Week 10 HC 2: Werkingsmechanisme ACTH en cortisol Flashcards
Medulla vs cortex functie
Medulla:
- Productie catecholamines
Cortex:
- Productie steroidhormonen; Mineralcorticoid, glucocorticoid, androgenen
Verschillende zones cortex, met product, type hormoon en regulatie
Zona glomerulosa - Aldosteron - Mineralcorticoïd - Angiotensine II en K+ - Zout Zona fasciculata - Cortisol - Glucocorticoïd - ACTH - Suiker Zona reticularis - DHEA - Androgenen - ACTH - Seks
Biosynthese van bijnier steroïden; bouwsteen en enzymen
Cholesterol is bouwsteen van androgeen, cortisol en aldosteron
Cholesterol wordt omgezet door steroïdogene enzymen
stAR en cholesterol transport
stAR is transporteiwit wat cholesterol over mitochondriale binnenmembraan kan transporteren
Eerste stap in afsplitsing door enzym cytochroom P450SCC –> Delta 5 pregnenolon
- Snelheidsbepalende stap
Zone-specifieke expressie van hormonen
CYP17 belangrijke rol in omzetting van glomerulosa naar fasciculata en van fasciculata naar reticularis
- Niet aanwezig in glomerulosa
CYP11B2 Komt alleen tot expressie in glomerulosa
Hypothalamus-hypofyse bijnier as en regulatie cortisol afgifte
CRH --> hypofyse --> ACTH --> bijnier --> bijnierandrogenen/ cortisol Regulatie - ACTH - Stress - Biochemische stress (hypoglykemie)
Cortisol, eigenschappen en functie
Glucocorticoïd
Beïnvloed glucose, eiwit en vet metabolisme
- Remming eiwitsynthese in weefsels
- Stimuleren gebruik vetzuren als energiebron en verlaging gebruik glucose
- Stimulering lever tot glucose aanmaak (gluconeogenese) en verhoging bloed glucose spiegels
Metabole effecten van cortisol in vet, skeletspier en lever
Vet: - Verminderde insuline gevoeligheid - Verminderde verestering vetzuren - Verhoging lipolyse - Verhoging glucose spiegel Skeletspier: - Vermindering insuline gevoeligheid - Vermindering eiwit synthese - Verhoging eiwit afbraak - Verhoging glucose spiegel Lever: - Verlaging insuline gevoeligheid - Verhoging glycogenolyse - Verhoging gluconeogenese - Verhoging glucose spiegel
Cortisol in de circulatie
95% gebonden aan transcortine (CBG) en albumine
Voornamelijk gemetaboliseerd in de lever en nier
Aldosteron regulatie
Angiotensine II zorgt voor vasoconstrictie en stimuleert zona glomerulosa tot productie aldosteron Mineralcorticoïd Aldosteron reguleert - Concentratie Na+ en K+ - Nier houdt Na+ vast en scheidt K+ uit Verhoogde K+ concentratie zorgt voor toename aldostronproductie Negatieve terugkoppeling: - Aldosteron --> minder renine afgifte - Aldosteron --> meer K+ uitscheiding
Cortisol en potency
Potency wordt bepaald door biologische halfwaardetijd van de stof en door de affiniteit voor de glucocorticoïd of mineralcorticoïd receptor
Cortisol heeft ook mineralcorticoïd effect
- Grotere potency dan aldosteron
- Moet snel worden afgebroken
Afbraak cortisol
Gebeurd bij mineralcorticoïdreceptor
Wordt omgezet dmv 11beta HSD II in inactief cortison
HSD I kan ook weer activeren
Bij te veel cortisol is inactivatie niet mogelijk en dit heeft effect op de bloeddruk
Prednison
Glucocorticoïd met hogere potency dan cortisol
Door verhoogde hoeveelheid glucocorticoid wordt ACTH afgifte geremd –> cortisol en androgeen concentratie omlaag/ aldosteron concentratie gelijk
Catecholamines synthese; cellen, van bouwsteen naar NA of A, afgifte oiv
Chromaffine cellen van de bijnier medulla maken adrenaline en noradrenaline
Bouwsteen van NA en A = tyrosine
L-thyrosine –> Door TH –> L-DOPA –> dopamine –> opgenomen in granula van chromaffiene cel –> noradrenaline –> opgeslagen of uitgescheiden
Enzym PNMT kan noradrenaline omzetten in adrenaline –> uitscheiden
Afgifte vindt plaats onder invloed van
- Angst
- Boosheid
- Stress
- Bloeding
- Hypoxemie
- Hypoglykemie
