Таулардың Құрылысы Flashcards
Етегін, баурайын, шыңын салыстырмалы түрде жеңіл ажыратуға болатын, жер бедерінің оқшау көтеріліп тұрған бөліктері
Таулар
Тауралдың айқын көрінетін ……,…… және ….. болады
Шыңы, беткейі, етегі
Тауларды жеке тұрған …….. деп ажыратуға болады
Таулар, тау жоталары және тау алабы
Жеке тұрған таулар өте сирек кездеседі және олар…….
Жанартау не ежелгі қираған тау қалдықтары
Солтүстік Тянь-Шань тауы ….. тұрады
Кетмен, Іле Алатауы, Күнгей, Қырғыз Алатауы жоталарынан
Хан Тәңірі тау тізбегі
Күшті бөлшектелген ірі сілемдер
Тау тізбектері
Ұзындығы мен ені бірдей дамыған ауқымды тау көтерілімдері
Тау жоталары
Бір-біріне жақын, тығыз орналасқан көптеген тау қатарлары
Беті түзу жазықтар
Тегіс жазықтар
Әлемдегі тегіс жазық
Батыс Сібірдің жекелеген бөліктері
Бетінде дөңдер мен ойпаңдар, төбелер, жыралар мен сайлар кездесетін жазық
Төбелі жазықтар
Еуразиядағы ірі тегіс жазық
Шығыс Еуропа
Материктердің ядроларын құрайтын құрылым
Ежелгі платформалар
Дж платформалар саны
9
Дж ірі платформалар
Орыс, Сібір, Солтүстік Америка, Оңтүстік Америка, Қытай, Үндіқытай, Африка-Арабия, Аустралия, Антарктика
Платформаның астыңғы қабаты
Іргетасы
Қос қабатты құрылымы бар платформаның аумағы
Тақта
Абсолюттік биіктігі б-ша жазықтардың жіктелуі
Ойпат, қырат, таулы үстірт
Теңіз деңгейінен 200м жоғары орналасқан жазық түрі
Ойпат
Теңіз деңгейінен 200-500м биіктіктегі жазық түрі
Қырат
Теңіз деңгейінен 500 м ден астам биіктікте орналасқан жазық түрі
Таулы үстірт
Дж ең ірі ойпат
Амазонка ойпаты
Амазонка ойпатының теңіз деңгейінен биіктігі
200м
Қз ірі ойпат
Каспий маңы ойпаты
Каспий маңы ойпаты теңіз деңгейінен тереңдігі
-26-28 м
Еуропада орналасқан қырат
Орта Орыс қыраты
Африкадағы таулы қырат
Эфиопия таулы қыраты
Үндістан түбегіндегі таулы үстірт
Декан үстірті
Таудың етегінен шыңына дейінгі биіктік
Салыстырмалы
Мұхит деңгейінен шыңна дейінгі биіктік
Абсолюттік
Салыстырмалы биіктік
Тереңдік н/е биіктік бағытта қатар жатқан екі нүктенің арасындағы биіктік айырмашылығы
Абсолюттік биіктік
Жер бетінің кез келген нүктесінен теңіз деңгейінен (Балтық теңізі, 0м) есептелетін нақты биіктік
Биіктіктеріне қарай таулар жіктеледі
Аласа, орташа, биік
Теңіз деңгейінен 1000м дейінге таулар
Аласа таулар
Аласа таулардың биіктігі
1000 м ге дейін
Дж аласа тауларға
Солтүстік Орал, Мұғалжар, Орталық Еуропаның жекелеген таулары
Қз аласа таулар
Сарыарқа, Мұғалжар, Маңғыстау
Теңіз деңгейінен 1000-2000 м ге дейінгі биіктіктегі таулар
Орташа таулар
Орташа таулардың биіктігі
1000-2000 м ге дейін
Еуропадағы орташа таулар
Скандинавия таулары
Солтүстік Америкадағы орташа тау
Аппалач
Теңіз деңгейінен 2000 м ден жоғары болатын таулар
Биік таулар
Биік таулардың биіктігі
2000м +
Тау шыңындағы үшкір, найзаша тәрізді нысандар
Карлингтер
Дж биік таулар
Памир, Тянь-Шань, Кавказ, Гималай, Кордильера, Анд, Альпі, Қарқорым, Сеңгір
Пайда болуы бойынша таулар бөлінеді
Тектоникалық, жанартаулық, эрозиялық
Литосфералық тақталардың соқтығысуының нәтижесінде пайда болған таулар
Тектоникалық
Соқтығысулар нәтижесінде пайда болған таулар
Қатпарлы
Қазіргі кезде алғашқы табиғи түрінде сақталған өатпарлы таулар
Гималайдың жекелеген таулары
Гималайдың жекедеген тауларының қалыптасу типі
Қатпарлы
Қатпарлану кезінде қатпарлы таулардың тектоникалық күштің әсерінен қайта көтерілуінен пайда болған таулар
Қатпарлы-тасжақпарлы таулар
Қатпарлы- тасжақпарлы таулар
Жер қыртысы қозғалыстарының қайталануы жағдайында тау жынысының қатып қалған қатпарлы ірі кесектерге бөлініп, тектоникалық күштердің әсерінен көтерілетін н/е төмен түсетін таулар
Қз қатпарлы-тасжақпарлы таулар
Алтай, Тянь-Шань
Алтай мен Тянь-Шань тауларының пайда болу типі
Қатпарлы- тасжақпарлы таулар
Жанартаулардың атқылауы үдерісінен пайда болған таулар
Жанартаулық
Ағын сулардың бұзу әрекетінен пайда болған таулар
Эрозиялық (денудациялық)
Оңтүстік Африкадағы эрозиялық тау
Столовая
Оңтүстік Африкадағы Столовая тауының пайда болу типі
Эрозиялық
Жасына қарай таулар шартты түрде бөлінеді
Жас, ескі
Қалыптасу үдерісі аяқталмаған таулар
Жас таулар
Жас таулардың жасы
60 млн жыл
Биік болып келетін таулар
Жас
Жас таулар қатарына кіреді
Памир, Гималай, Альпі
Тектоникалық үдерістердің әсерінен қайтадан көтерілген ескі тау
Тянь-Шань
Уақыт себебінен бұзылған ескі қайта көтерілген тау
Тянь-Шань
Жас таулардың ерекшелігі
Жасы 60 млн жыл, биік болып келеді, қалыптасу үдерісі аяқталмаған
Ерте қадыптасқан таулар
Ескі таулар
Ескі таулардың жасы
600 млн жыл
Аласа болып келетін таулар
Ескі таулар
Уақыт себебінен бұзылған таулар
Ескі таулар
Ескі таулардың ерекшелігі
Уақыт есебінен бұзылған, биік емес, аласа болып келеді