Геоэкономика 2 Flashcards
Экономикалық аудандар типі
Жоғары дамыған аудандар, ескі өнеркәсіпті аудандар, артта қалған аудандар, жаңадан игеріліп жатқан аудандар
Батыс Еуропадағы дамыған аудандар
Үлкен Лондон мен Үлкен Париждің астаналық аудандары; Германиядағы оңт аудан; Италиядағы Милан-Турин-Генуя өнеркәсіп үшбұрышы, Нидерландтағы Рандстад агломерациясы
Ұлыбританияның жоғары дамыған ауданы
Үлкен Лондон
Францияның жоғары дамыған ауданы
Үлкен Париж
Германияның жоғары дамыған ауданы
Оңтүстігі
Италияның жоғары дамыған ауданы
Милан-Турин-Генуя өнеркәсіп үшбұрышы
Нидерландының жоғары дамыған ауданы
Рандстад агломерациясы
ЕО б-ша табыстың орта деңгейінен жоғары табысқа ие агломерациялар
Париж агломерациясы (Иль де Франс), Үлкен Лондон
Париж агломерациясы Иль де Франс тұрғындарының табыс деңгейі құрайды
170%
Үлкен Лондон тұрғындарының табыс деңгейі құрайды
144%
Еуропаның жоғары дамыған аудандарының ерекшелігі
Дамыған инфрақұрылым, кәсібі деңгнйі жоғары еңбек ресурстары, ауқатты тұтынушы, сыртқы байланыстары мықты, көлік қатынасы қолжетімді, халықтың әл-ауқаты жоғары
Лондон маңындағы серік қала саны
8
Лондон маңындағы серік қалалар
Стивенидж, Харлоу, Хатфилд, Уэллин-Гарден-Сити, Хемел-Хемпстед, Бракнелл, Базилдон, Кроли
Лондон арқылы ағып өтетін өзендер
Темза
18-19ғ өнеркәсіп революциялары кезінде қалыптасқан аудандар
Ескі өнеркәсіп аудандары
Ескі өнеркәсіпті аудандардың басты салалары
Көмір өнеркәсібі, қара металлургия, тоқыма өнеркәсібі мен кеме жасау
Ескі өнеркәсіпті аудандарға мысал
Төменгі Рейн-Рур агломерациясы
Ескі өнеркәсіпті аудандарға жатады
Батыс Мидленд, Ланкашир, Йоркшир, Оңт Уэльс (uk), Солт аудан, Эльзас пен Лотарингия (fr)
Артта қалған аграрлық аудандарға тән ерекшеліктер
Инвестициялардың жетіспеуі, жұмыссыздықтың жоғары деңгейі, тұрғын халықтың қартаюы ж/е басқа жаққа көшуі
Артта қалған аграрлық ауданға мысал
Оңт Италия
Францияда артта қалған аграрлы аудандары
Орталық массив, Аквитания, Солт-Батыс, Корсика
Ұлыбританияның артта қалған аграрлы аудандары
Солт Шотландия
Салықтық жеңілдіктері бар ж/е мемл тарапынан инвестицияланатын аймақ
Өсу полюстері
Италтяные оңтүстігіндегі ірі металлургиялық комбинат
Таранто
Италиядағы ірі өсу полюсі
Таранто
Өсу полюстері ашыла бастаған елдер
Франция, Испанияның аграрлы аудандары
Жаңадан игеріліп жатқан жерлер
Скандинавияның солтүстік бөлігі, Аляска, Канаданың солтүстігі, Гренландия, Аустралияның шөлді аудандары
Скандинавияның жаңадан игеріліп жатқан ауданы
Солтүстігі
АҚШ-тың жаңадан игеріліп жатқан ауданы
Аляска
Канаданың жаңадан игеріліп жатқан ауданы
Солтүстігі
Данияның жаңадан игеріліп жатқан ауданы
Гренландия
Аустралияның жаңадан игеріліп жатқан ауданы
Шөлді аудандары
Дамушы елдердегі шаруашлыықтың аумақтық құрылымының түрі
Отарлық
Дамушы елдерде тән болатын аумақтық құрылым
Диспропорционал (үйлеспеушілік)
Аумақтық құрылымының отарлық типінің басты белгілері
Елдің жекелегег бөліктерінің күшті айырмашылық жасауы, дамыған өнеркәсіп пен ауылшаруашылық аудандары аздығы, көлік жолдарымен қамтылу деңгейі төмен, аумақты пайдаланудың ошақтық сипаты
Диспропорционал (үйлеспеушіліктер) аумақтық құрылымы
