2.10 kristalarthropathie

Question 1

wat is jicht (artritis urica), wat is de prevalentie en de verschillende stadia?

Answer 1

klinisch syndroom veroorzaakt door een ontstekingsreactie op uraatkristallen

prevalentie: mannen 0.5-2.8%, vrouwen 0.1-0.6%

verschillende stadia:
1. asymptomatische hyperuricaemie (is geen jicht)
2. acute jicht (meestal mono-artritis)
3. chronische jicht (meestal polyarticulair)

Question 2

pathogenese jicht?

Answer 2

purinen (uit dieet of purinezuursynthese) worden omgezt in urinezuur

urinezuur wordt uitgescheiden
- 1/3 door maag/darmkanaal
- 2/3 door de nieren

als er teveel urinezuur is wordt dit omgezet tot uraatkristallen. deze kunnen neerslaan in de gewrichten en dan kan er ontsteking ontstaan

Question 3

klinisch beeld acute jichtaanval monoarticulair en polyarticulair
(waar zit het meestal)

Answer 3

90% monoarticulair
- MTP I
- wreef
- enkels
- knieen
- polsen
- cave bursa olecrani/ DIP met heberden

10% polyarticulair

Question 4

symptomen acute jichtaanval

Answer 4

koorts tot 40 °C
leukocytose
CRP verhoogd
BSE verhoogd
urinezuurconcentratie in serum soms verlaagd
self-limiting

Question 5

klinisch beeld chronische jicht

Answer 5

chronische artritis (polyarticulair)

tophi (gewrichten, weke delen)= kleine knobbeltjes onder de huid door ophoping uraatkristallen

progresseieve gewrichtsdestructie–> handicap

Question 6

diagnose jicht

Answer 6

klinisch beeld
- aantonen van uraatkristallen in gewricht of tophus
- serum urinezuur
- rontgenonderzoek

Question 7

oorzaken hyperuricaemie (te hoge urinezuurspiegels)

Answer 7

verminderde renale excretie (90%)
overproductie urinezuur (10%)

Question 8

oorzaken van verminderde secretie van urinezuur (90%)

Answer 8

idiopatisch

nierinsufficientie

medicatie (diuretica, ciclosporine, tuberculostatica)

alcohol abusus

hypothyreoidie/ hyperparathyreoidie

acidose

Question 9

oorzaken verhoogde productie urinezuur (10%)

Answer 9

aangeboren enzymdefecten

behandeling van myeloproliferatieve maligniteiten

purinerijk dieet

alcohol abusus

idiopatisch

Question 10

behandeling acute jichtaanval

Answer 10

rust
ijspakkingen
NSAIDs of prednisolon stootkuut
colchicine 2-3 dd 0.5mg
intra-articulaire corticosteroiden
IL-1 receptor antagonist (canakunimab, anakinra)

Question 11

indicaties voor urinezuurverlagende therapie

Answer 11

• > 3 aanvallen per jaar
• tophi (knobbeltjes onder de huid van ophopingen uraatkristallen)
• erosieve schade

Question 12

wat is urinezuurverlagende therapie

Answer 12

xanthine-oxidase remmers
- allopurinol: 1e keus
- febuxostat

• benzbromaron
• krystexxa

Question 13

kenmerken allopurinol

Answer 13

remt productie urinezuur

indicatie: 1e keus urinezuurverlagende therapie

contra-indicatie: overgevoeligheid, acute jichtaanval

interacties: azathioprine, theofylline, orale anticoagulantia, chloorpropamide, ciclosporine

Question 14

kenmerken benzbromaron

Answer 14

bevordert uitscheiding van urinezuur

indicatie: induen allopurinol niet verdragen of niet werkzaam

goede therapie bij low-secretors

CI: uraatstenen, kreatineklaring <50 ml/min, acute jichtaanval

interactie: pyrazinamide, orale anti-coagulantia

Question 15

bijwerkingen van benzbromaron en allopurinol

Answer 15

tijdens 1e halfjaar van therapie toename van frequentie van jichtaanvallen
- begin met lage dosis
- pas dosis allopurinol aan aan lever en nierfunctie
- combineer met colchicine eventueel met NSAIDs

Question 16

wat is CPPD

Answer 16

ook wel pseudojicht, chondrocalcinose

Question 17

kenmerken CPPD

Answer 17

acute artriris op basis van calcium- pyrofosfaatkristallen

meest frequent bij bejaarde vrouwen

vaak bij pre-existente artrose/ chondrocalcinose

provocerende factor: lichamelijke stress

minder vaak: chronische artropathie

Question 18

pathofysiologie CPPD

Answer 18

productie van anorganisch pyrofosfaat door energie-producerende reacties in het lichaam

pyrofosfaat wordt door fosfatasen omgezet tot ionen

soms slaat pyrofosfaat neer als een onoplosbaar calciumzout (calciumpyrofosfaat)–> vooral in het geval van kraakbeenafwijkingen

bij trauma of lichamelijke stress komen de op kraakbeen neergeslagen kristallen vrij in het gewricht door ‘shedding’–> artritis

Question 19

kenmerken chondrocalcinose

Answer 19

radiodiagnostische bevinding
- zichtbare depositie van calciumzout in of op intra-articulair kraakbeen

komt vaker voor bij toenemende leeftijd
- <50 jaar: 1%
- 65-74: 15%
- >84: 40%

Question 20

klinisch beeld CPPD

Answer 20

in 90% monoartritis, 10% polyarticulair

klinisch acute artritis: niet te onderscheiden van jicht

rood, warm gewricht, pijnlijk, koorts

meestal knieen, schouders, ellebogen, polsen

Question 21

diagnose CPPD

Answer 21

klinisch beeld

aantonen van calciumpyrofosfaat kristallen in het gewricht

rontgenonderzoek (chondrocalcinose)

Question 22

behandeling CPPD

Answer 22

rust
ijsapplicatie
NSAID/ prednisolon
colchicine
intra-arterieel injectie met steroiden

nb: asymptomatische chondrocalcinose hoeft geen behandeling