
  • Coccidioides immitis
  • Blastomyces (poza FLUKONAZOLEM)
  • Histoplazma
  • Dermatofity
  • Pseudallescheria boydii (oporna na AMFOTERYCYNĘ B)
  • dodatkowo ITRAKONAZOL, WORYKONAZOL i POZAKONAZOL, ISAWUKONAZOL działają na Aspergillus

Działania niepożądane:

  • indukcja cyt P450 –> wpływ na metabolizm leków i hormonów (np. estrogenów –> może powodować ginekomastię)
  • dolegliwości żołądkowo-jelitowe
  • wzrost aktywności aminotransferaz, rzadziej zapalenie wątroby
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

KETOKONAZOL

A
  • pierwszy z azoli
  • silnie hamuje enzymy CYP450
  • doustnie lub miejscowo (szampon przeciwłupieżowy Nizoral)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

FLUKONAZOL

A
  • działa na Candida, ale słabo na C. glabrata
  • NIE DZIAŁA na Candida krusei, Aspergillus, Blastomyces
  • dobrze przenika do OUN –> leczenie grzybicy OUN
  • niewielki wpływ na CYP450
  • dożylnie lub doustnie
  • dobrze się wchłania z przewodu pokarmowego
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

ITRAKONAZOL

A
  • słabiej niż FLUKONAZOL działa na Candida, ale działa na te, które są na niego oporne oraz na Aspergillus, Blastomyces
  • dożylnie i doustnie (słabiej się wchłania z przewodu pokarmowego)
  • słabo przenika do OUN
  • silnie hamuje CYP450
  • wchodzi w liczne interakcje
  • preparat dożylny zawiera cyklodekstryny, które są nefrotoksyczne
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

WORYKONAZOL

A
  • dożylnie i doustnie (dobrze się wchłania z przewodu)
  • dobrze przenika do OUN
  • działa na Candida (również te oporne na FLUKONAZOL) oraz Aspergillus, Scedosporium i Fusarium
  • nie wydala się z moczem –> nie można leczyć grzybic UM
  • słabo hamuje CYP450, ale hamuje jest izoformy (m.in CYP3A4) przez co liczne interakcje
  • może powodować zaburzenia widzenia
  • forma dożylna zawiera nefrotoksyczne cyklodekstryny
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

POZAKONAZOL

A
  • lek o szerokim spektrum (Candida, Coccidioised, Aspergillus, Fusarium, Madurella, Fonsecaea)
  • doustnie
  • leczenie inwazyjnych grzybic (w tym u pacjentów z neutropenią i po przeszczepie szpiku)
  • hamuje CYP3A4 –> uwaga na leki metabolizowane przez niego wydłużające QT (np. chinidyna, cyzapryd, halofantryna)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

ISAWUKONAZOL

A
  • nowy lek w postaci proleku (SIARCZAM ISAWUKONAZOLIUM)
  • dożylnie i doustnie
  • dobrze penetruje do OUN
  • długi czas półtrwania
  • działa na: Candida, Aspergillus, Cryptococcus, Mucor
  • hamuje CYP3A4 i wchodzi w liczne interakcje
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

Echinokandyny

A

KASPOFUNGINA
MIKAFUNGINA
ANIDULAFUNGINA

  • hamują syntezę ściany grzyba (B-glukanu)
  • działają na Candida i Aspergillus –> ciężkie inwazyjne grzybice wywołane przez Candida oporne na FLUKONAZOL i Aspergillus oporne na inne leki
  • NIE DZIAŁAJĄ na C.neoformans
  • nie przechodzą do OUN
  • nie wydalają się z moczem ( nie można leczyć grzybic UM - jak WORYKONAZOL)

Niepożądane:

  • zaczerwienienie skóry
  • KASPOFUNGINA z cyklosporyną –> uszkodzenie wątroby
  • MIKAFUNGINA zmienia metabolizm leków takich jak NIFEDYPINA, CYKLOSPORYNA, SYROLIMUS
  • ANIDULAFUNGINA powoduje degranulację mastocytów (histamina –> pokrzywka, skurcz oskrzeli)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Inhibitory epoksydazy skwalenowej:

A

TERBINAFINA
NAFTYFINA
BUTENAFINA

  • hamują epoksydazę skwalenową - blok syntezy ergosterolu na etapie skwalen–>lanosterol
  • leczenie grzybic skóry i paznokci
    TERBINAFINA - doustnie przez 3 miesiące
    NAFTYFINA i BUTENAFINA - miejscowo (lakiery, żele)
    NAFTYFINA podana doustnie jest metabolizowana całkowicie w wątrobie przy pierwszym przejściu

Niepożądane:

  • bóle głowy
  • zaburzenia smaku

BEZ WPŁYWU na CYP450 i metabolizm innych leków

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

GRYZEOFULWINA

A
  • uszkadza wrzeciono mitotyczne (zaburzenie podziałów komórek)
  • grzybostatyczna - działa głównie na dermatofity
  • nierozpuszczalna w wodzie (podawana w formie mikrokryształów, dobrze się wchłania z przewodu przy tłustych pokarmach)
  • gromadzi się w skórze (keratyna!)
  • trzeba stosować do momentu wymiany naskórka/włosa (ok. 2-6 tyg.) lub paznokcia (miesiące)

Niepożądane:

  • teratogenna
  • uszkodzenie wątroby
  • zaburzenia z przewodu pokarmowego/OUN
  • alergia (forma choroby posurowiczej)
  • fotosensytyzacja
  • silna indukcja enzymów wątrobowych (przyspieszenie metabolizmu innych leków!)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

NYSTATYNA, NATAMYCYNA

A
  • polienowe makrolidy (antybiotyki przeciwgrzybicze)
  • działanie jak AMFOTERYCYNA B (wiążą się z ergosterolem w błonie
  • działają na Candida, Aspergillus, Cephalosporium, Fusarium, Trichomonas vaginalis i Giardia lamblia
  • miejscowo (skóra/błony śluzowe/dopochwowo)
  • doustnie w grzybicach przewodu pokarmowego

Niepożądane:

  • zaczerwienienie skóry
  • NYSTATYNA czasem może spowodować nudności, wymioty, alergie, zespół Stevensa-Johnsona
17
Q

CYKLOPIROKS

A
  • hamowanie transportu leucyny, wzmożenie tworzenia RFT, upośledzenie czynności błony grzyba
  • słabo przeciwzapalnie (hamuje produkcję prostanoidów)
  • słabo przeciwbakteryjnie (Gram dodatnie, ujemne i mikoplazmy
  • miejscowo w grzybicach skóry i paznokci
  • globulki dopochwowe w kandydozie układu moczowo-płciowego
  • objawy uboczne: świąd, podrażnenie
18
Q

TAWABOROL

A
  • inhibitor syntetazy leucylo-RNA - hamuje syntezę białek
  • miejscowe leczenie grzybicy paznokci
  • objawy uboczne jak CYKLOPIROKS
19
Q

Co utrudnia leczenie gruźlicy:

A
  • prątki są pierwotnie oporne na wiele antybiotyków
  • wolno się dzielą lub w ogóle (a leki lepiej działają na szybko dzielące się)
  • są wewnątrz komórek
  • otoczka prątków jest trudna do penetracji
  • skuteczne mechanizmy rozwoju oporności
  • miejsca bytowania w organizmie są trudno dostępne dla antybiotyków
20
Q

Leki pierwszego rzutu na gruźlicę:

A

PRIEST first treated tuberculosis:

P- PIRAZYNAMID
R- RYFAMPICYNA 
I - IZONIAZYD
E - ETAMBUTOL
ST - STREPTOMYCYNA
21
Q

IZONIAZYD

A
  • podobna struktura do PIRYDOKSYNY (B6)
  • bakteriobójcza dla dzielących się prątków wewnątrz- i zewnątrzkomórkowych
  • słabo działa na prątki atypowe
  • hamowanie syntezy kwasu mykolowego
  • podobny ETIONAMID –> czasem występuje oporność krzyżowa (gdy w mechanizmie nadekspresji reduktazy prątkowej chroniącej przed działaniem IZONIAZYDU)

Niepożądane:

