6.8 soa's

Question 1

wat is een soa?

Answer 1

soa’s zijn infectieziekten die bij seksueel contact kunnen worden overgedragen

via sperma, bloed, vaginaal vocht en bij contact van slijmvliezen

kan vaginaal, oraal, anaal, seksattributen, iv drugsgebruik, zwangerschap, tatoeages

Question 2

wat zijn soa-gerelateerde syndromen met bijbehorende klachten?

Answer 2

urethritis
fluor en vaginitis
epididymitis
PID
balanoposthitis
proctitis
genitale ulcera
inguinale lymfadenitis

Question 3

wat zijn meest voorkomende verwekkers van soa?

Answer 3

chlamydia trachomatis infectie inclusief lymfogranuloma venereum
gonorroe
syfilis
herpes genitalis
HPV infectie/ anogenitale wratten
scabiës
HIV infecties

Question 4

hoe kan je soa’s indelen?

Answer 4

bacterieel (CT, NG, syfilis)

viraal (HSV, HBV, HPV, HIV)

parasitair (scabies, pediculosis pubis)

Question 5

wat is soa top 3?

Answer 5

chlamydia trachomatis

condylomata acuminata

herpes genitalis

Question 6

hoeveel soa’s per jaar in NL
benoem over chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv

Answer 6

ruim 100.000 soa’s per jaar in NL

chlamydia: jongeren <25 jaar/ in grote steden omhoog

gonorroe: mannen seks met mannen (MSM) omhoog

syfilis: MSM omhoog

HIV: MSM omhoog

Question 7

wat zijn de hoog risicogroepen voor chlamydia, gonorroe, syfilis, hepatitis B en hiv?

Answer 7

MSM

sekswerkers en klanten (contact afgelopen 6 maanden)

personen afkomstig uit soa-endemisch gebied

personen met wisselende seksuele contacten (>3 in afgelopen 6 mnd)

personen met een partner uit 1 van voorgaande groepen

seksueel actieve jongeren <25 jaar die niet tot hoogrisicogroep horen hebben verhoogd risico op chlam, maar niet op gonorroe, syfilis, hepB en hiv

Question 8

noem kenmerken chlamydia

Answer 8

bacterieel

chlamydia trachomatis

seksueel contact, orogenitaal, moeder op kind

incubatie tijd 1-3 weken

Question 9

klachten bij chlamydia

Answer 9

cervicitis
conjunctivitis

man: uretritis, proctitis

vrouw: veranderde fluor, contactbloedingen, buikpijn, dyspareunie, cervicitis, uretritis, proctitis

70-95% verloopt asymptomatisch bij vrouwen
>50% bij mannen
infecties kunnen zo onopgemerkt een resevoir vormen

Question 10

welke chlamydia verwekkers bij de volgende klachten:
- urogenitale infecties en conjunctivitis
- trachoom
- lymphogranuloma venereum

Answer 10

urogenitale infecties en conjunctivitis: serotypes D, E, F, G, H, I, J en K

trachoom: serotypes A, B, C

lymphogranuloma venereum: serotypes L1, L2, L3

Question 11

complicaties chlamydia

Answer 11

vrouw: PID, infertiliteit, EUG, tubair ovarieel abces

man en vrouw: SARA (sexually acquired reactive arthritis)

man: epididymitis

Question 12

diagnostiek chlamydia

Answer 12

man: NAAT/ PCR 1e straals urine

vrouw: NAAT/ PCR via vaginale selfswab

seceptief anale seks <6 mnd/ anale klachten: NAAT/ PCR proctum

Question 13

behandeling chlamydia trachomatis infectie

Answer 13

1e keus: azitromycine 1000 mg po, eenmalig

2e keus: doxycycline 100 mg po, 2dd 7 dagen

Question 14

behandeling rectale chlamydia trachomatis infectie

Answer 14

doxycycline 100 mg 2dd 7 dagen

Question 15

behandeling zwangere vrouwen met chlamydia trachomatis

Answer 15

azitromycine 1000 mg po eenmalig
of amoxicilline 500 mg po 3dd 7 dagen

Question 16

behandeling LGV (lymphogranuloma venereum= bijzondere soort chlam)

