HC 4.1 Flashcards
Hoeveel % veroorzaakt diarree totale kindersterfte onder 5 jaar?
11%
ESPGHAN
Diarree is een afname van consistentie van ontlasting wat leidt tot dunne of vloeibare ontlasting en/of toename van frequentie tot 3 of meer keer per dag
WHO
Diarree is meer dan 3x dunne ontlasting per dag
DD
- Viraal: acute waterige diarree, geen koorts of bloed, rotavirus, norovirus, adenovirus, astrovirus, erg besmettelijk, vaakste oorzaak diarree
- Bacterieel: geen acute diarree met bloed en koorts, Campylobacter, Salmonella, Shigella, Yersinia, E. coli, Vibrio cholerae, Clostridium difficile, toxisch (Clostridium, Shigella, Vibrio)
- Parasitaire: langzaam, geen bloed, Giardia lamblia, en Entamoeba histolytica
Transmissieroute
- Niet direct
- Oppervlakte
Risicofactoren
- Veranderde intestinale flora
- Slechte hygiëne
- Onveilig drinkwater
- Slechte sanitaire voorzieningen
- Deficiëntie antilichamen (G en A)
- Verminderde motiliteit darm
- Hoge pH maag of maaginhoud
- Intrinsieke ziekte van darmepitheel
Factor wat diarree vermindert
Borstvoeding, want vol met IgA-antistoffen
Andere oorzaken
- Anatomisch: short bowel syndrome, ziekte Hirschprung
- Allergie: koemelk, soja
- Immunologisch: coeliakie
- Inflammatie: IBD, necrotiserend entero-colitis, appendicitis
- Intolerantie: lactose/disaccharide deficiëntie
- Endocrien: hyperthyreoïdie
- Maligniteit: neuroblastoom
- Metabool: CI-secretoire diarree, CF
Mate van dehydratie inschatten
- Gedrag kind
- Gewicht
- Bewustzijn
- Vitale parameters
- Temperatuur extremiteiten
- Diurese
- Traanproductie
- Vochtigheid slijmvliezen
- Huidturgor
- Ingevallen ogen
Extra bevindingen waarop letten
- Rode puntjes
- Rose spots/roseolen
- Veroorzaakt door Salmonella Typhi
Dehydratiepercentage
Gewicht voor - gewicht na / gewicht voor
Elektrolytenbalans bepalen
- Chemie: Na+, K+, glucose, CRP, creatinine, ureum, bloedgas, osmolariteit, anion gap (normaal 4-11)
- Op indicatie: urine, urinesediment, volledig bloedbeeld, ketonemie, kweken bloed, urine, feces, beeldvorming
Isotoon dehydratie
- Normaal natrium
- Evenveel water als zout
Hypotone dehydratie
- Verlaagd natrium
- Meer zout dan water
Hypertone dehydratie
- Verhoogd natrium
- Meer water dan zout
Compensatie vochtverlies en aangaande verliezen door
- Orale rehydratie solutie (ORS): glucose, natrium, kalium, chloor en water. Oraal of per sonde
- IV rehydratie
Soms volgende behandeling
- Vermindering darmmotiliteit (d.m.v. opiaten)
- Veranderen intestinale microflora (probiotica)
- Adsorptie van toxines (actieve kool = Norit)
ORS x SGLT
- Glucose-afhankelijke natrium/glucose-transporter
- Functioneert ook wanneer het epitheel beschadigd is waardoor er nog natrium naar het milieu interieur gepompt kan worden
- Passief water mee
- In ORS lage kalium
- Te hoge kalium kan leiden tot hyperkaliëmie wat ritmestoornissen kan geven
- Hypertone dehydratie is geen contra-indicatie bij ORS
Hoe ontstaat hypernatriëmie?
Tekort aan vocht
ORS zorgt dat het vocht wordt opgenomen en zal niet zorgen voor sterke verhoging serum natrium
Opname indicatie
- Vitale bedreiging
- Bewustzijnsstoornissen
- Falen ORS-behandeling
- Sociale indicatie
IV rehydratie indicatie
- Vitaal bedreigde patiënt
- Ernstige dehydratie (>10%)
- Falen orale therapie
- CI voor orale therapie (shockbehandeling, sufheid, acute buik/ileus/aanhoudend braken
- Ernstig diarree
AB bij
- Tyfeus ziektebeeld: door S. typhi of paratyphi
- Overige salmonellosen: geen AB tenzij sepsis, <3 maanden of immuungecompromitteerd
- Shigelle dysenterie en Campylobacter jejuni: behandeling verkort ziekteduur, niet bij milde gevallen
Rotavirus
- Door infectie 50% minder diarree bij kinderen <5 jaar
- Winter
- Meerdere keren infecties doormaken
- Gecombineerd levend virus vaccinatie
- 98% minder zkh opname
- 90% doktersbezoeken voorkomen
- Nog niet standaard vaccinatieprogramma, maar Gezondheidsraad positief advies
- Oraal vaccin
