6.8 soa's Flashcards
wat is een soa?
soa’s zijn infectieziekten die bij seksueel contact kunnen worden overgedragen
via sperma, bloed, vaginaal vocht en bij contact van slijmvliezen
kan vaginaal, oraal, anaal, seksattributen, iv drugsgebruik, zwangerschap, tatoeages
wat zijn soa-gerelateerde syndromen met bijbehorende klachten?
urethritis
fluor en vaginitis
epididymitis
PID
balanoposthitis
proctitis
genitale ulcera
inguinale lymfadenitis
wat zijn meest voorkomende verwekkers van soa?
chlamydia trachomatis infectie inclusief lymfogranuloma venereum
gonorroe
syfilis
herpes genitalis
HPV infectie/ anogenitale wratten
scabiës
HIV infecties
hoe kan je soa’s indelen?
bacterieel (CT, NG, syfilis)
viraal (HSV, HBV, HPV, HIV)
parasitair (scabies, pediculosis pubis)
wat is soa top 3?
chlamydia trachomatis
condylomata acuminata
herpes genitalis
hoeveel soa’s per jaar in NL
benoem over chlamydia, gonorroe, syfilis, hiv
ruim 100.000 soa’s per jaar in NL
chlamydia: jongeren <25 jaar/ in grote steden omhoog
gonorroe: mannen seks met mannen (MSM) omhoog
syfilis: MSM omhoog
HIV: MSM omhoog
wat zijn de hoog risicogroepen voor chlamydia, gonorroe, syfilis, hepatitis B en hiv?
MSM
sekswerkers en klanten (contact afgelopen 6 maanden)
personen afkomstig uit soa-endemisch gebied
personen met wisselende seksuele contacten (>3 in afgelopen 6 mnd)
personen met een partner uit 1 van voorgaande groepen
seksueel actieve jongeren <25 jaar die niet tot hoogrisicogroep horen hebben verhoogd risico op chlam, maar niet op gonorroe, syfilis, hepB en hiv
noem kenmerken chlamydia
bacterieel
chlamydia trachomatis
seksueel contact, orogenitaal, moeder op kind
incubatie tijd 1-3 weken
klachten bij chlamydia
cervicitis
conjunctivitis
man: uretritis, proctitis
vrouw: veranderde fluor, contactbloedingen, buikpijn, dyspareunie, cervicitis, uretritis, proctitis
70-95% verloopt asymptomatisch bij vrouwen
>50% bij mannen
infecties kunnen zo onopgemerkt een resevoir vormen
welke chlamydia verwekkers bij de volgende klachten:
- urogenitale infecties en conjunctivitis
- trachoom
- lymphogranuloma venereum
urogenitale infecties en conjunctivitis: serotypes D, E, F, G, H, I, J en K
trachoom: serotypes A, B, C
lymphogranuloma venereum: serotypes L1, L2, L3
complicaties chlamydia
vrouw: PID, infertiliteit, EUG, tubair ovarieel abces
man en vrouw: SARA (sexually acquired reactive arthritis)
man: epididymitis
diagnostiek chlamydia
man: NAAT/ PCR 1e straals urine
vrouw: NAAT/ PCR via vaginale selfswab
seceptief anale seks <6 mnd/ anale klachten: NAAT/ PCR proctum
behandeling chlamydia trachomatis infectie
1e keus: azitromycine 1000 mg po, eenmalig
2e keus: doxycycline 100 mg po, 2dd 7 dagen
behandeling rectale chlamydia trachomatis infectie
doxycycline 100 mg 2dd 7 dagen
behandeling zwangere vrouwen met chlamydia trachomatis
azitromycine 1000 mg po eenmalig
of amoxicilline 500 mg po 3dd 7 dagen
behandeling LGV (lymphogranuloma venereum= bijzondere soort chlam)
1e keus: doxycycline 100 po, 2 dd, 21 dagen
alternatief: erytromycine 500 mg po, 4dd, 21 dagen
partnerwaarschuwing chlam
symptomatisch: partners laatste 4-6 weken
asymptomatisch: partners laatste 6 maanden
gonorroe verwekker
bacterieel
neisseria gonorrhoeae
seksueel contact, orogenitaal, moeder-kind
incubatietijd 2 dagen tot 3 weken (gemiddeld 8 dagen)
symptomen gonorroe
vrouw:
- 30-60% asymptomatisch
- toegenomen fluor
- tussentijds bloedverlies
- dysurie
- proctitis
- purulente faryngitis
man:
- 10% asymptomatisch
- uretritis
- dysurie
- pussige afscheiding
- proctitis
- purulente faryngitis
anorectale gonorroe: vaak asymptomatisch, jeuk, irritatie, afscheiding
complicaties gonorroe
vrouw: bartholinitis, PID/ tubair ovarieel abces, EUG
man: epididymitis, prostatitis, bij chronische infectie: eretrale stricturen
diagnostiek gonorroe
NAAT/ PCR
grampreparaat
kweek+ resistentie bepaling
man: NAAT/ PCR 1e straals urine, kweek urethra uitstrijk
vrouw: NAAT/ PCR selfswab vaginaal
receptief anale seks < 6 mnd/ anale klachten/ MSM: NAAT/ PCR proctum
behandeling gonorroe
ceftriaxon 500 mg im eenmalig
als chlam nog niet uitgesloten is geef je ook azutromycine 1000 mg eenmalig
alternatief: ciprofloxacine 500 mg po eenmalig of amoxicilline 3000 mg po eenmalig
gedissemineerde (verspreid) gonorroe
- ceftriaxon 50 mg/kg/24h iv 7 dagen
partnerwaarschuwing gonorroe
symptomatisch: partners 4-6 wkn
asymptomatisch: partners laatste 6 mnd
verwekker condylomata acuminata
viraal
humaan papilloma virus (HPV) nr 6 en 11
seksueel contact, vingers, handdoeken, moeder-kind
incubatietijd 1-8 maanden, gemiddeld 3 maanden
symptomen condylomata acuminata
genitale wratten
diagnostiek condylomata acuminata
klinische diagnose
zelfden biopt/ HPV typering
soms inwendig: proctoscopie/ speculumonderzoek/ urethroscopie
behandeling condylomata acuminata?