Answer 16

1e keus: doxycycline 100 po, 2 dd, 21 dagen

alternatief: erytromycine 500 mg po, 4dd, 21 dagen

Question 17

partnerwaarschuwing chlam

Answer 17

symptomatisch: partners laatste 4-6 weken

asymptomatisch: partners laatste 6 maanden

Question 18

gonorroe verwekker

Answer 18

bacterieel
neisseria gonorrhoeae

seksueel contact, orogenitaal, moeder-kind

incubatietijd 2 dagen tot 3 weken (gemiddeld 8 dagen)

Question 19

symptomen gonorroe

Answer 19

vrouw:
- 30-60% asymptomatisch
- toegenomen fluor
- tussentijds bloedverlies
- dysurie
- proctitis
- purulente faryngitis

man:
- 10% asymptomatisch
- uretritis
- dysurie
- pussige afscheiding
- proctitis
- purulente faryngitis

anorectale gonorroe: vaak asymptomatisch, jeuk, irritatie, afscheiding

Question 20

complicaties gonorroe

Answer 20

vrouw: bartholinitis, PID/ tubair ovarieel abces, EUG

man: epididymitis, prostatitis, bij chronische infectie: eretrale stricturen

Question 21

diagnostiek gonorroe

Answer 21

NAAT/ PCR
grampreparaat
kweek+ resistentie bepaling

man: NAAT/ PCR 1e straals urine, kweek urethra uitstrijk

vrouw: NAAT/ PCR selfswab vaginaal

receptief anale seks < 6 mnd/ anale klachten/ MSM: NAAT/ PCR proctum

Question 22

behandeling gonorroe

Answer 22

ceftriaxon 500 mg im eenmalig

als chlam nog niet uitgesloten is geef je ook azutromycine 1000 mg eenmalig

alternatief: ciprofloxacine 500 mg po eenmalig of amoxicilline 3000 mg po eenmalig

gedissemineerde (verspreid) gonorroe
- ceftriaxon 50 mg/kg/24h iv 7 dagen

Question 23

partnerwaarschuwing gonorroe

Answer 23

symptomatisch: partners 4-6 wkn
asymptomatisch: partners laatste 6 mnd

Question 24

verwekker condylomata acuminata

Answer 24

viraal
humaan papilloma virus (HPV) nr 6 en 11

seksueel contact, vingers, handdoeken, moeder-kind

incubatietijd 1-8 maanden, gemiddeld 3 maanden

Question 25

symptomen condylomata acuminata

Answer 25

genitale wratten

Question 26

diagnostiek condylomata acuminata

Answer 26

klinische diagnose
zelfden biopt/ HPV typering

soms inwendig: proctoscopie/ speculumonderzoek/ urethroscopie

Question 27

behandeling condylomata acuminata?

Answer 27

imiquimod creme: 3x week om de dag voor max 6 wkn

podofyllotoxine creme

sinecathechine

poliklinische ablatieve behandeling

vloeibare stiksof

trichloorazijnzuur

ablatieve laserbehandeling

er zijn hpv vaccins

Question 28

verwekker herpes genitalis

Answer 28

viraal

herpes simplex cirus type I (20%) en type II (80%)

seksueel contact, orogenitaal, moeder-kind

incubatietijd 2-12 dagen

Question 29

herpes genitalis symptomen

Answer 29

soms asymptomatisch

erosies, blaasjes met helder vocht–> indrogen en korstvorming

prodromaal soms jeuk of branderigheid

regelmatige re-activatie

Question 30

diagnostiek herpes genitalis

Answer 30

NAAT HSV 1/2 op materiaal uit blaasje/ erosie/ korst

Question 31

herpes genitalis behandeling en nazorg

Answer 31

valaciclovir 500 mg po 2dd gedurende 5-10 dgn

immuungecompromiteerden: dosis en duur verdubbelen

recidiverend (>6x per jaar): onderhoudstherapie valaciclovir 500 mg po 1dd

Question 32

hepatitis b verwekker

Answer 32

viraal

hepadnaviridae familie

seksueel contact, moeder-kind, bloed-bloed

incubatietijd 4weken- 6 maanden (gemiddeld 2-3 mnd)

Question 33

symptomen hep b

Answer 33

via seks, bloed, transfusie, zwangerschap

vaak asymptomatisch

90% spontane genezing, 10% chronisch

dragers 5-10%–> actieve vs inactieve chronische infectie

40.000 dragers in NL

presentatie: acute hepatatis
symptomen: moeheid, malaise, koorts, icterus

Question 34

diagnostiek hep B?