Дамыған 1 орталық, қалған бөлігі - периферия
Дамушы елдердің аумақтық құрылымына қолданылатын теңеу
Бір ел ішіндегі екі ел
Дамушы елдерде басты орталықтың қызметін атқарады
Астана
Аргентинаның ірі агломерациясы
Буэнос-Айрес
Үлкен Буэнос-Айрес агломерациясында шоғырланған
Аргентина халқының 1/3 бөлігі, өнеркәсіп өндірісінің 1/2 бөлігі
Уругвай астанасы
Монтевидео
Монтевидео үлесіне елдегі өнеркәсіп өнімінің сәйкес келеді
3/4 бөлігі
Үндістанның экономикалық астанасы
Мумбаи мен Калькутта
Бразилияның экономикалық астанасы
Сан-Паулу
Марокконың экономикалық астанасы
Касабланка
Астана н/е экономикалық астананың Дж мұзитқа шығуын қамтамасыз етеді
Теңіз порты
Мехико үшін порт қызметін атқаратын қала
Веракрус
Сантьяго үшін порт қызметін атқаратын қала
Вальпараисо
Кито үшін порт қызметін атқаратын қала
Гуаякиль
Бразилияның оңт-шығысындағы индустриялық үшбұрыш
Рио-де-Жанейро, Сан-Паулу, Белу-Оризонти
Дамушы елдерде қосалқы орталықтар (фокустар) қызметін атқаратын аудандар
Экспортқа маманданған аудандар
Дамушы елдерде периферия қызметін атқарады
Ірі ішкі аудандар
Дамушы елдердегі “ішкі отарлар” деп аталатын аудандары
Периферия
Мексикада шаруашылық құрылымында ПҚШ-пен шегаралас солтүстік аудандардан ығысқан аймағы
Оңтүстікке
Бразилиядағы тепе-теңдік саясат көрінісі
Өнеркәсіптік үшбұрыштың аумағынан шығу
Аргентинада шаруашылық даму тартылған аймақ
Оңтүстікке аз игерілген табиғат рсеурстарына бай аудандар
Аргентинада шаруашылық даму тартылған аймақ
Патагония
1960 жылға дейін Бразилия астанасы
Рио-де-Жанейро
1960ж бастап Бразилия астанасының рөлін атқаратын қала
Бразилиа
Өнеркәсіп парктерін құру алға қойылған елдер
Мексика, Бразилия
Жыл ішінде белгілі бір аумақта өндірілген тауарлармен көрсетілген қызметтің жалпы құны
Жиынтық ішкі өнім
Жыл ішінде белгілі бір аумақта шетелдік кәсіпорындарды есептемегенде өндірілген тауарлар мен көрсетілген қызметтің жалпы құны
Жиынтық ұлттық өнім
2017ж дж елдері арасында ЖІӨ көлемі (САҚП есебімен) жөнінен жетекші орынға ие мемл
Қытай
Дж ЖІӨ көлемі ең жоғары елдер
Қытай, АҚШ, Үндістан, Жапония, Германия, Ресей, Бразилия, Индонезия, Ұлыбритания
ЖІӨ жан басына шаққандағы көресткіші ең жоғары болатын ел
Катар (124 529)
ЖІӨ жан басына шаққандағы көрсеткіштері жоғары болатын елдер
Катар, Люкмембург, Сингапур, Бруней, Ирландия, Норвегия, БАӘ, Кувейт, Швейцария, АҚШ
ЖІӨ жан басына шаққандағы көрсеткіштері төмен болатын елдер
Мадагаскар, Оңт Судан, Либерия, Йемен, Мозамбик, Малави, Нигер, Конго ДР, Бурунди, ОАР
ЖІӨ дан басына шаққандағы көрсеткіші ең төмен болатын ел
ОАР (677)
Қзда 2017ж сатып алу қабілетін ескергенде ЖІӨ көлемі
478 млрд АҚШ доллары
Қзда 2017ж жан басына шаққандағы ЖІӨ көрсеткіші
26 252 доллар
Әлемдік экономикадағы орнына қарай экономикасы үш топқа бөлінеді
Дамыған елдер, өтпелі экономика тән елдер, дамушы елдер
Әлеиідк нарық пен халықаралық еңбек бөлінісінде жетекші рөл атқаратын елдер тобы
Дамыған елдер
Дамыған елдер қатарына жататын елдер саны
40
35 дамыған ел мүше ұйым
Экономикалық ынтымақтастық ж/е даму ұйымы
Әлемдік тауар өндірісі мен қызметтің 60%-ы тиесілі болатын ұйым
Экономикалық ынтыиақтастық ж/е даму ұйымы
