Alzheimer, Parkinson, Huntington Flashcards

1
Q

Mechanizm choroby Alzheimera:

A

Uszkodzenie neuronów cholinergicznych idących w kierunku kory mózgowej i hipokampa (obniżenie przekaźnictwa cholinergicznego)

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
2
Q

Jakie leki stosujemy w leczeniu choroby Alzheimera?

A
  • Inhibitory AchE (TAKRYNA, DONEPEZYL, GALANTAMINA, RYWASTYGMINA)
  • inhibitory NMDA (MEMANTYNA)
  • stymulatory syntezy apolipoproteiny E (BEKSAROTEN)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
3
Q

TAKRYNA

A
  • inhibitor Ache
  • krótki czas działania
  • hepatotoksyczny!!!
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
4
Q

DONEPEZYL

A
  • odwracalny inhibitor AchE

- może być podawany raz dziennie

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
5
Q

RYWASTYGMINA

A
  • pseudonieodwracalany inhibitor AchE (czas półtrwania w osoczu krótki, ale hydroliza wiązania z enzymem trwa dłużej)
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
6
Q

GALANTAMINA

A
  • inhibitor AchE

- dodatkowo agonista receptorów nikotynowych

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
7
Q

Działania niepożądane inhibitorów AchE:

A

nudności, biegunka, nadmierne pobudzenie przewodu pokarmowego

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
8
Q

MEMANTYNA

A
  • inhibitor NMDA - chroni neurony cholinergiczne przez excitotoxicity

Niepożądane: senność, bóle głowy, wzrost CTK

How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
9
Q

BEKSAROTEN

A
  • stymulator powstawania apolipoproteiny E (antyaterogenna, ma zmniejszać plaki w chorobie Alzheimera)
  • brak istotnych działań niepożądanych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
10
Q

Mechanizm choroby Parkinsona:

A

uszkodzenie neuronów dopaminergicznych prążkowia, prowadzi do względnej przewagi neuronów cholinergicznych i powoduje charakterystyczne objawy:

  • hipokineza
  • drżenie spoczynkowe
  • sztywność mięśniowa
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
11
Q

Jakich leków używamy w chorobie Parkinsona:

A
  • prekursorów DA
  • stymulatorów receptorów dopaminowych
  • inhibitory metabolizmu L-DOPY i DA
  • leków cholinolitycznych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
12
Q

Jakich leków NIE MOŻNA podać w chorobie Parkinsona:

A
  • neuroleptyków (można dać KLOZAPINĘ)
  • neuroleptyków przeciwwymiotnych (można tylko DOMPERYDON i CYZAPRYD)
  • LITU
  • METYLODOPY
  • REZERPINY
  • witaminy B6 - zwiększa metabolizm L-DOPY na obwodzie zmniejszając jej pozytywne działanie i zwiększając ilość skutków ubocznych
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
13
Q

L-DOPA

A
  • prekursor DA (metabolizowany do niej przez dekarboksylazę aa aromatycznych)
  • przechodzi przez BBB
  • najskuteczniejsza
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
14
Q

Wady L-DOPY

A
  • jest metabolizowana także na obwodzie (dlatego podawanie z KARBIDOPĄ lub BENSERAZYDEM - inhibitorami ekarboksylazy tylko na obwodzie, bo one nie przechodzą przez BBB)
  • po kilku latach spada skuteczność bo: down-regulacja receptorów, zmniejszenie sygnalizacji wewnątrzkomórkowej, dawkowanie sztuczne L-DOPY różni się od fizjologicznego wydzielania DOPAMINY
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
15
Q

Działania niepożądane L-DOPY:

A
  1. Na obwodzie:
    - hipotonia ortostatyczna
    - nudności
    - nadmierna potliwość
    - wzrost GFR
    - zaburzenia czynności serca, zmiany rytmu
  2. Ośrodkowo:
    - ataki psychozy (nadmierna stymulacja DA)
    - zjawisko on-off: raz dobra kontrola objawów nawet z przeregulowaniem (dyskinezy) a raz powrót objawów (szczególnie akinezy)
    - brak łaknienia
    - wzrost wydzielania GH
    - spadek PRL
How well did you know this?
1
Not at all
2
3
4
5
Perfectly
16
Q

Agoniści receptorów dopaminowych:

A

BROMOKRYPTYNA (antagonista D1, agonista D2)
PERGOLID (agonista D1 i D2)
LIZURYD (100x silneijszy niż Bromokryptyna)
PRAMIPEKSOL, ROPINIROL, PIRYBEDYL, ROTYGOTYNA
APOMORFINA (iniekcje, szybkie znoszenie hipokinezy)

