Week 6 HC 7: Nieuwe ontwikkelingen in de radiotherapie Flashcards
Tumor controle curve
Radiosensitieve tumor
- Heeft een grote therapeutische ratio:
- Weinig dosis nodig om tumorcontrole te verkrijgen
- Weinig kans op late weefselschade
Radioresistente tumor:
- Heeft kleine therapeutische ratio
Normaal weefsel; acute en late schade
Acute schade:
- Snelle proliferatie: minder vermogen tot herstel van de bestralingsschade
- Schade komt al tijdens of direct na afloop van de serie bestralingen tot uiting
- Acuut reagerende weefsels
Late schade:
- Traag delende of niet delende stamcellen
- Schade wordt pas veel later of nooit zichtbaar
- Deze weefsels noemt men laat reagerende weefsels
- Hersenen, ruggenmerg, lever, nier
Voorbereidingen voor radiotherapie
Positionering erg belangrijk
Definieren doelvolumes
Plannings-CT scan
Doelvolume
GTV = Gross Tumor Volume
- Palpabele zichtbare tumor
CTV = Clinical Target Volume
- GTV + microscopische uitbreiding
PTV = Planning Target Volume
- CTV + marge voor adequate bestraling
- Bepaal door beweging van organen/ reproduceerbaarheid van ligging
Ioniserende straling bij radiotherapie
Opgewekt met lineaire versneller (fotonen of elektronen)
Vanuit een bron bij brachytherapie (fotonen)
Met een cyclotron (protonen)
Technieken
External beam radiotherapy met fotonen
- 2D/3D - enekele seperate bundels
- IMRT (intensity modulate radiotherapy)
- Stereotactische radiotherapie
brachytherapie
Protonen
External beam radiotherapy met fotonen
Eerst gedaan met twee bundels –> later meer
- Om tumor optimaal te bereiken
Inverse planning
- Gezonde weefsels krijgen niet te veel straling en de tumor wel
- Intensiteitsprofiel en leafsetting
Multileaf collimator in lineaire versneller voor IMRT
- Betere benadering en beschermd meer gezond weefsel
Conebeam-CT-scan
- Dagelijks
- Voorafgaand aan elke bestralingsfractie
- Voor controle positionering
- CT-scan met beperkte kwaliteit
- Bedoeld voor positieverificatie
Stereotactische radiotherapie
Klein doelgebied
Precisiebestraling
- Positionering
- Tumor tracks met fiducial tracking
Hoge dosis per fractie (dus beperkt aantal fracties)
Gebruik gemaakt van vacuümmatras
Brachytherapie
Het geven van een hoge tumordosis in een beperkt volume met maximale sparing van de omringende gezonde weefsels
Dosistempo neemt met toenemende afstand tot de radioactieve bron zeer snel af (heterogene dhsisverdeling)
Kwadratenwet: dosis omgekeerd evenredig met het kwadraat van de afstand
Inwendig bestralen!!
Vormen van brachytherapie:
- Intraluminaal: bronchus, oesophagus
- Intracavitair: baarmoederhals, vagina, neusholte
- Interstitieel: in zachte weefsels zoals tong en mondbodem
Voordelen en nadelen Brachytherapie tov uitwendige RT
Voordelen:
- Betere sparing omringende gezonde weefsels
- Hogere dosis direct rondom catheters
- Dosis in kortere tijd gegeven
Nadelen:
- Tumorvolume mag niet te groot zijn
- Niet geschikt voor alle tumorlokalisaties
- Lokale of algehele verdoving nodig
- Opname op[ verpleegafdeling nodig
Protonen
Het voordeel is dat protonen minder straling voor de tumor afgeven en direct stoppen aan het einde van de tumor ivm fotonen
Wanneer vergoeding door zorgverzekering:
- Standaardindicatie
- Op basis van rekenkundig modellen
Balans
Balans vinden tussen tumorcontrole versus schade gezonde weefsel
Biologische maatregelen
- Fractionering van bestraling
- Chemoradiatie/ bioradiatie
Fysische maatregelen
- Steeds preciezere bestraling met nieuwe technieken
Een bestraling 20 jaar geleden is anders dan nu
- Andere bijwerkingen
