Hoorcollege 2A

Question 1

Wat zijn de algemene principes van digestie?

Answer 1

• Mechanisch proces: kauwen, slikken, mengen
• Secretie van verteringssappen
• Enzymatische afbraak van nutriënten (darm)
• Absorptie
• Uitscheiden

Question 2

Op welke plekken in het verteringsstelsel worden stoffen toegevoegd?

Answer 2

• Speekselklieren
• Maag
• Dunne darm
• Caecum
• Dikke darm

Dit zijn voornamelijk enzymen die helpen bij de vertering of fermentatie van het voedsel

Question 3

Waar worden stoffen uit het verteringsstelsel gehaald?

Answer 3

Dunne en dikke darm. De stofjes die het darmkanaal verlaten gaan vervolgens naar bloed of lymfevaten.

Question 4

Waarom wordt er gekauwd?

Answer 4

Zodat het voedsel kleiner gemaakt. Op deze manier kan het voedsel makkelijker en sneller blootgesteld worden aan enzymen die het voedsel verteren. Er worden dan meer goede stoffen uit de voeding gehaald.

Question 5

Waar komen de verteringssappen vandaan?

Answer 5

Uit maag en darmkanaal, maar ook uit de lever waarbij het gal met galzouten via de galblaas naar de darm wordt gebracht.

Question 6

Wat geeft doorslag hoe het darmstelsel eruit ziet?

Answer 6

Het type voedsel dat het dier eet.

Carnivoren eten energierijk eten, dus lichaam verteert zelf het eten (bijv. hond & kat)
Herbivoren eten daarentegen energiearm eten. Het lichaam heeft een groot vat zodat micro-organismen het voedsel kan verteren (fermentatie) (bijv. koe en paard)

Question 7

welk verschil wordt er gemaakt tussen het MDK tussen dieren?

Answer 7

Fermentatie vs. Vertering

Question 8

Wat is het grootste verschil tussen de mond van een hond en een paard?

Answer 8

de mate van de spreiding van de mond. Paard kan door het malen zijn mond niet ver opendoen, terwijl een leeuw zijn prooi moet kunnen vasthouden en het vlees moet kunnen knippen.

Question 9

Hoe ontwikkelt de mond zich tijdens de embryonale fase?

Answer 9

Het embryo gaat zich krommen waardoor er een kop- en staartkromming ontstaat. Hierdoor ontstaan er twee holtes. Voor de mond heet dit het stomodeum, voor de rectum heet dit coprodeum. De oerdarm is hierop aangesloten. Het ectoderm stulpt dus om zichzelf heen en het endoderm (oerdarm) is afgesloten. Het stukje waarin het overloopt heet het ecto-endodermale membraan (oropharyngeale membraan). Dit gaat op een gegeven moment in regressie waardoor je een holte krijgt waarbij ecto- en endoderm in elkaar overlopen.

Question 10

Hoe heten de twee stukjes oerdarm die vastzitten aan het ectoderm?

Answer 10

stomodeum en coprodeum

Question 11

Hoe het membraan dat de oerdarm afgesloten houdt van de buitenwereld tijden de embryonale fase?

Answer 11

ecto-endodermale membraan of oropharyngeale membraan

Question 12

Wat zien we bij het volwassen dier terug van de oropharyngeale membraan?

Answer 12

arcus palatoglossus. Voor de arcus (tanden en tond) is ectoderm, erachter is endoderm.

Question 13

Waaruit bestaat de cavum oris?

Answer 13

vestibulum oris (buccal en labiaal) + cavum oris proprium.

Question 14

Wat is de vestibulum oris?

Answer 14

tussen tanden en wang (buccaal)

tussen tand en lippen (labiaal)

Question 15

Wat is de cavum oris proprium?

Answer 15

Alles tussen de tanden in

Question 16

Waaruit bestaat het gehemelte?

Answer 16

palatum durum (rugae palatinae) + palatum molle. Dit is weer een overgang van ecto- naar endoderm

Bij carnivoren zijn de boogjes in de palatum durum beter gedefinieerd, omdat ze daarmee meer frictie krijgen om het prooi vast te houden.

Question 17

wat kan er gebeuren als het ectoderm en endoderm niet goed aansluit bij embryonale fase?

