Hoorcollege 9B Flashcards
type digestie herkauwersvoormaag
fermentatie
fermentatie
het anaeroob enzymatisch afbreken van organische stoffen door micro-organismen
eigenschappen digestie herkauwersvoormaag
- Voormagencomplex: meervoudig (meerdere compartimenten) en klierloos
- micro-organismen en microbieel enzymen
- anaerobe verbranding van voedingsstoffen
eindproducten fermentatie
- vluchtige vetzuren (propionaat, acetaat, butyraat)
- microbieel eiwit/vitaminen
- methaan en kooldioxide
Voorwaarden voor fermentatie
- Mechanische verkleining (kauwen) van het voedsel voordat het in de pens komt
- Inhoud fermentatievat voldoende opslagcapaciteit laagwaardig voedsel
- Aanvoer water (speeksel)
- pH neutraal (buffer in speeksel)
- Aanvoer van een stikstofbron voor microbiele eiwitsynthese (ureum in speeksel)
- De aanwezigheid van de juiste samenstelling microben (protozoa en bacterien)
- Goede menging (microorganismen telkens in contact met nieuw substraat)
- Afvoer van eindprodukten (vvz, bacterieen en gas)
- Doorstroming van niet fermenteerbaar materiaal naar de boekmaag, lebmaag en dunne darm
- Langzame voedselpassage vanwege trage microbiele omzettingen
eigenschappen digestie maag rund
- laagwaardig voedsel
- gas verdwijnt via ructus
- omzeilen van voormagencomplex d.m.v. slokdarmsleuf en het boekmaagkanaal
Wat is een nadeel van voormaag fermenteren?
hoogwaardige voedingsstoffen worden ook gefermenteerd
wat is een voordeel van voormaag fermenteren
optimale benutting microbieel eiwitten en vitaminen
compartimenten herkauwersmaag
Netmaag (reticulum) Craniale penszak (atrium rumen) Dorsale penszak (rumen) Ventrale penszak (rumen) Boekmaag (omasum) Lebmaag (abomasum)
Netmaag
reticulum
pens
rumen
boekmaag
omasum
lebmaag
abomasum
ligging maag rund
gehele linkerhelft abdomen
Voormagencomplex
netmaag, pens en boekmaag
welke maag bij de rund komt het meest overeen met de maag van hond/kat?
lebmaag (klierrijk)
hoe is de verdeling van gas en vloeistof in de herkauwersmaag?
Gas ligt boven op het vloeistof, m.n. pens (craniaal en dorsaal)
anatomie pens links (welke delen zie je?)
netmaag en pens (misschien een klein hoekje van de lebmaag)
anatomie pens rechts (welke delen zie je?)
pens, boekmaag, lebmaag
Waardoor wordt de pens opgesplitst?
de compartimenten worden gescheiden door plooien (binnenzijde) en groeven (buitenzijde)
Noem de plooien/groeven van de pens (van links naar rechts)
Pens netmaag plooi
Craniale penspijler
caudale penspijler
Linker en rechter longitudinale penspijler
2 coronaire penspijlers (dorsaal en ventraal; tussen dorsale zak en dorsale blinde zak; en tussen ventrale en ventrale blinde zak).
Functie boekmaag
resorberen van heel veel water en elektrolyten.
Functie meervoudig maag
- Pens-netmaagcomplex = fermentatie
- Boekmaag = absorptie water & elektrolyten / scheiden vocht en voedseldeeltjes
- Lebmaag: (enzymatische) vertering
waar dienen pensvlokken voor?
oppervlakte vergroting voor opnemen vluchtige vetzuren
maagdraaiingen meervoudige maag
In principe hetzelfde als bij de enkelvoudige maag
- om lengte-as: 90 graden –> links
- om transversale as: pens 180 graden –> caudaal.
De oerdarm vormt dorsaal een grote bult (pens) en ventraal 2 kleine uitstulpingen (netmaag en boekmaag). De verdikking erna is de lebmaag.
Omentum majus
zit bij herkauwersmaag aan de curvatura major = buitenzijde pens en lebmaag.
