4.5 seksualiteit en kanker Flashcards
wat is morbus peyronie?
verharding in een deel van het corpus cavernosum, mogelijk veroorzaakt door microtrauma van het corpus
er ontstaat littekenweefsel waardoor dit deel van het zwellichaam niet meer goed mee kan rekken bij erectie en een kromming ontstaat
ook ontstaat er een verminderde doorbloeding in erectiele stand en worden de venen minder goed dichtgedrukt waardoor een erectiele disfunctie ontstaat
risicofactoren morbus peyronie?
> 50 jaar
roken
DM
m. dupuytren (verbindweefseling in handpalm)
m. lederhosse (verbindweefseling in voetzool)
peniel trauma
wat zijn symptomen van m. peyronie?
palpabele fibreuse plaque corpora cavernosa
peniele kromstand
pijn bij erectie
erectieklachten
lengte verlies
pijn coitus
wat is prevalentie morbus peyronie?
0,4-3%
40-70 jaar
effecten kanker op seksualiteit
vermoeidheid
pijn
angst
depressie
zelfbeeld
anatomie
conditie
therapie bijwerkingen
partner
welke middelen hebben effect op erectie (opwindingsfase)?
beta-blokkers (metoprolol)
antiarithmica
antipsychotica
5alfareductase remmers
spironolacton
ranitidine
levodopa
amlopidine
enalapril
oxycodon
hydrochloorthiazide
antiepileptica
aromataze remmers
HIV medicatie
welke medicatie geeft lubricatie klachten (opwindingsfase)?
anticholinergica
welke medicatie heeft invloed op de zin in seks (verlangen)
GnRH agonist of antagonist
SSRI
statines
5 alphareductaseremmer
anticonceptiva
welke medicatie heeft invloed op ejaculatie of orgasme (orgasme fase)?
alpha blokkers (tamsulosine)
SSRI’s
wat is de omvang van de seksuele problemen bij kanker?
40-100% bande kanker patienten ervaren een mate van seksuele disfunctie
problemen verdwijnen niet altijd na behandeling
bijna alle kankerbehandelingen kunnen seksuele functie veranderen
belangrijke factor voor kwaliteit van leven
70% van de patienten kan verbetering ervaren door interventie
welke klachten geeft chemo/ hormonale therapie (kankertherapie man)? mbt seksualiteit
erectiele disfunctie
verminderd libido
ejaculatieklachten
gynecomastie
penis/ testis atrofie
infertiliteit
welke klachten geeftbestraling/ brachytherapie (kankertherapie man)? mbt seksualiteit
mictieklachten
erectieklachten
darmklachten
penis/ testis atrofie
welke klachten geeft chirurgie kleine bekken (kankertherapie man)? mbt seksualiteit
mictieklachten
erectieklachten
body image
pijn
ejaculatieklachten
penis verkorting
peniele kromstand
zeg wat over behandeling in kleine bekken en er met seksuele disfunctie binnen dit gebied wordt omgegaan
het wordt vaak genegeerd in de klinische praktijk
moeilijk te definieren
gebrek aan standaardisatie
wat zijn 3 meest voorkomende oorzaken impotentie?(problemen met omhoog krijgen penis, erectieklacht)
operatie in kleine bekken
diabetes
atheriosclerose
wat is RALP operatie?
Bij een operatie voor prostaatkanker wordt de hele prostaat, inclusief zaadblaasjes verwijderd (radicale prostatectomie, ook RALP of RARP genoemd).
wat zijn seksuele klachten na RALP?
minder zin in seks door erectieklachten en orgasme klachten
neurogene erectieklachten door letsel NVB (slappe penis bij seksuele opwindinh)
aspermie door wegnemen vesicula seminalis
climacturie door wegnemen prostaat en sphincter insuff
anorgasmie
veranderd orgasmegevoel door aspermie en bekkenbodemveranderingen
kleinere penis door wegnemen prostaat en afnemen NPT
teleurstelling door minder seksueel functioneren
pijn door bekkenbodem hypertonie
wat zijn seksuele klachten na colorectale chirurgie?
ernstiger klachten na distale resectie
minder ernstig na niet oncologische proctocolectomie
ernstiger als gecombineerd met neoadjuvante (chemo)radiotherapie
RF: stoma, peri- &postoperatieve complicaties
negatief zelfbeeld
angst voor afwijzing
verlies van seksueel verlanger
erectiele dysfunctie
ejaculatieklachten
anorgasmie
veranderde subjectieve orgasme beleving
fertiliteitsklachten
wat zijn seksuele klachten na een RPLND?
RPLND= retroperitoneale lymfeklierdissectie bij uitzaaiingen van zaadbalkanker
beschadiging autonome zenuwen in para-aortale regio
anejaculatie of retrograde ejaculatie tot 100%
zenuw- sparende procedure: 20% ejaculatie klachten
aspermie
veranderde subjectieve orgasme beleving
fertiliteitsklachten
welke klachten geeft chemo/ hormonale therapie (kankertherapie vrouw)? mbt seksualiteit
irregulaire menses
vroege menopauze
hot flashes
slapeloosheid
prikkelbaarheid
depressie
vaginale droogheid
dyspareunie
infertiliteit
verminderd libido
welke klachten geeft bestraling/ brachytherapie (kankertherapie vrouw)? mbt seksualiteit
bekken fibrosis
vaginale atrofie/ stenose
verlittekening
verminderde lubricatie
mictieklachten
erytheem
oedeem
ulceratie
verminderde elasticiteit
verkorting
toegenome irritatie van vagina
welke klachten geeft operatie (kankertherapie vrouw)? mbt seksualiteit
lichaamsbeeld
darmklachten
menopauze
pijn
verandering in vaginale grootte en gevoeligheid
tepel verlies
seksuele klachten na gyneacolohische RT
minder zin in seks door pijn door bekken fibrose
minder zin in seks door ovarium dysfunctie
minder zin in seks door negatief zelfbeeld
lubricatieklachten door vaatletsel
vaginale stenose/ verkorting door atrofie
anorgasmie door pijn en atrofie vulva en vagina
dissatisfactie door pijn of bloedingen vagina en vulva epitheel
wat doe je na kankertherapie qua counseling, medicatie, techniek etc.
lifestyle veranderingen
medicatie bijstellen
verbeteren intimiteit, sensate focus oefeningen
glijmiddel
pelottes
betere lokale stimulatie (evt met vibrator)
phosphodiesterase 5 remmers (viagra)
vacuumpomp met drukring
hormoontherapie (testosteron en oestrogeen)
seksuologische therapie, relatietherapie
erectie prothese
fertiliteitspreservatie
