antimikrobni lijekovi

Question 1

rezistentni na karbapeneme

Answer 1

acinetobakter i enterobakterije

Question 2

mehanzmi antibakterijskog djelovanja

Answer 2

Inhibicija sinteze stanične stijenke
Inhibicija aktivnosti bakterijskih ribosoma
Inhibicija sinteze nukleinskih kiselina
(izravni inhibitori
neizravni inhibitori)
Povećanje propusnosti stanične membrane

Question 3

inhibitori sinteze bakterijske stijenke

Answer 3

Betalaktamski antibiotici
(penicilini, cefalosporini, karbapenemi, monobaktami)
vankomicin, teikoplanin
bacitracin
fosfomicin
cikloserin

Question 4

bacitracin

Answer 4

ometa zadnju fazu sinteze stanične stijenke
djeluje na G+
SISTEMSKI JAKO NEFROTOKSIČAN pa se primjenjuje samo lokalno
ometa defosforilaciju lipidnog nosača koji služi za prijenos peptidoglikanskih jedinica u bakterijsku stijenku
često u kombinaciji s polimiksinom i neomicinom

Question 5

cikloserin

Answer 5

blokira ugradnju D-alanina u bočni lanac peptidoglikana

Question 6

inhibitori B-laktamaze

Answer 6

klavulanska kis
sulbaktam
tazobaktam

Question 7

penicilin

Answer 7

-izlučuje se bubrezima NEPROMIJENJEN
-baktericidni
djeluje na sve osim G- bacila
benzilpenicilin (G) - i.v.
fenoksimetilpenicilin (V) - per os jer je otporan na želučanu kiselinu
lijek izbora za sifilis (G)

Question 8

penicilini proširenog spektra osjetljivi na penicilazu

Answer 8

aminopenicilini:
-ampicilin (per os) - koncentriran u žući
-amoksicilin (i.v.)

djeluju na: enterobakterije, pseudomonas, h.pylori, campilobacter…

Question 9

penicilini otporni na stafilokoknu B-laktamazu vrlo uskog spektra

Answer 9

kloksacilin i meticilin

acidorezistentni pa se daju per os

Question 10

inhibitori B-laktamaza +penicilini

Answer 10

tikarcilin + klavulanska kis. = karboksipenicilin
piperacin (i.v.) + tazobaktam = ureidopenicilin
amoksicilin + klavulanska
ampicilin + sulbaktam

Question 11

cefalosporini

Answer 11

baktericidni
1. i 2. ne prolaze kroz likvor
3. i 4. su otporni na B-laktamaze
4. i 5. su antibiotici rezerve

1.gen - CEFALEKSIN(per os) I CEFAZOLIN (parenteralno kod infekcija kirurškog reza)
-više djeluju na G+
2.gen - CEFUROKSIM
-djeluje na ANAEROBE i na G+ i G-
3. gen - CEFTAZIDIM (pseudomnas) I CEFTRIAKSON (i.v.)
-djeluju na G-
4. gen - CEFEPIM
-ne djeluju na anerobe, a jednako djeluju na G+ i G- i na pseudomonas
5. gen - CEFTAROLIN
-liječenje MRSA

Question 12

karbapenemi

Answer 12

i.v.
ukrižena osjetljivost na penicilin
otporni na B-laktamaze

IMIPENEM - inhibira ga dehidropeptidaza
MEROPENEM
CILASTATIN inhibira bubrežnu dehidropeptidazu (koristi se u kombinaciji s imipenemom)

Question 13

monobaktami

Answer 13

AZTREONAM
otporni na B-laktamaze
i.v.
nema križne osjetljivosti s penicilinima
djeluje na pseudomonas i na G- aerobe (slični cefalosporinima 3.gen)
dobro prodiru u likvor

Question 14

vankomicin

Answer 14

sprječava odcjepljivanje D-alanina, pa je međusobno vezanje peptidoglikana onemogućeno

djeluje na G+
sinergizam s aminoglikozidima u liječenju
i.v. (infuzija uzrokuje sindrom crvenog čovjeka)
per os - pseudomembranozni kolitis
oto i nefrotoksičnost
MRSA

*teikoplanin je sličan samo ima duži poluvijek i i.m. primjenu

Question 15

fosfomicin

Answer 15

analog fosfoenolpiruvata
nemogućnost stvaranja murinske kiseline (prekursor peptidoglikana)
urinarne infekcije
siguran kod trudnica

Question 16

antibiotici s djelovanjem na staničnu membranu

Answer 16

POLIMIKSINI
G- bakterije
polimiksin B
polimiksin E (kolistin) - i.v. za multiplorezistentne bakterije
lokalna primjena jer su neuro i nefrotoksični

Question 17

inhibitori aktivnosti bakterijskih ribosoma

Answer 17

aminoglikozidi i spektinomicin
makrolidi
linkozamidi
tetraciklini
kloramfenikol
streptogramini (kvinupristin+dalfopristin)
oksazolidinoni (linezolid)

Question 18

aminoglikozidi

Answer 18

stariji predstavnici:
STREPTOMICIN
KANAMICIN
NEOMICIN

noviji predstavnici:
GENTAMICIN
AMIKACIN - za tuberkulozu
TOBRAMICIN
NETILMICIN

vežu se za 30S
ne djeluju na anaerobe (transmembranski transport ovisan o kisiku)