17
Q

Kiedy wprowadzamy alkaloidy sporyszu? (Bromokryptyna, Lizuryd, Pergolid)

A

Gdy:

  • brak reakcji na L-DOPĘ
  • nietolerancja L-DOPY
  • objawy niepożądane po L-DOPIE
18
Q

Działanie niepożądane agonistów rec dopaminowych:

A
  • sedacja, halucynacje

Dodatkowo sporysz: nudności, obrzęki, niedociśnienie

19
Q

ROTYGOTYNA

A
  • agonista D1, D2, D3
  • agonista 5HT1a - przeciwlękowo, przeciwdepresyjnie!
  • monoterapia idiopatycznej ch. Parkinsona wczesnej, lub później w skojarzeniu z L-DOPĄ
  • leczenie zespołu niespokojnych nóg

Może powodować: senność, wymioty, nudności, zawroty głowy, odczyny alergiczne w miejscu przyklejenia plastra

20
Q

ROPINIROL

A
  • selektywny agonista D2, D3 w prążkowiu - bezpośrednia stymulacja neuronów dopaminergicznych
  • hamuje wydzielanie PRL
  • jak ROTYGOTYNA: monoterapia wczesnej idiopatycznej ch. Parkinsona lub później w skojarzeniu z L-DOPĄ i leczenie z. niespokojnych nóg
21
Q

Działanie niepożądane ROPINIROLU:

A

w monoterapii: omamy, zawroty głowy, zaparcia, obrzęki, zgaga
w skojarzeniu dodatkowo: hipotonia ortostatyczna, dyskinezy, senność, splatanie

22
Q

PRAMIPEKSOL

A
  • agonista D2, ale bardziej D3
  • spadek uwalniania PRL zależny od dawki

Działania niepożądane: koszmary senne, zaburzenia widzenia (diplopia), wymioty, spadek apetytu i masy ciała, a później nudności, dyskinezy, omamy

23
Q

PIRYBEDYL

A
  • selektywnie pobudza D2 i D3 w istocie czarnej
  • wspomagająco w leczniu choroby Alzheimera, chromania przestankowego
  • leczenie objawów niedokrwienia w okulistyce
24
Q

Leki hamujące metabolizm DA i L-DOPY:

A
  • inhibitory MAOB, który metabolizuje DA (SELEGILINA, RASAGILINA)
  • inhibitory COMT, który rozkłada L-DOPĘ (TOLKAPON, ENTAKAPON)
25
Q

SELEGILINA, RASAGILINA

A
  • inhibitory MAO-B
  • SELEGILINA jest metabolizowana do Amfetaminy, może wywołać bezsenność i niepokój
  • RASAGILINA częściej stosowana
26
Q

ENTAKAPON, TOLKAPON:

A
  • inhibitory COMT metabolizującego L-DOPĘ
  • TOLKAPON: przechodzi BBB, jest hepatotoksyczny
  • ENTAKAPON - hamuje COMT tylko na obwodzie
  • mogą by stosowane łącznie z KARBIDOPĄ, bo zwiększają dostępność L-DOPY w innym mechanizmie
27
Q

Działania niepożądane inhibitorów COMT:

A

nudności

biegunka

28
Q

AMANTADYNA

A
  • w chorobie Parkinsona
  • lek przeciwwirusowy (grypa typu A)
  • inhibitor NMDA –> blokada uwalniania Ach
  • nasila uwalnianie i blokuje presynaptyczny wychwyt DA –> zwiększa przekaźnictwo dopaminericzne

Niepożądane:
zaburzenia snu, pobudzenie psychoruchowe, sinica marmurkowata, wydłużenie QT, omamy, halucynacje

29
Q

FIPAMEZOL

A
  • agonista receptorów alfa2-adrenergicznych
  • stosowany w ch. Parkinsona jako lek dodatkowy
  • zmniejsza dyskinezy podczas stosowania L-DOPY
30
Q

Hamowanie przekaźnictwa cholinergicznego w ch. Parkinsona:

A

TRIHEKSYFENIDYL, BIPERYDEN, BENZATROPINA

  • mogą być stosowane w parkinsonizmie polekowym
  • znoszą drżenie mięśniowe
31
Q

Jakie leki zastosujemy w chorobie Huntingtona?

A
  1. HALOPERYDOL - obniża efekty nadmiernego przekaźnictwa dopaminergicznego, kontrola psychozy
  2. DIAZEPAM - stymulacja GABA-ergiczna
  3. TETRABENAZYNA - odwracalny inhibitor transportera typu 2 monoamin
  4. REZERPINA - nieodwracalny inhibitor transportera typu 2 monoamin.