🔹 Clostridium botulinum Flashcards
Clostridium botulinum
Αυστηρά αναερόβιο σπορογόνο βακτήριο
Είδος δηλητηρίασης
Τοξίνωση
Τοξίνωση
Πρόσληψη με τα τρόφιμα προσχηματισμένης τοξίνης (αλλαντική νευροτοξίνη) που παράγεται όταν ο μικροοργανισμός αναπτύσσεται σε αυτά (μεγάλος πληθυσμός)
Οι τύποι διαφοροποιούνται
Με κριτήριο την πρωτεολυτική δραστηριότητά τους
1. Α και G, ορισμένα στελέχη των τύπων Β και F => πρωτεολυτικοί
2. Ε, ορισμένα στελέχη των τύπων Β και F => μη πρωτεολυτικοί
Ομάδες
Ι: πρωτεολυτικά
ΙΙ: μη πρωτεολυτικά
ΙΙΙ: τύπους C και D
IV: τύπο G
Κατανομή σπόρων
- Έδαφος
- Νερό (θαλασσινό) => ψάρι > κρέας
Ανάπτυξη θερμοκρασία🔥
- Πρωτεολυτικά: δεν αναπτύσσονται < 12,5oC
- Μη πρωτεολυτικά: 3,3oC-45oC
Ανάπτυξη pH🔥
Δεν παρατηρείται ανάπτυξη σε τιμές pH χαμηλότερες από 4,5 (πρωτεολυτικά και μη)
Ανάπτυξη aw🔥
Όχι κάτω από 0,94 (Α, Β)
Ανάπτυξη ατμόσφαιρα🔥
Αναερόβιο βακτήριο
1. παρουσία 20% O2 στην συσκευασία τροφίμων: ανεπαρκής να εμποδίσει την ανάπτυξη
Επιβίωση θερμική επεξεργασία🔥
- βλαστικές μορφές: θανατώνονται με θέρμανση στους 60ºC για μερικά λεπτά
- σπόροι: ιδιαίτερα θερμοάντοχοι
Για κονσερβοποιημένα τρόφιμα (αναερόβια)
Θερμική επεξεργασία ικανή να προκαλέσει 12 λογαριθμικές μειώσεις στον αριθμό των σπόρων της ομάδας I (μείωση 12D) => 121°C για περίπου 3 min
Οικολογία
Δεν μπορεί να αναπτυχθεί και να παράγει τοξίνη σε ανταγωνισμό με μεγάλο αριθμό από άλλους μικροοργανισμούς
1. αναστολή => λακτοβάκιλλοι
2. ευνοούν => μύκητες
Τοξίνες🔥🔥
Αλλαντικές νευροτοξίνες
Αλλαντικές νευροτοξίνες🔥🔥
- πολυπεπτίδια που σχηματίζονται μέσα στο μικροοργανισμό
- ελευθερώνονται κατά την αυτόλυση του κυττάρου
- οι περισσότερο τοξικές ουσίες που είναι γνωστές
- A, B, E, F και G
Αλλαντικές νευροτοξίνες θερμοευαισθησία🔥
Θερμοευαίσθητες
1. θέρμανση στους 80oC για 10 min ή
2. θέρμανση σε θερμοκρασίες βρασμού για μερικά λεπτά
Αλλαντικές νευροτοξίνες ευαισθησία
- Πέψη
- Οξύτητα στομάχου
Αλλαντικές νευροτοξίνες μηχανισμός δράσης
- προσλαμβάνονται με την κατανάλωση του τροφίμου
- δεν απενεργοποιούνται πλήρως από τα πρωτεολυτικά ένζυμα του στομάχου
- απορρόφηση και είσοδο των τοξινών στην κυκλοφορία του αίματος
- φτάνουν στο περιφερικό νευρικό σύστημα
- εμποδίζει την απελευθέρωση της ακετυλοχολίνης στις τελικές κινητικές πλάκες🔥🔥
- διακοπή της διόδου της νευρικής ώσης στις νευρομυικές συνάψεις