Omentum minus
zit bij herkauwersmaag aan curvatura minor = binnenzijde pens, boekmaag en lebmaag
penslagen (4 lagen)
Van boven naar onder:
- gaslaag
- structuurlaag
- vloeistoflaag
- granen
Voormagenmotiliteit (4 functies)
- menging van pensinhoud
- transport van inhoud naar boekmaag
- regurgitatie om te herkauwen
- ructus
Netmaag en pens functioneren als functionele eenheid en de motiliteit verloop via een vast patroon: pens-netmaagcomplex
Motiliteit pens-netmaagcomplex
Functionele eenheid - Contractiepatronen A-wave (primaire penscontractie) a. mengen, kneden, transport b. verloopt van craniaal naar caudaal B-wave (secundaire penscontractie) a. ructus (tijdens de pelsfermentatie ontstaat 1-2 liter pensgas per minuut) b. verloopt van caudaal naar craniaal.
Daarnaast > regurgitatie en herkauwen
Primaire penscontractie
A-wave Peristaltische contracties: - netmaag dubbel - craniale penszak - dorsale penszak - dorsale blinde zak - ventrale penszak - ventrale blinde zak
Zorgt voor menging van de pensinhoud door steeds opnieuw vloeistof door de structuurlaag te persen. Hierdoor worden fermentatieproducten afgevoerd naar de vloeistoflaag en kan gas ontsnappen.
Secundaire penscontractie
B-wave Contracties: - Ventrale en dorsale blindez contraheren tegelijk, contractiegolf naar craniaal gericht. - Contractie dorsale penszak - Contractie ventrale penszak
Eigenschappen ructus
2000-4000 liter gas in 24 uur Ructus vindt plaats door samenspel: - contractie v.d. pens - contractie ademhalingsspieren + sluiting ingang trachea - antiperistaltiek van de slokdarm
Gas verdwijnt via de mond of wordt geïnhaleerd.
fasen (4) ructus
- separatiefase
- transportfase
- oesophageale fase
- laryngotracheale fase
separatiefase ructus
het microbieel gevormde gas komt uit de structuurlaag vrij
transportfase ructus
- vrij gas boven in de pens naar boven getransporteerd.
- cardia moet vrij komen van pensinhoud
- door de B-wave
oesophageale fase ructus
- gas ontwijkt via de cardia en de slokdarm
- antiperistaltische golf over de oesophagus
- secundaire peristaltische golf maakt slokdarm schoon
laryngotracheale fase ructus
- gas gaat eerst naar de longen, en verdwijnt met de expiratie
- per ructus 1-2 lier pensgas
regulatie ructus
reflexmatig, tactiele en rekreceptoren detecteren gas.
Principes herkauwen
- tijdens het eten voedsel alleen oppervlakkig gekauwd
- herkauwen begint een half uur tot uur na voedselopname
4 activiteiten:
- pens-netmaaginhoud terug naar de mond: regurgitatie
- mechanische verkleining
- de brok wordt met grote hoeveelheden spreek doorkneed
- voedselbrok en speeksel wordt weer doorgeslikt.
Regulatie herkauwen
reflexmatig gestuurd door herkauwcentrum in verlengde merg.
Tactiele prikkeling en rekking wand voormaagcomplex door ruwvoer. Onvoldoende ruwvoeropname leidt tot pensacidose.
pensacidose
te weinig absorptiecapaciteit, te weinig bufferend speeksel
waardoor kan herkauwmechanimse worden onderdrukt?
stress (corticale invloeden)
Functie regurgitatie
verkleinen voedselpartikels, bevorderen van de fermentatie, gas komt vrij
eigenschappen regurgitatie
- Contractie netmaag vooraf gaande aan volgende cyclus
- Voedsel (voorgeweekt) drukt tegen cardia (opening cardia)
- Drukstijging cardia
- Op piek derde contractie netmaag opening LES + longitudinale contractie slokdarm
- Contractie diafragma als onderdeel van een inspiratie met gesloten glottis
- Drukdaling in thorax zuigt voedsel aan vanwege drukgradient tussen netmaag en thoracale slokdarm
- Direct daarna sluiting LES
- Retrograde contractiegolf in de slokdarm
- Doorslikken van de vloeistof
- Kauwbewegingen ongeveer 40 sec.
- Doorslikken van de vaste voedseldelen
regulatie voormaagmotiliteit
Penswand bevat gladde spieren.
Voormagenmotiliteitscentrum in medulla oblongata.
- Vagovagaal = n. vagus
- Plexi zijn slecht ontwikkeld