  • hepatotoksyczność (albo tylko wzrost aminotransferaz, albo zapalenie z martwicą)
  • neurotoksyczność (można zapobiegać podając wit. B6 - tak samow. przypadku ETIONAMIDU i CYKLOSERYNY). Neurotoksyczność częściej u osób wolniej acetylujących lub z innymi schorzeniami,np. AIDS
  • niedokrwistość, szumy uszne
  • reakcje immunologiczne (gorączka, wysypka, TOCZEŃ POLEKOWY!!!)
22
Q

RYFAMPICYNA

A
  • bakteriobójcza dla dzielących się prątków wewnątrzkomórkowych
  • blokuje syntezę RNA (podjednostka B DNA-zależnej polimerazy RNA)
  • oporność przez mutację zmniejszającą powinowactwo tej polimerazy do leku
  • do OUN przenika tylko w stanie ZOMR (jak PIRAZYNAMID, ETAMBUTOL, penicyliny naturalne, aminoglikozydy)
  • terapia gruźlicy, trądu, legionellozy (z makrolidami), zakażeń N.meningitidis i H.influenzae
23
Q

RYFAMPICYNA (działania niepożądane)

A
  • zaczerwienienie skóry
  • małopłytkowość
  • zaburzenia ze strony uk. pokarmowego
  • rzekomobłoniaste zapalenie jelita grubego
  • rzadko: śródmiąższowe zapalenie nerek
  • żółtaczka cholestatyczna, zapalenie wątroby
  • barwi na pomarańczowo-czernowo pot, łzy, mocz
  • objawy grypopodobne gdy mniej niż 2x/tydzień
  • induktor enzymów CYP450 –> przyspiesza metabolizm leków (przeciwpkrzepliwych, przeciwpadaczkowych, antykoncepcyjnych, inhibitorów proteazy HIV, cyklosporyny)
24
Q

Ansamycyny:

A

RYFAMPICYNA
RYFAPENTYNA (jak RYFAMPICYNA)

RYFABUTYNA - mniejsza indukcja CYP450, zalecana u osób, które biorą dużo leków. W zakażeniach prątkami atypowymi u osób z AIDS

RYFAKSYMINA - nie wchłania się z przewodu pokarmowego, stosowana w dekontaminacji jelit w śpiączce wątrobowej i zakażeniach uk pokarmowego. Może wywołać enterocolitis pseudomembranosa

25
Q

ETAMBUTOL

A
  • hamuje arabinozylotransferazę –> blok syntezy ściany komórkowej prątków
  • działa bakterioSTATYCZNIE na prątki szybko dzielące się wewnątrz- i zewnątrzkomórkowe
  • dobrze wchłania się z przewodu
  • w 50% wydalany przez nerki (dawka dostosowana do wydolności!)
  • do OUN przechodzi tylko w stanie ZOMR

Niepożądane:
- pozagałkowe zapalenie nerwu wzrokowego (brak ostrości, ślepota na czerwony i zielony)
kontrole okulistyczne!
nie można podawać u dzieci, u których nie da się wiarygodnie zbadać widzenia kolorów

26
Q

PIRAZYNAMID

A
  • pochodna nikotynamidów
  • działa w kwaśnym pH (w lizosomach makrofagów)
  • WOLNO dzielące się prątki (ważne, bo przez takie często wznowa!)
  • nie działa na prątki atypowe
  • dobrze się wchłania z przewodu
  • do OUN tylko w stanie ZOMR

Niepożądane:

  • hepatotoksyczność
  • HIPERURYKEMIA (czasem napady dny moczanowej!)
  • dolegliwość żołądkowo-jelitowe)
27
Q

STREPTOMYCYNA

A
  • aminoglikozyd
  • nie działa na prątki atypowe (jak PIRAZYNAMID)
  • bakteriobójczy dla dzielących się prątków pozakomórkowych
  • do OUN tylko gdy ZOMR
  • dawkowanie zależne od wydolności nerek
  • ciężkie postaci choroby i nigdy w monoterapii

Niepożądane:
- ototoksyczność, nefrotoksyczność (także u płodu)
- reakcje alergiczne
aminoglikozydy mogą też powodować blokadę płytki nerwowo-mięśniowej