- χαλαρή παράλυση των μυών🔥🔥
- μεταξύ των οποίων και των αναπνευστικών
- θάνατο από ασφυξία
Εκδηλώσεις δηλητηρίασης
- Αλλαντίαση ενηλίκων
- Αλλαντίαση νεογνών/βρεφών
Αλλαντίαση ενηλίκων χρόνος επώασης
12-72 ώρες μετά την πρόσληψη προσχηματισμένης τοξίνης (ταχεία σχετικά εμφάνιση-τοξίνη)
Αλλαντίαση ενηλίκων εξέλιξη
- Ζάλη, έμετος
- Μυϊκή παράλυση
- Οφθαλμικά
- Αναπνευστική ανεπάρκεια και θάνατος (1-10 ημέρες)
Αλλαντίαση ενηλίκων υπεύθυνα τρόφιμα🔥🔥
Κονσέρβες (αναερόβια) στις οποίες
1. δεν γίνεται κατάλληλος χειρισμός
2. δεν εφαρμόζεται η κατάλληλη θερμική επεξεργασία (δεν καταστρέφονται οι σπόροι)
3. καταναλώνονται χωρίς να υποστούν εκ νέου θέρμανση (μη αδρανοποίηση τοξίνης-θερμοευαίσθητη)
Νιτρικά και νιτρώδη άλατα
Συμβάλλει στον έλεγχο botulinum
Ιδιαίτερη προσοχή🔥
Στα αλιεύματα και στα προϊόντα τους, καθώς τα ψάρια περιέχουν περισσότερους σπόρους
Μέθοδο “Sous vide”
- συσκευάζονται και διακινούνται υπό κενό
- ελάχιστη θερμική επεξεργασία (επιβίωση σπόρων-θάνατος βλαστικών & ανταγωνισμού)
- όχι ανταγωνισμός και αναερόβια => εκβλάστηση σπόρων
Μέθοδο “Sous vide” πιο ασφαλή
- χαμηλή θερμοκρασία
- υψηλή θερμική επεξεργασία
- άλλα μικροβιακά εμπόδια
- όχι μακρά συντήρηση
Σε τρόφιμα που προορίζονται να έχουν «χρόνο ζωής» μεγαλύτερο των 5 ημερών
1) Διατήρησή τους σε θερμοκρασία < 3οC
2) Θέρμανσή στους 90οC για 10 min και διατήρηση σε θερμοκρασία < 10οC
3) Θέρμανση σε θερμοκρασία χαμηλότερη των 90οC για 10 min και διατήρηση σε θερμοκρασίες μεγαλύτερες των 10οC, μόνο όταν υπάρχουν άλλα «εμπόδια» της μικροβιακής ανάπτυξης
Αλλαντίαση των νεογνών ΔΙΑΦΟΡΑ ΜΕ ΕΝΗΛΙΚΩΝ
Αλλαντίαση των νεογνών λαμβάνουν σπόρους του κλωστηριδίου (ΟΧΙ ΤΟΞΙΝΗ) => ΛΟΙΜΩΞΗ
Αλλαντίαση των νεογνών ηλικία εμφάνισης
Βρέφη ηλικίας μικρότερης του ενός έτους
Αλλαντίαση των νεογνών υπεύθυνα τρόφιμα
Σιρόπια δημητριακών και κυρίως το μέλι => μην χορηγείται μέλι σε βρέφη κάτω του έτους
Αλλαντίαση των νεογνών μηχανισμός παθογένειας
- μειωμένος ανταγωνισμός => δεν έχει ολοκληρωθεί ο αποικισμός από τη φυσιολογική χλωρίδα
- οι σπόροι βλαστάνουν στον εντερικό σωλήνα των βρεφών
- παράγουν τοξίνη
- τρόπος δράσης τοξίνης ίδιος
Αλλαντίαση των νεογνών συμπτώματα
Παράλυση μυών και ο θάνατος επέρχεται από αναπνευστική δυσχέρεια λόγω παράλυσης των αναπνευστικών μυών