H1.4: Inleiding parasitologie Flashcards
hoe ziet een amastigoot eruit?
- ovaal
- 2 donkere organellen: grotere kern en kleinere kinetoplast
- kinetoplast bevat mitDNA
leishmaniasis is een
parasitaire ziekte
wat is parasitisme
leven ten koste van de gastheer
symbiose
het in associatie met elkaar leen van organismen van verschillende soorten
commensalisme
commensaal heeft voordeel, gastheer geen voor- of nadeel
mutualisme
samenleven tot wederzijds voordeel
parasieten definitie medische conetxt
eukaryote organismen die leven ten koste van hun gastheer (niet zijnde schimmels)
parasieten vs bacterien en virussen
=meest complexe ziekteverwekkers
- grootste genoom
- complexe cel structuren (eukaryoot)
- meerdre ontwikkelingsstadia in levenscyclus
- meestal meerdere gastheren
hoofdgroepen waarin je parasieten kan verdelen
- ectoparasieten
- parasitaire wormen
- parasitaire protozoa
ectoparasieten
- zitten aan buitenkant
- gelijkpotigen
- vlooien, luizen, teken
parasitaire wormen
- spoelwormen, mijnwormen, schistosomen
- meercellige endoparacyten
paraisiatire protozoa
- eencellige endoparaisten
- leishmania, plasmodium, trypanosoma, toxoplasma
leishmaniasis uitingsvormen
- huidproblemen
- visceraal
- overdraagbaar via muggen
leishmaniasis
- complex van aandoeningen
- > 20 verschillende soorten
- overgedragen door vector: vrouwelijke zandvliegjes
vector
- altijd een e-vertebraat (ongewerveld dier)
- verantwoordelijk voor overdracht parasiet
levenscyclus leishmiasis
- zandvlieg neemt bloedmaal. promastigoten zitten in speeksel van zandvlieg
- promastigoot komt in de huid door fagcytose van macrofagen
- parasiet zorgt ervoor dat fagosom niet kan fuseren met lysosoom. parasiet kan zich in dat blaasje/macrofaag vermenigvuldigen tot amastigoten
- macrofaag gaat kapot
- amastigoten worden weer door macrofagen opgenomen, cyclus weer opnieuw waardoor heel veel aanwezig.
- zandvlieg neemt weer slokjes bloed en amastigoten gaan in lichaam ervan weer promastigoten en dan weer opnieuw cyclus
typen ontwikkelingscycli
- directe : parasiet heeft 1 gastheer
- indirecte : parasiet heeft 2 of meer gastheren (bv leishmania)
definitieve gastheer
gastheer die de volwassen parasiet herbergt en waarin de geslachtelijke vermenigvuldging plaatsvindt
tussengastheer
gastheer waar de aseksuele of vegetatieve vermeerdering plaatsvindt
gastheerspecificiteit
door een (soms vergaande) specialisatie ontstane gebondenheid van de parasiet aan een bepaalde gastheer
leishmaniasis
- intracellulaire parasiet
- fagocytose door immuuncellen
- parasiet overleeft in immuuncellen
- voorkomt fusie fagosoom met lysosoom
leishmaniasis 3 klinische vormen
- cutane leishmaniasis
- mucocutane leishmaniasis
- viscerale leishmaniasis
pathogenese viscerale leishmaniasis
- parasiet wordt versleept naar lymfeknopen, beenmerg, milt en lever
- parasoet infecteert fagocyterende leukocyten
- aantasting van immuunsysteem (destructie granulocyten)
- repressie van aanmaak bloedcellen
- vergroting reticulo-endotheliale organen (milt, lever) ter compensatie van repressie
- overgevoelig voor secundaire infecties => onregelmatige koorts en superinfecties
incubatietijd viscerale leishmaniasis
variabel van enkele maanden tot jaren
incubatietijd
tijdspanne tussen het infectiemoment en het moment van eerste klinische symptomen
prepatente periode
tijdspanne tuasen het infectiemoment en het moment dat de parasiet blijkt geeft van zijn aanwezigheid (kunnen aantonen)
2 soorten die leishmaniasis kunnen veroorzaken
- L.donovani (india, bangladesh, sudan, oost-afrika)
- L. infantum/L.chagasi (zuid-europa, noord-afrika, middenoosten, zuidamerika)
L.donovani
- onregelmatige koorts
- buikpijn
- vermagering
- hepato/spleno megalie
- pancytopenie
- hyper IgG
- lymfadenopathie
= aantasting afweersysteem: superinfecties
= zonder behandeling 100% mortaliteit
= mn overdracht van mens op mens
wanneer moet je denken aan viscerale leishmaniasis?
- anamnese: herkomst pt/reis, immuun status
- symptomen: onregelmatige koorts, hepatosplenomegalie
- lab: pancytopenie, hyper IgG en IgM (geen eosinofilie)
let op: als je echt sterk immuun compromitteerd bent: meestal geen hepatosplenomegalie en geen hyper IgG en IgM
diagnostiek viscerale leishmaniasis
- aantonen parasieten: microscopie, PCR (milt aspiratie, beenmerg punctie, bloed)
- serologie ondersteunende diagnostiek
post kala azar dermal leishmaniasis (PKDL)
na behandeling viscerale leishmaniasis reactie in de huid; parasieten persisteren in de huid maar geen viscerale infectie meer
leishmania infantum
- zoönose: honden dierenreservoir
- humaan: oppertunistische infectie:
= jonge kinderen
= immuun gecompromitteerden (transplantatie, HIV) - viscerale en cutane presentatie
zoönose
infectie of ziekte van zogdieren waarbijd e mens als gastheer kan optreden. dieren vormen het reservoir vanuit waar de mens geinfecteerd raakt
oppertunist
een oppertunistische parasiet kan zich bij afwezigheid van een adequate immuunrespons sterk vermenigvuldigen, waarbij het nageslacht in dezelfde gastheer blijft en zich eveneens gaat vermenigvuldigen
cutane leishmaniasis
- geen versleping parasiet
- ulcus rondom beet zandvlieg
=opgeworpen rand
=pijnloos
=langzaam groeiend
=spontane genezing mogelijk
=veel variatie, droog, nat, kort
=littekenvorming
=behandeling is soort afhankelijk - incubatietijd 2-8 weken tot jaren
nieuwe wereld soorten cutane leishmaniasis
- L.mexicana complex
- L. viannia complex
=de subsoort hiervan braziliensis heeft kans op mucocutane presentatie als relapse
diagnostiek (muco)cutane leishmaniasis
aantonen parasieten:
2 huidponsen vd opgeworpen rand ulcus (geen parasieten in ulcus zelf)
- microscopie
- PCR
serologie geen rol
bnehandeling cutane leishmaniasis
kan zowel lokaal als systemisch
algemeen:
1) immuun gecompromitteerd vatbaarder voor leishmaniasis
2) meestal viscerale presentatie
bekijk studiestof eind van de slides