28
Q

ETIONAMID

A
  • podobny do IZONIAZYDU
  • czasem występuje oporność krzyżowa
  • działa bakteriobójczo na prątki zewnątrz- i wewnątrzkomórkowe, hamując syntezę kwasu mykolowego (jak IZONIAZYD)
  • doustnie
  • dobrze penetruje do OUN

Niepożądane:

  • podrażnienie żołądka
  • neuropatia (zapobieganie pirydoksyną (B6)
29
Q

KAPREOMYCYNA

A
  • aminoglikozyd
  • działa na prątki oporne na STREPTOMYCYNĘ i AMIKACYNĘ
  • hamuje syntezę białek
  • domięśniowo

Działania niepożądane jak aminoglikozydy (oto- i nefrotoksyczność, blokada płytki nerwowo mięśniowej i rekacje alergiczne)

30
Q

CYKLOSERYNA

A
  • inhibitor syntezy ściany bakterii (działa też na inne Gram-dodatnie i Gram-ujemne)
  • leczenie gruźlicy opornej na leki pierwszego rzutu

Niepożądane:
- neuropatie i zaburzenia neuropsychiatryczne (zapobiega temu PIRYDOKSYNA)

31
Q

KWAS PARAAMINOSALICYLOWY (PAS)

A
  • antagonista kwasu foliowego (podobny do PABA)
  • rzadko –> tylko w leczeniu prątków opornych na leki pierwszego rzutu

Niepożądane:

  • podrażenie śluzówki
  • owrzodzenie żołądkowy, dwunastnicy
  • krwawienia z przewodu
  • objawy nadwrażliwości między 3. a 8. tygodniem (hepatosplenomegalia, limfadenopatia, zapalenie wątroby, neutropenia)
32
Q

Aminoglikozydy w gruźlicy:

A

Streptomycyna - lek I rzutu
Amikacyna - działa na niektóre prątki oporne na Streptomycynę
Kapreomycyna - jak amikacyna

33
Q

Fluorochinolony w gruźlicy

A 
CYPROFLOKSACYNA
LEWOFLOKSACYNA
GATYFLOKSACYNA
MOKSYFLOKSACYNA
- działają na prątki typowe i atypowe 
- w gruźlicach opornych na leki 1go rzutu
34
Q

Oksazolidynony w gruźlicy:

A

LINEZOLID - hamuje wzrost

  • działa na prątki wewnątrzkomórkowe
  • rzadko jako lek III rzutu
  • działa też na: paciorkowce, gronkowce, enterokoki, pałeczki beztlenowe, Corynebacterium, Listeria)
  • stosowany też w szpitalnych zakażeniach wieloopornymi bakteriami (jak VRE, MRSA, penicylinooporne S. pneumoniae)

Niepożądane:

  • MIELOSUPRESJA (małopłytkowość, neutro-, leukopenia)
  • KWASICA MLECZANOWA
  • NEUROPATIA WZROKOWA i OBWODOWA
  • wymioty, nudności
35
Q

Makrolidy w gruźlicy

A

KLARYTROMYCYNA i AZYTROMYCYNA (azalid)
- w zakażeniach prątkami atypowymi

Niepożądane:
- nudności, wymioty

36
Q

DELAMANID

A
  • hamuje syntezę kwasów mykolowych
  • brak oporności krzyżowej!!
  • leczenie skojarzone wielolekoopornej gruźlicy płuc u dorosłych

Niepożądane:

  • wydłużenie QT
  • dyspepsja
  • bóle, zawroty głowy
  • bezsenność
  • czasem hipokaliemia i retikulocytoza
37
Q

BEDAKILINA

A
  • wybiórcze hamowanie syntetazy ATP prątków
  • bakteriobójczo na dzielące się i niedzielące prątki, także wewnątrzkomórkowe
  • skojarzone leczenie wielolekoopornej gruźlicy płuc

Niepożądane:

  • nudności, wymioty
  • bóle stawów i w klp
  • wzrost transaminaz
  • wydłużenie QT
  • arytmogennie!
  • metabolizowany przez CYP3A4 (uwaga na inne leki!!!)

moje fiszki farma (30 decks)

Brainscape helps you reach your goals faster, through stronger study habits.
© 2024 Bold Learning Solutions. Terms and Conditions