Answer 34

anti HBc (indien positief HBsAg en andere serologische parameters)

indien HBsAg positief verwijzing internist/ nefroloog

Question 35

hep B nazorg/ partnerwaarschuwing

Answer 35

meldingsplicht
bron- en contactopsporing GGD

vaccinatie adviseren aan personen met hoog risico: MSM
sekswerkers
seksuele partners/ huisgenoten van HBsAg positieve personen
intraveneus drugsgebruikers

Question 36

verwekker syfilis

Answer 36

bacterieel (spirocheet)

treoponema pallidum

seksueel contact, moeder-kind

incubatietijd
- gemiddeld 3 weken tot primaire lesie
- 6 wkn tot 12 maanden tot secundair stadium

Question 37

symptomen syfilis, in stadia

Answer 37

stad I: pijnloos ulcus, lymfeklierzwelling

stad II: roseolen, exantheem, haaruitval, wratachtige afwijkingen (condylomata lata), algemene ziekteverschijnselen

stad III: gummata, neurosyfilis, vasculaire syfilis

Question 38

diagnostiek syfilis

Answer 38

verdenking stad I: donkerveldmicroscopie, kliniek, serologie

Question 39

behandeling syfilis

Answer 39

stad I: benzathinebenzylpenicilline
alternatief: doxycycline

zwangeren stad II/ III: benzathinebenzylpenicilline

Question 40

syfilis nazorg en partnerwaarschuwing

Answer 40

stad I: alle partners laatste 3 mnd
II: alle partners laatste 6 mnd

controle: VDRL/ RPR en klinisch follow up

neurologische afwijkingen of geen goede reactie op therapie: liquoronderzoek tuv neurosyfilis

Question 41

verwekker HIV

Answer 41

viraal

human immunodeficiency virus

seksueel contact, bloed-bloed, moeder-kind

window fase: tot 3 mnd na laatste risico contact

Question 42

symptomen hiv

Answer 42

50-80% griepachtige verschijnselen en/of rash binnen 2-4 wkn

AIDS: opportunistische infecties, neurlogische ziektebeelden en neoplasieën

Question 43

hiv diagnostiek en behadeling

Answer 43

combitest serologie HIV1 en 2 inclusief p24 antigeen

hiv sneltest

confirmatie: western blot

behandelinh: combinatie antiretrovirale therapie (cART) via HIV behandelcentrum + follow up

Question 44

wat is pediculosis pubis en wat is behandeling?

Answer 44

schaamluis

permetrine 5% creme op oubis haar en haar bovenaan en binnenkant van de benen

Question 45

noem kenmerken scabies
- verwekker
- besmettingsroute
- incubatietijd
- besmettelijke periode
- maatstrekegen
- symptomen

Answer 45

verwekker: scabiesmijt

besmettingsweg: >15 minuten of frequent huid-huidcontact, gezamenlijk gebruik bed, kleding etc.
bij scabies crustosa kan besmetting via lucht via huidschilfers

incubatietijd: 2-6 wkn. korter bij herinfectie (1-4 dgn), langer bij immuungecompromiteerde personen: tot 10 wkn

besmettelijke periode: 1-2 weken na besmetting tot 12 na start van 1e behandeling

maatregelen: gelijktijdige behandeling van nauwe contacten en hygienevoorschriften
voor scabies crustosa gelden additionele maatregelen

symptomen: jeuk, blaasjes, rode bultjes, krabeffecten en gangentjes op voorkeurslocaties

Question 46

behandeling scabies

Answer 46

permetrine creme
ivermectine
benzylbenzoaat