HC 4.5 Flashcards
1
Q
Meningitis
A
- Infectie van hersenvlies
- Bacterieel, soms viraal
- Hersenvliesontsteking of nekkramp
- Bacterieel is levensbedreigend
2
Q
Encefalitis
A
- Infectie van hersenen zelf
- Viraal
- Ontsteking hersenparenchym
3
Q
Epidemiologie meningitis
A
- Afrika veel, niet onbekend in NL
- West-EU: 1-2 per 100.000
- Afrika: 1000 per 100.000
- NL: 300-400 per jaar
4
Q
Pathogenese reden/oorzaak meningitis
A
- Dragerschap pathogene bacteriën in nasopharynx. Als ze bij hersenen komen kunnen ze infecties veroorzaken. Kan komen door trauma in KNO-gebied waarbij er direct doorbraak is naar hersenen toe
- Hematogene verspreiding vanuit nasopharynx
5
Q
Vier belangrijke processen van hematogene verspreiding
A
- Kolonisatie (voorkomen door IgA-antistoffen en trilharen op epitheel)
- Invasie van bacteriën in bloedbaan
- Overleven van bacteriën in bloedbaan (voorkomen door activatie complementsysteem)
- Invasie van bacteriën in CZS (voorkomen door bestaan van BBB)
6
Q
Bacteriële verwekkers meningitis
A
- S. pneumonia (>90 serotypen, veroorzaakt bijna helft van meningitis)
- N. meningitidis (A, B, C, W135, Y)
- Overige soorten: H. influenzae B, S. aureus. E. coli, Listeria monocytogenes
- Zelden: TBC
7
Q
Verwekker x neonaten
A
- Van moeder meekrijgen
- Groep B streptokokken
- E. coli en Listeria monocytogenes
8
Q
Symptomen meningitis beeld
A
- Kort koorts en malaise
- Huilerig
- Geïrriteerd
- Matig ziek
- Oncomfortabel
- Helder bewustzijn
- Luierpijn door meningeale prikkeling
- Geen andere neurologische verschijnselen
9
Q
Klinische presentatie meningitis
A
- Acuut begin
- Koorts
- Hoofdpijn
- Lichtschuwheid
- Geïrriteerd
- Lethargisch
- Nekstijfheid
- Volle fontanel
- Minder vaak: neurologische uitval/prikkeling, bewustzijnsstoornissen en convulsies
10
Q
AO meningitis
A
- Bloedonderzoek
- Liquoronderzoek
- Beeldvorming
11
Q
Bloedonderzoek meningitis
A
- Infectieparameters: CRP, procalcitonine
- Bloedkweek
12
Q
Beeldvormend onderzoek meningitis
A
- Voor lumbaalpunctie bij focale neurologische uitval, insulten, papiloedeem, gedaald bewustzijn (EMV<10), ernstige immunodeficiëntie
- Uitsluiten tumor of oedeem
Bij verhoogde hersendruk of aanwezigheid bloeding in hoofd kan een lumbaalpunctie zorgen voor inklemming
13
Q
Liquoronderzoek
A
- Macroscopisch aspect: normaal wit en helder, anders troebel
- Microscopisch aspect: polymorfe en mononucleaire cellen
- Eiwit
- Glucose
14
Q
Therapie bacteriële meningitis
A
- ABCDE
- AB; geen vertraging door diagnostiek
- Dexamethason voor significante gehoorverlies en neurologische restverschijnselen (vóór AB en 4 dagen)
15
Q
Prognose bacteriële meningitis
A
- Mortaliteit 15%, ongeacht snelle herkenning en behandeling
- Complicaties kunnen ernstig zijn
16
Q
Korte termijn complicaties bacteriële meningitis
A
- Cerebraal oedeem
- Subdurale effusie
- Subduraal empyeem (pus uithardt)
- Hersenabces
- Ventriculitis (ontsteking liquorruimtes)
- Hydrocephalus
- SIADH
17
Q
Lange termijn complicaties bacteriële meningitis
A
- Achterstand motorische ontwikkeling
- Leerproblemen
- Gedragsproblemen
- Gehoorverlies
- Visusstoornissen
- Epilepsie
18
Q
Waarom gehoorverlies na meningitis?
