VO week 3

Question 1

wat gebeurt er met CF?

Answer 1

epitheliaal water en zout transport. het is een mutatie in het CFTR-eiwit.

Question 2

hoe kan CF zich uiten?

Answer 2

• pancreasfibrose: te weinig HCO3 door ducten. eiwit neerslag met obstructie waarbij afweersysteem gaat werken en fibrose optreedt
• darmobstructie: weinig gehydrateerde darminhoud
• longontsteking en -infect: longepitheel is gedehydrateerd. mucuslaag taaier en minder goed verplaatsen. waardoor bacteriën makkelijk kunnen vestigen
• levercirrose: door galstenen en cholestase
• mannelijke inefrtiliteit: geen verbinding tussen testes en urethra
• zout zweet

Question 3

hoe heet een darm obstructie bij CF op jonge leeftijd?

Answer 3

meconium ileus

Question 4

hoe heet een darmobstructie die op latere leeftijd is ontstaan?

Answer 4

DIOS (distaal intestinaal obstructie syndroom)

Question 5

is CF erfelijk?

Answer 5

ja autosomaal reccesief

Question 6

waarom is de prevalentie van CF zo hoog?

Answer 6

door diaree

Question 7

wat is het voordeel van diaree bij CF?

Answer 7

door diaree kan je infectie ziektes beter overleven

Question 8

wat voor ziekte is CF?

Answer 8

geeft veel water en zout af waardoor ze gedehydrateerd raken?

Question 9

waar staat CFTR voor?

Answer 9

cystic fibrosis transmembrane conductance regulator. dit is een Cl kanaal.

Question 10

wat is de meest voorkomende doodsoorzaak van CF in de middeleeuwen?

Answer 10

ondervoeding als gevolg van gestoorde spijsvertering omdat de pancreas fibrotisch is en er geen pancreasenzymen worden gemaakt

Question 11

wat is de behandeling voor ondervoeding bij CF?

Answer 11

enzympreparaten (amylase, lipase en protease). deze zijn afkomstig van varkens. ook geef je maagzuurremmer dit neemt de bufferende werking van de pancreas over.

Question 12

hoe oud worden kinderen met CF nu?

Answer 12

rond de 40 jaar

Question 13

hoe ziet een zweetklier eruit?

Answer 13

• lange buis bestaat uit een recht gedeelte (absorptieve duct) dit bevat CFTR. tight epitheel (= water kan alleen door de cel heen)
• een gewonden gedeelte (secretoire coil) dit bevat CaCC. loose epitheel (=watertransport kan paracellulair)

Question 14

wat is CaCC?

Answer 14

Ca geactiveerd Cl kanaal

Question 15

met welk kanaal werkt CFTR samen?

Answer 15

ENaC. hiermee haal je Na uit het zweet

Question 16

waarom is zweet zout bij CF?

Answer 16

CFTR werkt niet dus Cl blijft in zweet ENaC kan er geen Na uit onttrekken door de lading. je krijgt isotoon zweet

Question 17

waarom smaakt het zweet bij CF zouter?

Answer 17

doordat een groot deel van het water verdampt

Question 18

wat voor zweet heeft een gezond persoon?

Answer 18

hypotoon met weinig zout. meer water dan NaCl uitgescheiden

Question 19

waardoor ontstaan darmproblemen bij CF?

Answer 19

de crypten in de darm zorgen voor NaCl en watersecretie en de villi zorgen voor NaCl en waterreabsorptie. de secretie in de crypt gaat via het CFTR molecuul. Cl gaat van bloed naar lumen en water en natrium volgen passief

Question 20

hoe absorbeert de villi NaCl en water?

Answer 20

via NHE3 en DRA (Cl/HCO3 exchanger). door de opname van NaCl beweegt H2O paracellulair mee

Question 21

wat zijn de verschillen tussen darmepitheel en zweetklieren?