Answer 17

Open gehemelte = palato chissis

Eten komt dan vanuit mond naar neus

Question 18

Uit welke twee klassen bestaat dentitie?

Answer 18

homodont en heterodont

Question 19

wat is homodont?

Answer 19

Gebitselementen gelijk van vorm. Diersoorten die allemaal dezelfde soorten tanden hebben

Question 20

Wat is heterodont?

Answer 20

Gebitselementen verschillende van vorm en functie. Diersoorten die verschillende soorten tanden hebben

Question 21

uit welke groepen bestaat homodont?

Answer 21

• Monophyodont = er vindt geen wisseling plaats bijv. walvisachtigen.
• Diphyodont = twee tandenwisselingen: melkgebit en blijvend gebit.
• Polyphyodont = er vinden meerdere wisselingen plaats gedurende hele leven bijv. krokodil en haai.

Question 22

wat is de indeling binnen heterodont gebit?

Answer 22

Snijtanden: I (dentes incisiva) (I-III)
Hoektanden: C (d. canini) (I)
Valse kiezen: P (d. premolares) (I-III)
Ware kiezen: M (d. molares) (I-III)

Gebit weerspiegelt dieet en plaats in ecosysteem.
Indeling naar voedsel: omnivoren, herbivoren, carnivoren, insectivoren

Question 23

Op welke twee manieren wisselen heterodonten hun tanden?

Answer 23

• Verticale tandwisseling

- Horizontale tandwisseling

Question 24

Wat is horizontale tandwisseling?

Answer 24

Bijv. bij olifant of zeekoe. De tanden groeien van achter naar voren in een horizontale beweging.

Question 25

Wat is verticale tandwisseling?

Answer 25

Hierbij groeit de tand van onder naar boven of vice versa. Dus in een verticale beweging.

Question 26

Uit welke twee classificaties bestaat verticale tandwisseling?

Answer 26

• Elodont = blijvende groei (geen wortelvorming)

- Anelodont = gelimiteerde groeiperiode

Question 27

Hoe wordt de lengteverhouding tussen de kroon en wortel aangeduid?

Answer 27

Alleen bij anelodont.

• Hypsodont = lange anatomische kroon, relatief korte wortels
• Brachyodont = volwassen tanden en kiezen hebben wortels die langer zijn dan de anatomische kroon.

Question 28

Waaraan kenmerkt zich brachyodont?

Answer 28

Relatief korte kroon
Relatief lange wortel
Nauw wortelkanaal
Groeien korte periode
bijv. hond, kat

Question 29

Waaraan kenmerkt zich hypsodont?

Answer 29

Relatief lange kroon
Relatief korte wortel
Wijd wortelkanaal
Groeien lange periode

Question 30

Op welke 2 manieren kan de kroon worden aangeduid?

Answer 30

• klinische kroon

- anatomische kroon

Question 31

Wat is een klinische kroon?

Answer 31

De DA doet de mond open van het dier en ziet daar de kroon.

Question 32

Wat is de anatomische kroon?

Answer 32

De anatomische kroon begint waar het glazuur begint tot aan de bovenkant van de tand. Er zit hierbij een stukje kroon onder het tandvlees wat bij de klinische kroon niet zien kan worden.

Question 33

Uit welke delen is de tand opgebouwd?

Answer 33

1. Glazuur
2. Dentine (= gevoelig, zitten zenuwuiteinde in)
3. Cement (= dentine zit hierin en wordt door cement gefixeerd)
4. Pulpa (= bloedtoevoer)
5. Paradontale ligamenten (= tand wordt bevestigd in tandkas)
6. Alveolus (tandkas)

Question 34

Wat is glazuur?

Answer 34

• Hard, email, wit
• 96% anorganische kalkzouten
• t.h.v. tandvlees verdikt, om voedsel tegen te houden
• niet geïnnerveerd of gevasculeerd

Question 35

Wat is dentine?

Answer 35

• Tandbeen, gelig van kleur
• Aanwezig in wortel en kroon
• 70% anorganisch materiaal
• Bevat kleine kanaaltjes met zenuwuiteinden en bloedvaatjes vanuit de pulpa
• Dentine is uiterst gevoelig!

Question 36

Wat is cement?