imiquimod creme: 3x week om de dag voor max 6 wkn
podofyllotoxine creme
sinecathechine
poliklinische ablatieve behandeling
vloeibare stiksof
trichloorazijnzuur
ablatieve laserbehandeling
er zijn hpv vaccins
verwekker herpes genitalis
viraal
herpes simplex cirus type I (20%) en type II (80%)
seksueel contact, orogenitaal, moeder-kind
incubatietijd 2-12 dagen
herpes genitalis symptomen
soms asymptomatisch
erosies, blaasjes met helder vocht–> indrogen en korstvorming
prodromaal soms jeuk of branderigheid
regelmatige re-activatie
diagnostiek herpes genitalis
NAAT HSV 1/2 op materiaal uit blaasje/ erosie/ korst
herpes genitalis behandeling en nazorg
valaciclovir 500 mg po 2dd gedurende 5-10 dgn
immuungecompromiteerden: dosis en duur verdubbelen
recidiverend (>6x per jaar): onderhoudstherapie valaciclovir 500 mg po 1dd
hepatitis b verwekker
viraal
hepadnaviridae familie
seksueel contact, moeder-kind, bloed-bloed
incubatietijd 4weken- 6 maanden (gemiddeld 2-3 mnd)
symptomen hep b
via seks, bloed, transfusie, zwangerschap
vaak asymptomatisch
90% spontane genezing, 10% chronisch
dragers 5-10%–> actieve vs inactieve chronische infectie
40.000 dragers in NL
presentatie: acute hepatatis
symptomen: moeheid, malaise, koorts, icterus
diagnostiek hep B?
anti HBc (indien positief HBsAg en andere serologische parameters)
indien HBsAg positief verwijzing internist/ nefroloog
hep B nazorg/ partnerwaarschuwing
meldingsplicht
bron- en contactopsporing GGD
vaccinatie adviseren aan personen met hoog risico: MSM
sekswerkers
seksuele partners/ huisgenoten van HBsAg positieve personen
intraveneus drugsgebruikers
verwekker syfilis
bacterieel (spirocheet)
treoponema pallidum
seksueel contact, moeder-kind
incubatietijd
- gemiddeld 3 weken tot primaire lesie
- 6 wkn tot 12 maanden tot secundair stadium
symptomen syfilis, in stadia
stad I: pijnloos ulcus, lymfeklierzwelling
stad II: roseolen, exantheem, haaruitval, wratachtige afwijkingen (condylomata lata), algemene ziekteverschijnselen
stad III: gummata, neurosyfilis, vasculaire syfilis
diagnostiek syfilis
verdenking stad I: donkerveldmicroscopie, kliniek, serologie
behandeling syfilis
stad I: benzathinebenzylpenicilline
alternatief: doxycycline
zwangeren stad II/ III: benzathinebenzylpenicilline
syfilis nazorg en partnerwaarschuwing
stad I: alle partners laatste 3 mnd
II: alle partners laatste 6 mnd
controle: VDRL/ RPR en klinisch follow up
neurologische afwijkingen of geen goede reactie op therapie: liquoronderzoek tuv neurosyfilis
verwekker HIV
viraal
human immunodeficiency virus
seksueel contact, bloed-bloed, moeder-kind
window fase: tot 3 mnd na laatste risico contact
symptomen hiv
50-80% griepachtige verschijnselen en/of rash binnen 2-4 wkn
AIDS: opportunistische infecties, neurlogische ziektebeelden en neoplasieën
hiv diagnostiek en behadeling
combitest serologie HIV1 en 2 inclusief p24 antigeen
hiv sneltest
confirmatie: western blot
behandelinh: combinatie antiretrovirale therapie (cART) via HIV behandelcentrum + follow up
wat is pediculosis pubis en wat is behandeling?
schaamluis
permetrine 5% creme op oubis haar en haar bovenaan en binnenkant van de benen
noem kenmerken scabies
- verwekker
- besmettingsroute
- incubatietijd
- besmettelijke periode
- maatstrekegen
- symptomen
verwekker: scabiesmijt
besmettingsweg: >15 minuten of frequent huid-huidcontact, gezamenlijk gebruik bed, kleding etc.
bij scabies crustosa kan besmetting via lucht via huidschilfers
incubatietijd: 2-6 wkn. korter bij herinfectie (1-4 dgn), langer bij immuungecompromiteerde personen: tot 10 wkn
besmettelijke periode: 1-2 weken na besmetting tot 12 na start van 1e behandeling
maatregelen: gelijktijdige behandeling van nauwe contacten en hygienevoorschriften
voor scabies crustosa gelden additionele maatregelen
symptomen: jeuk, blaasjes, rode bultjes, krabeffecten en gangentjes op voorkeurslocaties
behandeling scabies
permetrine creme
ivermectine
benzylbenzoaat