Answer 21

• bij darmcellen zit CFTR in de crypt. dit secreteert Cl
  de crypt en villus zijn waterpermeabel, waardoor het secreet isotoon is
• bij zweetklieren is CFTR betrokken bij absorptie van Cl

Question 22

waardoor ontstaat meconium ileus bij baby’s?

Answer 22

er is geen water en zout secretie in de crypt. de absorptie is normaal. dit leidt tot uitdroging van het darmepitheel

Question 23

wat is de meest voorkomende mutatie van het CFTR eiwit?

Answer 23

delta F508

Question 24

wat houdt de mutatie delta F508 in?

Answer 24

klasse II mutatie. er ontbreekt 1 aminozuur: fenylalanine. hierdoor herkent het lichaam het niet en wordt het afgebroken door proteasomen

Question 25

wat houdt een klasse II mutatie in?

Answer 25

processing mutant

Question 26

wat is meconium?

Answer 26

eerste ontlasting van de baby

Question 27

hoe ziet het meconium van een CF baby eruit?

Answer 27

zeer viceus door verlaagde watergehalte in mucus waardoor er een intraluminale obstructie in het terminale ileum ontstaat

Question 28

welke 2 typen meconium ileus zijn er?

Answer 28

- ongecompliceerde vorm: alleen intraluminale obstructie - gecompliceerde vorm: volvulus (draaiing van de darm) of een perforatie van de darm waardoor er ontsteking ontstaat (meconium peritonitis). soms wordt er een pseudocyste of darmatresie gezien

Question 29

welke 2 redenen zorgen voor een stoornis in de afbraak van voedselcomponenten bij CF?

Answer 29

- prenataal obstructie in pancreas duct hierdoor activeert trypsine - HCO secretie pancreas duct hierdoor kunnen lipases niet werken en geen micellen worden gevormd

Question 30

hoe ontstaat pancreas insufficiëntie bij CF?

Answer 30

taai slijm in de afvoerbuis van pancreas. hierdoor kunnen enzymen niet uit pancreas en beschadigen de pancreas. dit leidt tot cysten en littekenvorming

Question 31

wanneer ontstaat schade aan de pancreas?

Answer 31

voor de geboorte

Question 32

wat zit er in pancreassap?

Answer 32

- lipase voor vetvertering (glycerol en vetzuren) - amylase (zetmeelvertering) - protease (eiwitvertering - natriumbicarbonaat (neutraliseren van HCl uit de maag)

Question 33

wat zijn symptomen van pancreasinsufficëntie?

Answer 33

- steatorroe (stinkende, vettige ontlasting door tekort lipase en HCO3) - rode billen - bolle buik ( door bacteriën die gassen als methaan maken) - ondervoeding (door malabsorptie) - lage spiegels van de vet oplosbare vitamine (A, D, E, K) Op de voorgrond staat vetmalabsorptie

Question 34

hoe worden LCT's (long chain triglyceride) opgenomen?

Answer 34

door pancreasenzymen en galzouten

Question 35

hoe worden MCT's (=medium chain triglyceride) opgenomen?

Answer 35

door diffusie

Question 36

hoe worden vitamine A, D, E en K opgenomen?

Answer 36

via LCT's en chylomicronen

Question 37

hoe wordt pancreasinsufficiëntie gediagnostiseerd?

Answer 37

via facesonderzoek. hierbij wordt elastase gemeten dit is onafhankelijk van enzymsuppletie. er wordt ook een vetbalans berekend

Question 38

hoe behandel je een pancreasinsufficiëntie?

Answer 38

het geven van enzymen om vet, eiwit en zetmeel uit de voeding op te nemen. het soort creon wordt bepaald o.b.v. leeftijd

Question 39

wat is Icterus?

Answer 39

geelzucht met name in het oogwit (meestal eerste symptoom) en de huid

Question 40

waardoor ontstaat bilirubine?

Answer 40

afbraakproduct van rode bloedcellen in de milt

Question 41

hoe wordt het vrijgekomen hemoglobine uitgescheiden?