Answer 36

• Bekleedt de wortel, lijkt op bot

- 50% anorganisch materiaal, dus zachter dan glazuur

Question 37

Wat is pulpa (en het wortelkanaal)?

Answer 37

• Eindigend in apex
• Odontoblasten, fibroblasten, collageen vezels, bloedvaatjes, lymfevaatjes, zenuwweefsel
• Gedurende hele leven afzetting van secundaire dentine

Question 38

Wat doen odontoblasten?

Answer 38

Cellen die dentine maken en afzetten tegen bestaande dentine.

Question 39

Wat is de opbouw van hypsodont element?

Answer 39

Deze tanden hebben geen punt zoals bij brachyodonten. De kroon is in eerste instantie omgeven door glazuur. De tanden zijn vlak omdat ze moeten malen. Het glazuur loopt in de bogen door de tand heen (glazuurrichels): dringt occlusievlak in. De gevormde holtes heten infundibula, deze zijn gevuld met cement. Zo heb je altijd een groot schurend oppervlak. Door afslijting en wisselende hardheid van materialen opstaan richels op het occlusievlak. Gaatjes worden opgevuld door de odontoblasten, zodat er geen dentine aan het oppervlak kan komen.

Question 40

Welke vier kiesvormen zijn er?

Answer 40

1. Secodont = 1 verlengde knobbel, schaargebit en knipkiezen. Hond & kat
2. Bunodont = meerdere knobbels, knobbelkiezen pletten. Varken & mens.
3. Selenodont = glazuurrichels ½-maanvormig, maalgebit, 1 hoektand, boven geen snij-/hoektanden. Herkauwer
4. Lophodont = glazuurrichels (grillig), maalgebit, hengst: 1 hoektand. Paard

Question 41

Hoe ontstaat een tand?

Answer 41

Er is een proliferatie van mondslijmvliesepitheel: vorming van hoefijzervormige verdikking. Vanuit het kaakepitheel gaat het ectoderm instulpen in het mesoderm en vormt een tandlijst. Hierin vormen zich de tandknoppen.
De ectoderm gaat omdat cellen van het mesoderm zitten. Dit heet een tandklokje. Er vormt op dezelfde tak een tweede tandkiem. Dit vormt de permanente tandkiem.
Vanuit het epitheel van het mesoderm ontstaan odontoblasten die de dentine gaan vormen. Ectoderm epitheelcellen hebben ameloblasten, deze vormen glazuur. Door glazuurformatie verschuiven de ameloblasten naar de periferie, uiteindelijk atrofie. Odontoblasten trekken zich terug naar de randpapil en laten kanaaltjes achter. Odontoblasten blijven gedurende het hele leven dentine vormen. Het glazuur en dentine groeien naar elkaar toe. Ertussen groeit een tandpapil: het pulpa met wortel. De verbinding tussen het mailorgaan en het oppervlak verdwijnt.

Question 42

hoe heet het kaakgewricht?

Answer 42

articulatio temporomandibularis met een discus articularis

Question 43

Wat is de locatie van het kaakgewricht?

Answer 43

tussen de processus articulaires mandibule en de facies articulates van het os temporale. Hond: gewricht ongeveer in verlengde kiezelrij. Herkauwers/paard: gewricht meer dorsaal.

Gevolg: hond: bij sluiten bek kiezen na elkaar op elkaar zoals bij een schaar. Door spier over temporalis met kauwkracht. Herkauwer/paard: bij sluiten gaat hele rij tegelijk op elkaar i.v.m. maalfunctie.

Question 44

wat is de functie van een speekselklier?

Answer 44

• vochtig houden v.d. mond/bescherming mondmucosa
• vormen van voedselbolus
• glad en nat maken van voedsel voor het slikproces
• vertering (gering)
• Oplosmiddel voor smaakstoffen/voedselselectie
• Nerveuze innovatie t.g.v. mechanische/chemische prikkel

Question 45

Welke speekselklieren zijn er?

Answer 45

• Glandula parotis
• Gl. mandibularis
• Gl. sublingual (mono- en polystomatica)
• Gl. buccalis (paard, varken en herkauwers)
  - Gl. zygomatica (hond, kat)
  - Gl. molares (kat)