širok spektar G+ i G- uzročnika, tipične primjene protiv G- crijevnih bakterija

sinergistički učinak s inhibitorima bakt. stijenke (naročito kod G+ koka)

izražen postantibiotski učinak (traje i nakon vremena u kojem je koncentracijea lijeka mjerljiva)

baktericidni učinak ovisan o koncentraciji- učinkovitiji u jednokratnoj većoj dozi nego podijeljeno kroz niže doze

Visoko polarni spojevi pa teško prolaze biološke barijere (zato parenteralna primjena, ne za CNS i oko)

Nakon per os primjene učinci lokalno, moguća topikalna primjena

visoke doze (i.p. ili pleuralno) mogu
izazvati neuromuskularnu blokadu

Ne u istu infuzijsku otopinu miješati aminoglikozide (+ naboj) i peniciline (- naboj)!
Moguća precipitacija! (stvaranje taloga)

Question 19

makrolidi

Answer 19

ERITROMICIN (kolestatski hepatitis)
AZITROMICIN (djelotvorniji protiv hemofilusa i klamidije)
KLARITROMICIN
širok spektar djelovanja
česta zamjena kod bolesnika osjetljivih na peniciline

50S (isto mjesto kao linkozamidi)
E i K inhibiraju CYP enzime
dobro prodiru uj tkiva i fagocite

Question 20

linkozamidi

Answer 20

LINKOMICIN
KLINDAMICIN(derivat, bolja farmakokinetika)

50S (isto mjesto kao i makrolidi)
široki spektar djelovanja na ANAEROBE
bakteriostatski na G+ AEROBE
NE DJELUJE NA ENTEROKOKE
metabolizam jetrom
toksičnost: GI smetnje - moguća superinfekcija s C.difficile (pseudomembranozni kolitis)
NE PRODIRE U CNS

Question 21

tetraciklini

Answer 21

DOKSICILIN
OKSITETRACIKLIN

TIGECIKLIN (i.v.)
-bakteriostatski učinak (inhibicija sinteze bakterijskih proteina)
-boji zube kod djece (prolazi kroz placentu) kontraindikacija u trudnoći

30S
uz G+ i - rikecije, klamidije, anaerobi i protozoe
visoke koncentracije u žuči
važan učinak hrane na apsorpciju

Question 22

kloramfenikol

Answer 22

50S
toksičnost: učinak na humanu RNA u mitohondrijima
HEPATOTOKSČNOST
APLASTIČNA ANEMIJA
SIVI SINDROM
može inhibirati baktericidne lijekove
prodire u CNS
metabolizam: jetra, konjugacija glukuronskom kiselinom i izlučivanje urinom
topikalna primjena na oči

Question 23

oksazolidinoni

Answer 23

LINEZOLID
pancitopenija
bioraspoloživost potpuna i nakon per os primjene !!
neuropatije i laktoacidoza
lijek rezerve (MRSA I VRSA)
50S

Question 24

inhibitori sinteze nukleiinskih kiselina (IZRAVNI)

Answer 24

kinoloni i fluorokinoloni
rifampicin
metronidazol
nitrofurantoin
mupirocin

Question 25

inhibitori sinteze nukleiinskih kiselina (NEIZRAVNI)

Answer 25

sulfonamidi
trimetoprim

Question 26

sulfonamidi

Answer 26

inhibitori sinteze prekursora DNA (folata)
veliki broj rezitentnih bakterija - GRUPNA REZISTENCIJA
nuspojave: kristalurija, hematopoetski poremećaji, kernikterus
sulfasalazin - ulcerozni kolitis
sulfacetamid - kapi za oči
sulfadiazin- infekcije opeklina
sulfametoksazol + trimetoprim(poboljšani djelotvornost i spektar) = KOTRIMOKSAZOL (bektericidna protiv osjetljivih bakterija)
slaba distribucija kroz tkiva
široki spektar djelotvornosti
metabolizam u jetri
ne djeluje na rikecije i slabo na anaerobe

Question 27

fluorokinoloni

Answer 27

sintetiziraju se iz NALIDIKSIČNE KISELINE
inhibiraju topoizomerazu 2 (DNA giraza, sprječava relaksaciju zavijene DNA) i topoizomerazu 4 (interferira sa separacijom replicirane kromoskomske DNA u stanice kćeri)
1.generacija- NORFLOKSACIN
2.generacija - CIPROFLOKSACIN (bolja učinkovitost protiv G-) i PEFLOKSACIN
3.generacija - MOKSIFLOKSACIN (bolja učinkovitost protiv G+)

kombiniraju se sa rifampicinom zbog sprječavanja razvitka rezistencije
djeluju na mikoplazme i klamidije - ATIPIČNA PNEUMONIJA
oralna primjena =dobra apsorpcija i distribucija
dvovalentni i trovalentni kationi ometaju apsorpciju
LIJEČENJE URINARNIH INFEKCIJA
štetni za hrskavicu - artropatija (izbjegavati do 18)
izbjegavati tijekom trudnoće
PRODULJUJU Q-T

Question 28

metronidazol

Answer 28

inače bakteriostatski, a u većim količinama baktericidan
inhbira sintezu DNA
PRODIRE U CNS, likvor i tkiva
per os (potpuna i brza apsorpcija) može i lokalno (vaginalete) i i.v.

*Tinidazol – novija generacija, sve kao metronidazol, jednom dnevno doziranje

Question 29

nitrofurantoin

Answer 29

u žena s recidivirajućim uroinfekcija
kontraindiciran kod renalne insuificijencije
per os

Question 30

mupirocin

Answer 30

lokalno liječenje kožnih infekcija (impetigo)
brza rezistencija
djeluje na MRSA i G+ koki
koriste se za uklanjanje kliconoštva u nosu