Week 12 HC 2: Calcium- en fosfaatstoornis

Question 1

Rol en lokatie Calcium en fosfaat

Answer 1

Calcium 
- Bot (hydroxyapatiet)
- Klein deel in plasma
- Van belang voor oa membraanpotentaal, signaaltransductie,spiercontractie, bloedstolling, hormoonafgifte 
Fosfaat
- Bot (hydroxyapatiet)
- DNA, RNA, ATP, ADP
- Fosforylering receptoren en eiwitten 
- Kleine fractie in serum als inorganische fosfaat

Question 2

Calcium homeostase

Answer 2

Regulatie door calciotrofe hormonen
- PTH (bijschildklier)
- 1,25(OH)2D3 (actief Vit. D)
- Calcitonine (schildklier)
Vooral geïoniseerd calcium wordt constant gehouden
Bij meting ook albumine zodat duidelijk is wat gebonden is
Meest Ca2+ reabsorptie in de proximale tumulus

Question 3

Effecten PTH op calcium huishouding

Answer 3

Effecten PTH
- Mobilisatie Ca2+ en P uit skelet via stimulatie osteoclastaire botresorptie
- Verhoging renale Ca-drempel en verlaging P-drempel
- Stimulatie 1alfa-hydroxylase nier (zet inactief Vit. D om in actief)
Calcium-gevoelige receptor in hoofdcel bijschildklier wordt gestimuleerd –> minder PTH maken

Question 4

Effecten Vitamine D op Ca2+

Answer 4

Vitamine D wordt na opname omgezet in 25(OH)D3 –> dmv 1alfa-hydroxylase omgezet in actief vitamine D (1,25(OH)2D3) hormoon
Als actief Vitamine D hoog is stimuleert het eigen afbraak –> enzym 24-hydroxylase (alleen in nier)
Intestinale absorptie van Ca2+ actief door actief Vitamine D
Passief transport door Ca2+ gradient

Question 5

Calcitonine

Answer 5

Effecten calcitonine (gemaakt in schildklier)
- Directe remming osteoclastaire botresorptie
- Receptoren in de hersenen (pijn?)
Maar
- Geen duidelijk effecten Ca2+ huishouding bij verwijdering schildklier
- Geen duidelijke effecten Ca2+ huishouding bij modulair schildkliercarcinoom
Speelt ondergeschikte rol

Question 6

Fosfaat huishouding

Answer 6

PO4 nodig voor 
- Bot (mineralisatie)
- DNA
- Fosforylering van receptoren, eiwitten 
- Energie opslag (ATP)
- Zuur-base buffer
Bevindt zich in bot, intracellulair en extracellulair 
Wordt opgenomen in darm en opgeslagen in extracellulaire pool 
Hormonen betrokken:
- PTH 
- Vitamine D
- FGF23

Question 7

Fosfaat huishouding en PTH

Answer 7

PTH remt Na-Pi transporter in nier waardoor P reabsorptie geremd wordt
PTH stimuleert 1alfa hydroxylase waardoor verhoogde productie Vitamine D
Stimuleert osteoclastaire botresorptie via de osteoblast (stimulatie RANKL, remming OPG)

Question 8

Fosfaat huishouding en Vitamine D

Answer 8

Stimuleert Ca2+ en P absorptie in de darm
Stimuleert osteoclastaire botresorptie
Stimuleert de productie van fibroblast groeifactor 23 (FGF23)

Question 9

Fosfaathuishouding en FGF23

Answer 9

Gemaakt door osteocyten
Remt reabsorptie fosfaat in de nier
Remt groeifactor 1alfahydroxylase en dus vorming actief vitamine D –> verminderde fosfaat reaborptie uit nieren
Bij teveel aanwezig –> fosfaatverlies in de nieren

Question 10

Hypofosfatemie: klachten

Answer 10

Skelet
- Rachitis
- Osteomalacie met verkromming 
- Botpijnen en breuken 
Spieren 
- Spierpijn 
- Spierzwakte 
Dysfunctie van hart en hersenen

Question 11

Hypocalciemie schema

Answer 11

PTH:

• Laag: Hypoparathyreoidie/ Hypomagnesemia/ Autosomale dominante hypocalciemie
• Hoog: 25(OH)D meten
• Normaal: Autosomale dominante hypocalciemie

25(OH)D meting bij hoog PTH:

• Laag: Vitamine D deficiëntie
• Normaal: 1,25(OH)2D meten

1,25(OH)2D meting bij hoog PTH en normaal 25(OH)D:

• Laag: Secundaire hyperparathyreoidisme (chronische nierziekte)/ 1alfa hydroxylase deficiëntie
• Normaal: Pseudohypoparathyreoidisme/ Verlies van Ca2+ uit de circulatie
• Hoog: Vitamine D resistentie

Question 12

Hyperparathyreoidie

Answer 12

Primaire Hyperparathyreoidie :
- Toegenomen PTH afgifte op basis van primaire bijschildklierziekte
Secundaire Hyperparathyreoidie:
- Toegenomen PTH afgifte als gevolg van langdurige hypocalciemie
Tertiaire Hyperparathyreoidie:
- Autonomen PTH overproductie ipv toegenomen PTH-afgifte in het kader van secundaire Hyperparathyreoidie

Question 13

Symptomatologie hypercalciemie

Answer 13

Neurologisch 
- Concentratiestoornissen 
- Depressie 
- Verwardheid/ coma
- Verminderde spierkracht 
Gastrointestinaal 
- Misselijkheid, braken
- Obstipatie
- Ulcus pepticum, pancreatitis
Urologisch 
- Polyurie 
- Nierstenen 
Cardiaal
- Ritmestoornissen: AV-block en bradycardie

Question 14

Hypercalciemie Schema

Answer 14

PTH:

• Hoog: Primaire, tertiaire of neonatale hyperparathyreoidie/ Lithium
• Laag: 25(OH)D meten
• Normaal: Familiare hypocalciuric hypercalciemie

25(OH)D meting na laag PTH:

• Hoog: Vitamine D overdosis
• Laag of normaal: 1,25(OH)2D meting

1,25(OH)2D meting na laag PTH en laag of normaal 25(OH)D:

• Hoog: Vitamine D overdosis/ Extrarenale 1alfa hydroxylase activiteit
• Laag: Osteolystische bot metastase/ PTH-RP producerend carcinoom/ Melk alkali syndroom/ Immobolisatie/ thyrnotoxicose/ Medicijnen