A
- Bacteriële inflammatie van labyrint
- Ossificatie met slechthorendheid tot gevolg
- Kan relatief snel optreden na meningitis en dienst daarom nog tijdens ziekenhuisopname gecontroleerd te worden met gehooronderzoek
- Bij gehoorverlies een cochleair implantaat plaatsen om schade te beperken
19
Q
Meningo-encefailitis
A
- = encefalitis, encefalomyelitis
- Inflammatoire ziekte van hersenparenchym met bijkomende neurologische symptomen
- Viraal
- Veroorzaakt door auto-immuunreactie
20
Q
Epidemiologie encefalitis
A
- 12.6 per 100.000
- Vaker bij kinderen
- 40-50% infectieuze oorzaak
- Epidemiologie verandert door de jaren heen door ontwikkelingen rondom vaccinaties en arbovirussen
21
Q
Drie typen beschadigingen encefalitis
A
- Direct effect van micro-organisme: schade van aangedane cellen (necrose). Organisme maakt brein kapot. Schade van gliacellen, schwanncellen en neurale cellen
- Immunologische effecten: kruisreactieve antistoffen veroorzaken perivasculitis, (tijdelijke) functiestoornis, gebrek aan nutriënten en polarisatiestoornissen
- Gemengd type
22
Q
Symptomen encefalitis beeld
A
- Epileptische aanval met spontaan letsel
- Hoge koorts langere tijd
- Voelt zich niet lekker
- Hoofdpijn
- Verward
- Versuft
- Overig onderzoek niet afwijkend
- Neurologisch geen focale verschijnselen
- Op huid geen afwijkingen (puntbloedingen zijn meningokokken)
23
Q
Virale verwekkers encefalitis
A
- Aerogene inoculatie: enterovirus, parechovirus, influenza, mazelen
- Direct contact: herpes simplex, bot, rabiës, varicella
- Arthopod borne: flavivirussen zoals Japanse encefalitis of West Nile, alfa virussen zoals Dengue of Chikungunya
- Tekenbeet: tick-borne encephalitis (TBE)
24
Q
Klinische presentatie encefalitis
A
- Neurologische uitval/prikkeling
- Verlaagd bewustzijn
- (Sub)acuut begin
- Koorts (hoeft niet)
- Hoofdpijn
- Nekstijfheid
- Psychiatrische symptomen waardoor je niet altijd meteen een infectie denkt
25
Wat vragen bij anamnese encefalitis?
- Recente ziekte
- Zieken in omgeving
- Reizen
- Contact met dieren
- Vaccinatiestatus
- Immuunstoornis
26
Bloedonderzoek encefalitis
- Infectieparameters (CRP)
- Volledig bloedbeen (leuko's, trombo's)
- Bloedkweek (grampreparaat en bloedkweek)
- Glucose
- Serologie: onderzoek naar antistoffen tegen specifieke virussen
27
Beeldvormend onderzoek encefalitis
- CT of MRI: aantonen inflammatie hersenparenchym en uitsluiten andere oorzaken
- EEG: functieonderzoek
28
Liquoronderzoek encefalitis
- Macroscopisch aspect (troebel of helder)
- Microscopisch aspect (polymorfe of mononucleaire cellen)
- Eiwit
- Glucose
- PCR (virusdiagnostiek)
- Auto-immuun (IgG, oligoklonale banden)
29
Virale diagnostiek
- Op liquor PCR verrichten
- Herpes virus meenemen
- Parechovirussen en enterovirussen meenemen
- PCR van feces of keel op enterovirussen als onderzoek in liquor niet mogelijk is
- Serologie niet, duurt veel langer en niet geschikt voor enterovirussen (wel voor mazelen)
30
Therapie encefalitis
- ABCDE
- Geen specifieke therapie
- Aciclovir bij herpes en varicella
- Andere virussen moet het lichaam zelf oplossen
- Geen dexamethason
- AB
31
Prognose encefalitis
- Mortaliteit 5-15%
- 10-15% bij herpes simplex encefalitis
- 20-30% bij Japanse encefalitis
32
Late complicaties encefalitis
- Verstoord gedrag
- Stoornissen op het gebied van spraak, taal, motoriek, concentratie of geheugen
33
Auto-immuun encefalitid
- Als postvirale complicatie
- Lichaam maakt auto-antistoffen tegen neurale antigenen
- Symptomen zijn stoornissen in gedrag en beweging, convulsies, bewustzijnsveranderingen of cognitieve achteruitgang
- Liquoronderzoek is aspecifiek (evt. licht verhoogde eiwitten)
- Beeldvorming kan diagnose geven
- Behandeling gericht op auto-immuunreactie
- Prognose is goed bij snelle diagnose
34
Preventie
- Vaccinatie
- Verspreiding via muggen door lichaam in te smeren of door hele gebieden aan te pakken
- Zorgverleners beschermen met beschermende kleding
35
Vaccinaties bacterieel
- Pneumokokken
- HiB (Haemophilus influenzae type B)
- Meningokokken A, C, Y en W135
- Meningokokken B, nog niet
36
Vaccinaties viraal
- Bof
- Mazelen
- Japanse encefalitis (via GGD)
- TBE (via GGD)