Answer 41

in heem en globine. globine wordt omgezet in aminozuren

Question 42

waardoor ontstaat bilirubine?

Answer 42

heem -> biliverdine + Fe2+ en CO -> biliverdine (toxisch) -> bilirubine

Question 43

welke 2 vormen van bilirubine zijn er?

Answer 43

- geconjugeerd: direct - ongeconjugeerd: toxisch met name voor de hersenen, indirect

Question 44

wat is de glucuronering van bilirubine?

Answer 44

1 of 2 glucuronzuur groepen worden in de hepatocyten aan bilirubine gekoppeld nu is het geconjugeerd bilirubine

Question 45

door welk eiwit wordt bilirubine in het bloed getransporteerd?

Answer 45

albumine

Question 46

noem 3 aandoeningen met een verhoogd ongeconjugeerd bilirubine?

Answer 46

1. hemolyse: rode bloedcellen vallen snel uit elkaar en dus verhoogd ongeconjugeerd bilirubine 2. Crigler-Najjar syndroom: mutatie in UGT1, waardoor geen enzymexpressie. baby's worden steeds geler door ophoping bilirubine (hyperbilirubinemie). dit is dodelijk want het is toxisch 3. Morbus Gilbert: zeer milde hyperbilirubinemie. mutatie in UGT1-promotor, waardoor er verlaagde enzymexpressie is

Question 47

wat zijn de oorzaken van icterus?

Answer 47

1. hemolyse: oorzaak sterke toename ongeconjugeerd bilirubine 2. aangeboren (1. toename ongeconjugeerd = Gilbert en Crigler-Najjar . 2. verstoring uitscheiding geconjugeerd (Dubin-Johnson, BRIC, PFIC) 3. cholestatisch (1. intra-hepatisch = viraal, auto-immuun, toxisch. 2. extra-hepatisch (stenen, maligniteit)

Question 48

wat is een cholestase?

Answer 48

een onderbreking of stoornis van de galproductie en/of afvloed waar dan ook, van levercel (hepatocyt) tot duodenum

Question 49

waar leidt cholestase tot?

Answer 49

obstructie icterus

Question 50

waar staat BRIC voor?

Answer 50

Benigne Recurrente intrahepatische cholestase

Question 51

wat zijn symptomen van BRIC?

Answer 51

- mannen 20 jaar - plotseling geel en enorme jeuk - komt in aanvallen kenmerkend: enzym gamma-GT (G-GT) in de kleine galwegen - genotypen 1) mutatie ATP8B1 dan BRIC1 en PFC1 2) mutatie ABCB11 dan BRIC2/PFIC2 en 3) mutatie in ABCB4 dan PFIC3

Question 52

waar staat DILI voor en waar wordt het door veroorzaakt?

Answer 52

drug-induced liver injury dit wordt veroorzaakt door medicatie

Question 53

welke 2 soorten zijn er van DILI?

Answer 53

- intrinsieke vorm: dosis afhankelijk (bijv. hoge dosis paracetamol) - idiosyncratische (allergische): dosis onafhankelijk

Question 54

wat zijn bekende onderzoeken bij icterus?

Answer 54

echografie en dan biopt om te kijken of het toxisch is of een auto-immuun hepatitis

Question 55

wat is kenmerkend voor pancreaskopcarcinoom?

Answer 55

geen pijn

Question 56

hoe behandel je een pancreascarcinoom?

Answer 56

Whipple operatie hierbij wordt een lis gecreërd van het duodenum, dat distaal is verbonden met de maag en proximaal aan de pancreas

Question 57

wanneer kan je geelzucht in de ogen zien?

Answer 57

bilirubine 40-50

Question 58

wanneer ziet de huid geel?

Answer 58

bilirubine 70-80

Question 59

wat is koliekpijn?

Answer 59

pijn zo erg dat je bewegingsdrang hebt