Экономикалық ынтымақтастық ж/е даму ұйымына 1996ж мүше болған елдер
Польша, Венгрия, Корея Респ
Экономикалық ынтымақтастық ж/е даму ұйымына 2010ж мүше болған елдер
Эстония, Израль, Словения, Чили
Экономикасының басты қозғаушы күші
Ғылыми-ткхникалық прогресс
Көптеген дамыған елдерде пайда болған қалалар
Арнайы ғылым қалалары (технополистер)
Арнайы ғылыми қалалар
Технополистер
Ғылымға негізделген өндірістің дамуы шоғырланған елдер
АҚШ, Жапония, Германия
Жапонияда алдыңғы қатарлы технологиялар мен айналысатын университет саны
450
Дамыған елдерге дамушы елдерден келетін
Ақылдың ағылуы
Дамыған елдердің өркендеуінің алғышарттары
Ұзық уақыт тәуелсіз дамуы; қоғамда демократиялық принциптердің тұрақты қалыптасуы; жетілген заңдардың болуы; экономиканың нарықтық жолмен дамуы; қызмет көрсету саоасының басымдылығы; әлеуметтік базаның жоғары деңгейде сапалы дамуы; экономиканың ж/е әлеуметтік дамуды қамтамасыз ететін саяси жүйенің болуы
Дамыған елдер шаруашылығының ерекшеліктері
Дамыған елдерде шикізат пен еңбек ресурстарын аз қажет ететін ж/е ғылыми-зерттеу мен тәжірибелік-конструкторлық шығындар көлемі көп болатын жоғары технологиялық салалар (хай тек) мен технологиялық қызмет көрсететін софт-салалар күшті дамуы; Дамыған елдердің бәсекге қабілеттілігінің негізін ғылыми білім мен жоғары деңгейдегі мамандар құрауы, дамыған елдер халықаралық саудада айқын басымдылыққа ие болады, дамыған елдерде қаржының ғаоамдық ағындар тоғысуы
Ірі қаржы орталықтары
Лондон, Нью-Йорк, Чикаго, Токио
Қаржы нарығының негізгі қатысушылары
Ірі қаржы-несие ұйымдары, ұлтаралық бірлестіктер, ұлтаралық банктер
Әлемдегі ең ірі 20 ұлтаралық құрылымдар арасында 13-і тиесілі
Дамыған елдерге
Жылына 50 млн дана автокөлік шығаратын елдер
Дамыған елдер
Дж б-ша дамыған елдерде жан басына шаққандағы табыс көлемі ең жоғары болып табылатын елдер
Дамыған елдер
Әлеидегі ең ірі қор биржасы
Нью-Йорк
Әлемдегі “500-дің клубы” 400 бірлестіктері орналасқан
Үлкен Жетілік
Жоғары дамыған елдерде ірі қаржы орталықтары
Нью-Йрк, Токио, Лондон, Торонто, Франфурт, Милан
Қызмет көрсету саласы ЖІӨ-нің 80%-ы болатын елдер
АҚШ пен Ұлыбритания
Халықаралық туризм орталықтары
Франция, АҚШ, Италия
Бельгия мен Нидерланд еңбек бөлінісінде мамандануы
Порт шаруашылығы
Бельгия елінің порты
Антверпен
Нидерланд елінің порты
Роттердам
Халықаралық теңіз тасымалына маманданған ел
Норвегия
Қаржы орталықатры орнаоасқан ел
Швейцария
Станок, сағат өндірісіне маманданған ел
Швейцария
Әлемдегі ең алғашқы жекеменшік банк тіркелген ел
Швейцария
Бейтарап елді ұстанаиын ел
Швейцария
Целлюлоза, қағаз өндірісіне маманданған ел
Финляндия
Машина жасау мен металлургия өндірісіне маманданған
Швеция
Жылыжай ауданы б-ша 1 орынлағы ел
Нидерланд
Гүл нарығына маманданған ел
Нидерланд
Брюссельде штаб-пәтері орналасқан ұйымдар
Бенилюкс, НАТО, ЕО
Венада штаб пәтері орналасқан ұйымдар
АЭХА, ОПЕК
Швейцарияда штаб-пәтері орналасқан ұйымдар
БҰҰ Дж Денсаулық Сақтау, Халықаралық Еңбек ұйымы, Дж метеорологиялық ұйымы, Халықаралық пошта одағы
Ауылшаруашылығы жоқ елдер
Сянган, Сингапур
Халқы түгелмен қала тұрғындары болып табылатын ел
Сянган, Сингапур
Қытайдың қақпасы қызметін атқарып отырған аймақ
Сянган